ظهور و افول Oxygen OS؛ ماجرای از عرش به فرش رسیدن پوسته اندروید اختصاصی وان‌پلاس

۱۰ بهمن ۱۳۹۳ (۵ ژانویه ۲۰۱۵)، وان‌پلاس رسما نام پوسته اندرویدی جدید خود را معرفی کرد: اکسیژن OS. در پست معرفی منتشرشده، این شرکت استدلال خود برای نام‌گذاری این پوسته اندرویدی را اعلام کرد:

اکسیژن به‌عنوان عنصر، نمونه بارز سادگی است؛ اما بسیار قدرتمند تلقی می‌شود. اکسیژن در اطراف ما است. این عنصر بخشی از ما و هر کاری است که انجام می‌دهیم. آبی را تولید می‌کند که می‌تواند دره‌ها را بتراشد و ‌کوه‌ها را به‌حرکت درآورد. به‌خودی‌خود ساده و خالص است؛ اما به‌عنوان بخشی از چیزهای بزرگ‌تر، می‌تواند کارهای شگفت‌انگیزی انجام دهد؛ درست مثل ما.

به‌گزارش androidauthority، در نسخه‌ها دیگر این شرکت از اصطلاح «تنفس هوای تازه» استفاده کرد و با این کار دو هدف داشت: ۱. استفاده از تمی مربوط به اکسیژن؛ ۲. کاوش در پوسته‌های دیگر که ازلحاظ بصری تمیز نبودند و قرار بود اکسیژن OS مانند تنفسی تازه در هوایی تمیز عمل کند. متأسفانه این پوسته جدید با مشکلات متعددی در عرضه و قابلیت‌ها و فرایند ارتقا برای کاربران دستگاه‌های وان‌پلاس با Cyanogen OS روبه‌رو شد. 

درنهایت، اکسیژن OS به مرحله رونمایی رسید. این پوسته با داشتن قابلیت‌های متعددی که از انجمن رام سفارشی تهیه شده‌ بودند، تجربه خاصی به کاربر ارائه می‌داد. این نسخه در اصل اندروید خالصی بود که چند ویژگی جدید ارائه می‌داد و کاربران نیز از آن استقبال می‌کردند. سادگی آن و مجموعه سخت‌افزاری نسبتا کوچک وان‌پلاس و امکان به‌روزرسانی فوق‌العاده سریع و داشتن برنامه طولانی‌مدت درمقایسه‌با رقبا را برای این شرکت فراهم می‌کرد.

امروز حتی یادآوری آن روزها دشوار است. اکنون به‌نظر می‌رسد حتی دوآتیشه‌ترین طرفداران وان‌پلاس نیز منتقد اکسیژن OS هستند. تاکنون، مقالات زیادی درباره مشکلات کاربران با تأخیر در عرضه و اجرای نسخه «پایدار» این پوسته در فضای مجازی منتشر شده است. بخش‌های نظرات این پست‌ها نیز پر از افرادی است که می‌گویند دیگر از وان‌پلاس استفاده نمی‌کنند یا قصد دارند به‌زودی به‌سوی برندهای دیگر مهاجرت کنند. دقیقا چه اتفاقی افتاد که اکسیژن OS از عرش به فرش رسید؟

وان‌پلاس پس از شروع کار خود برای اولین‌بار، با شرکت سیانوژن همکاری کرد تا رام سفارشی برای تلفن‌های هوشمندش تولید کند. سیانوژن از انجمن توسعه رام سفارشی متولد شده بود که مدتی به‌صورت غیرانتفاعی وجود داشت. Cyanogen OS اولین محصول تجاری این شرکت بود و قوت تجاری OnePlus One برای فروش به‌حساب می‌آمد. با‌این‌حال، شرکت سیانوژن فاجعه‌ای کامل بود. سوءمدیریت و اتفاقات ناخوشایند دیگر باعث شد وان‌پلاس به کنارگذاشتن آن مجبور شود. هنگامی‌که دیگر جایی برای برگشتن این شرکت وجود نداشت، بارزترین راه‌حل این بود که وان‌پلاس خود پوسته جدیدی خلق کند.

در ابتدا، این شرکت دو پوسته ساخت: اکسیژن OS برای مخاطبان بین‌المللی و هیدروژن OS برای چین. پیش‌از‌این، گوشی‌های هوشمند وان‌پلاس در چین از Color OS استفاده می‌کردند که درواقع، پوسته شرکت خواهر آن، یعنی اوپو بود. احتمالا وان‌پلاس قصد نداشته است اکسیژن OS را توسعه دهد تا اینکه اتفاقاتی ناخوشایند شرکت چینی را به این کار مجبور کرد. در مرحله بعد، وان‌پلاس وظیفه داشت کاربران را متقاعد کند تلفن‌های موجود را که از سیانوژن OS استفاده می‌کنند، به پوسته جدید اکسیژن OS تغییر دهند. با درنظرگرفتن شرایط موجود بر سر راه این تغییر بزرگ و محدودیت اولیه پوسته جدید وان‌پلاس، متوجه خواهید شد این اصلا کار آسانی نبوده است.

با گذشت زمان، تلفن‌های جدید این شرکت با اکسیژن و هیدروژن فروخته می‌شدند و درنهایت، وان‌پلاس تصمیم گرفت از اکسیژن OS برای همه دستگاه‌های خود استفاده کند؛ به‌همین‌دلیل، دیگر از هیدروژن OS خبری نشد. همچنین، این شرکت سخت تلاش کرد ویژگی‌های جدیدی همراه با پوسته ارائه دهد تا از این طریق قدرت رقابت با دیگران را داشته باشد.

این شرکت واقعا در اواخر سال ۲۰۱۶ با نسخه ۴ اکسیژن OS به موفقیت دست یافت. بیشتر اشکالات از بین رفته بودند و ویژگی‌های زیادی دردسترس کاربران قرار داشت و سرعت به‌روزرسانی‌ها بسیار زیاد بود. این دوران طلایی تقریبا اوایل سال ۲۰۱۷ تا اواخر سال ۲۰۱۹ دلیل بزرگی است که باعث می‌شود اکسیژن OS به‌عنوان یکی از پوسته‌های برتر اندروید ساخته‌شده تا امروز شهرت پیدا کند. به‌هر‌حال، پس از مدتی همه‌چیز تغییر کرد و اوضاع به همین شکل پیش نرفت.

هنگامی‌که وان‌پلاس برای اولین‌بار به صحنه آمد، کاملا مشخص بود مخاطبانش چه کسانی هستند: گیک‌های اندروید. فروش اینترنتی آن که به کد دعوت نیاز داشت، مشارکتش با سیانوژن و تمرکز این شرکت بر ارتباط مستقیم با طرفداران ازطریق انجمن‌های خود، همگی درواقع مانند نامه‌های عاشقانه به طرفداران اندروید بودند. به‌وضوح، وان‌پلاس شرکتی برای نردها بود، نه معمولی‌ها.

این احتمال وجود دارد وان‌پلاس برای مدتی تمرکزش را روی مخاطبان خاص خود حفظ کرده بود. به‌عنوان مثال، شایعات حاکی از آن بود که شرکت چینی قصد داشت فقط ۵۰ هزار دستگاه از OnePlus One بفروشد؛ اما وقتی بیش از یک‌میلیون واحد فروخته شد، بسیاری تعجب کردند. ناگهان پس از این فروش، وان‌پلاس دیگر برندی نیچ نبود؛ زیرا تنها درحدود یک سال بیش از یک‌میلیون تلفن هوشمند فروخته بود.

این رشد سریع باعث دردسرهای روزافزون شرکت شد. وضعیت برای وان‌پلاس به‌گونه‌ای رقم خورد که به‌جای تمرکز بر نیازهای توسعه‌دهندگان اندروید و انجمن‌ها و دشمنان آی‌اواس، باید به مصرف‌کننده عمومی توجه می‌کرد.

مسلما این تغییر دیدگاه بر جهت‌گیری اکسیژن OS نیز تأثیر گذاشته و توسعه‌دهندگان آن را مجبور کرده است به نسخه‌ای فکر کنند که برای افراد بیشتری جذاب است. این مسئله درباره سخت‌افزار نیز اعمال شد. برای متوجه‌شدن آن تنها کافی است به تغییر طراحی از OnePlus 2 به OnePlus 3 نگاه کنید. اولی در‌واقع OnePlus One به‌روز شده است؛ درحالی‌که دومی اولین تلاش این شرکت برای خلق دستگاهی است که در قفسه بازار با دیگر تلفن‌های هوشمند محبوب روز رقابت کند.

این امر باعث ایجاد شکاف در مخاطبان وان‌پلاس شد؛ درست مانند طرفداران گروه موسیقی زیرزمینی. کسانی که قبل از مشهورشدن وان‌پلاس آن را می‌شناختند، در یک طرف و کسانی که بعدا به‌دلیل محبوبیت از آن استفاده می‌کردند، در طرف دیگر بودند. وان‌پلاس چاره‌ای جز پاسخ به این تغییر نداشت و این کار را بیشتر با کنارزدن هنجارها انجام داد. تا حدودی به‌همین‌دلیل در ابتدا اکسیژن OS بیش از نیازها و خواسته‌های گیک‌های اندروید بر سادگی و ظرافت متمرکز شد.

همان‌طورکه مخاطبان وان‌پلاس افزایش یافت و فراتر از گیک‌ها رفت، نمونه‌کارهای این شرکت نیز گسترش یافت. شرکت مذکور در مدت کوتاهی با معرفی OnePlus X در سال ۲۰۱۵، پیش از تصمیم‌گیری برای عرضه سالانه دو پرچم‌دار که با OnePlus 3 و OnePlus 3T در سال ۲۰۱۶ شروع شد، سعی کرد به بازار گوشی‌های میان‌رده وارد شود. درنهایت، حتی وان‌پلاس موفق شد با شرکت‌های بزرگی مانند مارول همکاری کند.

با گذشت هر سال، سبد نمونه‌کارهای وان‌پلاس نیز رشد می‌کرد. ابتدا مدل‌های برند مک‌لارن معرفی شد که مشخصات آن‌ها از نسخه‌های معمولی بهتر بود. سپس، مدل‌های پرو به بازار آمد که با OnePlus 7 Pro در سال ۲۰۱۹ شروع شد. درادامه، مدل‌های Nord OnePlus این شرکت را باردیگر پس از OnePlus X به دنیای گوشی‌های میان‌رده بازگرداند.

با گسترش محصولات وان‌پلاس، این شرکت برای ‌به‌روزرسانی تمام سخت‌افزارهای جدید به مشکل برخورد. تمام آن دستگاه‌های جدید همراه با همه دستگاه‌های قبلی که هنوزهم به پشتیبانی نیاز داشتند، به‌معنای کار اضافی برای تیم نرم‌افزار بود. هر دستگاه به اصلاحات نرم‌افزاری خاصی مربوط به عناصر مختلف سخت‌افزاری، مانند پردازنده یا تعداد لنزهای دوربین نیاز دارد. این امر فشار بیشتری به تیم نرم‌افزاری وارد کرد و باعث از‌بین‌رفتن پایداری اکسیژن OS شد.

این مثال را در نظر بگیرید: سال ۲۰۱۹، وان‌پلاس پنج گوشی به بازار عرضه کرد؛ درحالی‌که پیش‌از‌آن، سالانه فقط دو یا سه دستگاه به بازار عرضه می‌کرد. این بدان‌معنا است که سال ۲۰۱۹، تعداد مدل‌های گوشی هوشمندی که برای پشتیبانی به تیم نرم‌افزار نیاز داشتند، تقریبا دو برابر شد. این مقدار کار اضافه‌شده به وظایف تیم نرم‌افزاری وان‌پلاس است.

با فروش موفق دستگاه‌ها و افزایش سود، ظاهرا انتشار سریع‌ به‌روزرسانی‌های پایدار و پشتیبانی طولانی‌مدت دیگر در اولویت نیست. به‌هرحال، به‌روزرسانی‌ نرم‌افزاری چیزی است که مصرف‌کننده عمومی زیاد به آن اهمیت نمی‌دهد؛ حتی اگر برای طرفداران سرسخت اندروید مهم باشد. درعوض، به‌نظر می‌رسید این شرکت با تولید تلفن‌های بیشتر برای فروش به خریداران مختلف، تمرکزش را تغییر داده است.

اگر انواع انحصاری شرکت مخابراتی را حساب کنید که به ‌به‌روزرسانی‌های مختلف نرم‌افزاری احتیاج دارند، سال ۲۰۲۰، وان‌پلاس کمتر از هشت تلفن معرفی کرد. اکنون که در نیمه راه ۲۰۲۱ قرار داریم، این شرکت پنج مدل مختلف را عرضه یا تأیید کرده است. همچنین، گوشی‌های هوشمند دیگری نیز در راه هستند؛ ازجمله Nord 2 و OnePlus 9T. این تعداد فراوان تلفن‌همراه با نرم‌افزارهای زیادی برای مدیریت است.

سال ۲۰۲۰، وان‌پلاس اولین گوشی خود را در سری جدید میان‌رده نورد به نام OnePlus Nord عرضه کرد. این تلفن تقریبا مانند بازگشت به ریشه‌های شرکت بود؛ زیرا مجموعه سخت‌افزاری بسیار مناسب و معقول را با قیمت نسبتا ارزان ارائه می‌داد. علاوه‌بر‌این، وان‌پلاس پشتیبانی اکسیژن OS موجود در این دستگاه را مانند نسخه‌های پرچم‌دار خود انجام می‌داد که شامل دو سال به‌روزرسانی استاندارد و سه سال پچ امنیتی بود.

جالب‌ترین نکته درباره نورد این بود که چگونه هم‌زمان با دیگر گوشی‌های وان‌پلاس تفاوت دارد؛ درحالی‌که هنوز کاملا با هویت برند سازگار است. اواخر سال ۲۰۲۰، دو گوشی دیگر نورد با نام‌های Nord N10 و Nord N100 عرضه شدند. دستگاه دوم یکی از گوشی‌های شرکت اوپو بود که برند آن تغییر کرده؛ درحالی‌که دومی میان‌رده‌ای با ظاهری معمولی بود. این دستگاه‌ها شامل ویژگی‌هایی بودند که اکثر تلفن‌های وان‌پلاس ندارد (مانند کارت خوان microSD و جک هدفون)؛ اما عناصر اصلی محصولات این شرکت در آن‌ها دیده نمی‌شد.بدتر اینکه این دو تلفن‌همراه با برنامه به‌روزرسانی نسبتا محدود برای اکسیژن OS ارائه شدند که تنها یک سال ارتقا و دو سال پچ امنیتی را شامل می‌شد.

مسلما این گوشی‌ها بسیار ارزان بودند؛ اما این کاری بود که وان‌پلاس در گذشته تصور نمی‌کرد هرگز انجام دهد. شرکت مذکور اینجا متوقف نشد. گوشی OnePlus Nord N200 سال جاری نیز نسخه‌ای از شرکت اوپو است که تنها برند آن تغییر کرده و مانند دو گزینه دیگر برخی از قابلیت‌های مهم وان‌پلاس را ندارد و برنامه به‌روزرسانی محدودی ارائه می‌دهد. حتی Nord CE، نسخه ارزان‌قیمت نورد اصلی، نیز بعضی از قابلیت‌ها را ندارد؛ البته برای این دستگاه دو سال به‌روزرسانی معمولی و سه سال پچ امنیتی ارائه می‌شود.

به‌نظر می‌رسد وان‌پلاس تلاش می‌کند با عرضه این دستگاه‌ها بگوید: «بسیار مطمئنیم که اکسیژن OS عالی است و حتی می‌توانیم آن را به برخی از تلفن‌های اوپو نیز اضافه کنیم، بدون اینکه سخت‌افزار را تغییر دهیم.» این حرکت شاید در سال ۲۰۱۷ پذیرفتنی بود؛ اما در ۲۰۲۱ خطری بزرگ است. متأسفانه به‌نظر نمی‌رسد وان‌پلاس قصد داشته باشد استراتژی جدیدی را متوقف کند که برای سری نورد در پیش گرفته است.

این شرکت پیش‌تر اکسیژن OS را به‌نفع Color OS اوپو از تمام گوشی‌های هوشمندش در چین حذف کرده بود. هفته گذشته، پیت لاو، مدیرعامل وان‌پلاس، اعلام کرد این شرکت تجارت خود را با اوپو «یکپارچه‌تر» خواهد کرد. او با این جمله به تغییرات بیشتر در آینده در حوزه نرم‌افزار و سخت‌افزار اشاره می‌کند. به‌وضوح مشخص است لاو امیدوار است دربرابر این تغییرات خوش‌بین باشیم؛ اما به‌نظر نمی‌رسد طرفداران برای رخ‌دادن چنین اتفاقی هیجان‌زده باشند.

نمی‌توان به‌سرعت نتیجه گرفت وان‌پلاس از برندی برای گیک‌های اندرویدی به شرکتی جهانی تبدیل شده است. این شرکت تازه در ماه دسامبر هفت‌ساله شده است. کنترل سرعت پیشرفت چشمگیر آن می‌تواند برای هر شرکتی سخت باشد. با‌این‌حال، نمی‌توان نادیده گرفت وان‌پلاس چگونه برای یکپارچه‌شدن با اوپو در حال از‌دست‌دادن هویت اصلی‌اش است. همچنین با‌توجه‌به اولیت‌بندی‌های این شرکت، مشخص است که در‌حال‌حاضر اکسیژن OS اهمیت کمتری برای وان‌پلاس دارد.

ناگفته نماند سری OnePlus 7 سال ۲۰۱۹ اندروید ۱۱ را تا شش ماه پس از انتشار دریافت نکرده بودند. حتی زمانی‌که سرانجام این نسخه از سیستم‌عامل اندروید به دستگاه مذکور رسید، نه‌تنها بعضی قابلیت‌های اصلی در آن وجود نداشتند؛ بلکه باگ‌های بسیاری نیز دیده می‌شدند. OnePlus 7 هنوز از قابلیت صفحه‌نمایش همیشه‌روشن پشتیبانی نمی‌کند؛ قابلیتی که واقعا طرفداران را ناراحت کرده است.

نسخه ۱۱ اکسیژن OS بحث‌های فراوانی برای وان‌پلاس به‌همراه داشته است. ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که طراحی کلی سیستم‌عامل مذکور به One UI سامسونگ شباهت دارد و وجود اپلیکیشن‌های Bloatware نیز بیش از هر زمان دیگر است. همچنین، پچ‌های امنیتی نیز با سرعت کمتری به‌دست کاربران می‌رسند.

درست مانند ظهور و افول قهرمان یک فیلم، شاهد آن هستیم که اکسیژن OS چگونه معروف شد؛ اما به‌دلیل غرور خود به‌آرامی در حال از هم گسستن است. البته این پوسته هنوز از بازی خارج نشده و می‌توان به آن امید داشت. وان‌پلاس هنوز وقت دارد روندش را تغییر دهد؛ اما آیا این شرکت واقعا می‌خواهد چنین کاری انجام دهد؟ سامسونگ برای نسخه جدید One UI تلاش بسیاری کرده و شواهد موجود نشان می‌دهد وان‌پلاس در این زمینه عقب مانده است. عده‌ای فکر می‌کنند این شرکت قصد دارد از غول کره‌جنوبی نیز پیشی بگیرد؛ اما آیا با وضعیت کنونی چنین اتفاقی منطقی به‌نظر می‌رسد؟

شاید تلفیق وان‌پلاس و اوپو به ایجاد منابع بیشتری برای توسعه و تیم پشتیبانی اکسیژن OS منجر شود. پیت لاو در آخرین پستش با موضوع یکپارچگی شرکت‌های مذکور، به این موضوع اشاره کرده؛ اما در سال گذشته چیزهای زیادی نیز برای وان‌پلاس تغییر یافته است. حقیقتا با‌توجه‌به وضعیت موجود،‌ نتیجه‌گیری امری دشوار تلقی می‌شود. وان‌پلاس اکنون در لبه پرتگاه ایستاده است. این شرکت می‌تواند موضعش را معکوس کند و اکسیژن OS را دوباره در اولویت قرار دهد و اعتبارش را پس بگیرد یا می‌تواند شیوه‌ در‌پیش گرفته‌شده را ادامه دهد و شاهد نابودی‌اش باشد. پس از بررسی همه موارد ذکرشده، این مسئله مسلم است که اعتبار اکسیژن OS به‌عنوان نسخه طلایی استاندارد پوسته‌های اندرویدی به‌اتمام رسیده.

دیدگاه شما کاربران زومیت درباره مسیری درپیش گرفته‌شده وان‌پلاس چیست؟