بررسی مک‌اواس ۱۴ سونوما؛ همان ونتورا با چند قابلیت اضافه

در مک‌اواس ونتورا، قابلیت‌های چشم‌گیر Stage Manager و Continuity Camera بود؛ در مک‌اواس سونوما یا همان macOS 14، اسکرین‌سیور و ویجت. حالا این‌که فکر کنید کدام قابلیت‌ها اهمیت بیشتری دارد، بزرگی تغییرات سیستم‌عامل مک را در گذر دو سال نشان می‌دهد. هرچند اگر نظر مرا بخواهید، مدت‌ها است در دنیای macOS، دست‌کم از زمان Big Sur به بعد، اتفاق مهمی نیفتاده است.

صادقانه بگویم؛ من همان‌ روز انتشار، سیستم را به macOS Sonoma ارتقا دادم، اما وقت نشد به فهرست تغییرات آن نگاهی بیندازم؛ برای همین، تا زمانی‌که هنوز بررسی سیستم‌عامل را به‌طور جدی شروع نکرده بودم، جز ویجت و اسکرین‌سیور متوجه تغییر دیگری نشدم. احتمال می‌دهم تجربه‌ی شما هم از سونوما بدون خواندن بررسی یا فهرست تغییرات آن کم‌وبیش مشابه باشد.

درکل، مک‌اواس سونوما نسخه‌ی کمی بهبودیافته‌ی ونتورا است و قابلیت‌های جدید آن احتمالا بتواند نظر برخی از کاربران را جلب کند. در ادامه با برخی از این قابلیت‌ها که نظر مرا جلب کرد‌‌ ‌آشنا خواهید شد.

اپل در ادامه‌ی سیاست‌های «پسا اپل سیلکونی» خود، تعداد بیشتری از مک‌های اینتلی را از فهرست سیستم‌های سازگار با مک‌اواس سونوما حذف کرده است؛ حتی آن‌هایی که بدون هیچ مشکلی macOS Ventura را اجرا می‌کردند. بدین‌ترتیب، تنها دستگاه‌های زیر می‌توانند به‌روزرسانی جدید مک‌اواس را دریافت کنند:‌

• آی‌مک ۲۰۱۹ به بعد
• مک بوک ایر ۲۰۱۸ به بعد
• مک بوک پرو ۲۰۱۸ به بعد
• مک پرو ۲۰۱۹ به بعد
• مک مینی ۲۰۱۸ به بعد
• آی مک پرو ۲۰۱۷
• تمامی مدل‌های مک استودیو

از مهم‌ترین مدل‌هایی که از این فهرست کنار گذاشته‌ شده‌اند، می‌توان به مک‌بوک پرو ۲۰۱۷ و آخرین مک‌بوک‌های ۱۲ اینچی اشاره کرد. برای نصب سونوما باید مک اینتلی ۲۰۱۹، مدل‌های مجهز به اپل سیلیکون یا تراشه‌ی Apple T2 داشته باشید. این‌طور که به‌نظر می‌رسد، اپل قصد دارد پشتیبانی نرم‌افزاری از مک‌های اینتلی را بیشتر از یکی، دو سال دیگر ادامه ندهد.

برخی از قابلیت‌های جدید سونوما فقط برای دستگاه‌های مجهز به تراشه‌ی M1 یا M2 در نظر گرفته شده‌اند، ازجمله:

• حالت «Presenter Overlay» برای تماس‌های ویدیویی
• حالت بازی «Game Mode» برای محدود کردن تسک‌های پس‌زمینه و کاهش تاخیر بلوتوث
• استفاده از «Siri» به‌جای «Hey Siri»!
• اجرای بازی‌های ساخته‌شده با Game Porting Toolkit

اپل هر سال در مراسم WWDC از قابلیت‌هایی حرف می‌زند که در نسخه‌ی اولیه به‌روزرسانی سیستم‌عامل حضور ندارند و معمولا در آپدیت زمستان و بهار اضافه می‌شوند. در سونوما هم قابلیت‌های زیر قرار است در به‌روزرسانی‌های آینده در اختیار کاربران قرار بگیرند:

• برخی از قابلیت‌های مربوط به Messages ازجمله همگام‌سازی آیکلاد، ارسال استیکر/مموجی/انیموجی و برگشت به اولین پیام خوانده نشده در رشته پیام طولانی
• قابلیت تکمیل خودکار فرم‌ در فایل‌های PDF
• برخی قابلیت‌های مربوط به Music ازجمله ساخت پلی‌لیست گروهی، پلی‌لیست آهنگ‌های موردعلاقه و قابلیت لایک کردن آلبوم، پلی‌لیست و هنرمند
• ویجت جدید برای اپلیکیشن Music

صفحه‌ی مربوط به به‌روزرسانی macOS Sonoma در وب‌سایت اپل با اسکرین سیور شروع می‌شود و احتمالا اولین چیزی که بلافاصله پس از آپدیت نظرتان را جلب کند، همین اسکرین سیورها خواهند بود.

صفحه‌ی لاگین مک‌اواس از نسخه‌ی Lion سال ۲۰۱۱ به بعد تفاوت چشمگیری نداشته، اما در Sonoma شباهت زیادی به iPadOS پیدا کرده است؛ بخش لاگین به پایین صفحه رفته، ساعت و تاریخ در بالای صفحه به‌چشم می‌خورد و اگر مک شما چندکاربره است، پس‌زمینه از همان والپیپر و اسکرین‌سیور انتخابی آخرین کاربر به‌جای تصویر‌ پیش‌فرض سیستم استفاده می‌کند.

مجموعه‌ی ۱۳۴ تایی اسکرین‌سیور/والپیپرهای سونوما متنوع، پروضوح و چشم‌نواز هستند، از مناظر طبیعی آمریکا، ایسلند و اسکاتلند گرفته تا تصاویری از زندگی شهری و کره زمین و موجودات دریایی.

بااین‌حال، هنگام به‌روزرسانی تنها Sonoma Horizon و Sonoma Swirl دانلود و (اگر بخواهید) فعال می‌شوند و باقی ویدیوها را باید خودتان به‌طور جداگانه دانلود کنید. البته دانلود هر کدام حدود ۱۰۰ مگابایت و تمام فایل‌ها چیزی حدود ۵۵ گیگابایت جا می‌گیرد، اما اپل این فایل‌ها را جایی ذخیره می‌کند تا با کاهش فضای ذخیره‌سازی، به‌طور خودکار پاک شوند.

اگرچه صفحه‌ی لاگین شباهت زیادی به آیپداواس دارد، از شخصی‌سازی‌های لاک‌اسکرین به‌سبک آیفون و آیپد خبری نیست. اگر هم مثل من باشید، احتمالا ترجیح دهید از همان والپیپر بازی و فیلم محبوبتان استفاده کنید و کلا بخش اسکرین‌سیورهای سونوما را به فراموشی بسپارید. بگذریم که نگرانی از بابت عمر باتری هم احتمالا ترغیبتان کند به‌جای اسکرین‌سیورهای خوش رنگ‌ولعاب، تصمیم‌ بگیرید صفحه‌نمایش هرچه‌زودتر خاموش شود.

در بررسی iOS 17 جایی که داشتم به ویجت‌های تعاملی اشاره می‌کردم، گفتم که آدم‌ها یا عاشق ویجت‌اند یا اهمیتی به آن نمی‌دهند؛ راستش این موضوع بیش از هرچیزی درباره‌ی ویجت‌های دسکتاپ صادق است.

اگر یادتان باشد، مایکروسافت ابتدا با ویندوز ویستا و ویندوز ۷ و اخیرا با ویندوز ۱۱ سعی کرد ویجت‌ها را به بخش مهمی از تجربه‌ی دسکتاپ اضافه کند. اپل هم قابلیت داشبورد برای ویجت را سال ۲۰۰۵ معرفی کرد؛ اما این قابلیت سال‌ها بی‌استفاده گوشه‌ای از سیستم‌عامل افتاده بود تا اینکه در سال ۲۰۱۹ به‌طور کامل حذف شد.

برای دسترسی به پنجره‌ی ویجت‌ها کافی است در محیط دسکتاپ راست‌کلیک کرده و گزینه‌ی Edit Widget را انتخاب کنید. ویجت‌ها را می‌توانید بسته به نوعشان، در چهار اندازه‌ی مختلف در هر جایی از دسکتاپ قرار دهید، هرچند ویجت‌های کنار هم کماکان برای حفظ زیبایی و نظم از محدودیت برخوردار هستند.

یکی دیگر از ویژگی‌های ویجت‌های سونوما قابلیت خاکستری شدن یا به‌اصطلاح محو شدن در پس‌زمینه با انتخاب پنجره‌ی اپلیکیشن است؛ حتی در همین حالت خاکستری، ویجت‌ها قابلیت تعاملی‌ خود را حفظ می‌کنند.

مهم‌ترین ویجت‌های اضافه‌شده به مک‌اواس، ویجت باتری، شورت‌کات، لیست مخاطبان و آلبوم تصاویر است و ویجت‌های قدیمی تقویم و پادکست هم به نسخه‌ی بزرگ‌تر مجهز شده‌اند. ویژگی «Continuity» هم اجازه می‌دهد ویجت‌های آیفون‌تان را بدون نیاز به نصب اپلیکیشن مربوطه، به مک اضافه کنید؛ البته به‌شرطی که هر دو دستگاه به یک شبکه‌ی وای‌فای وصل باشند.

توسعه‌دهندگان مک امکان ساخت ویجت برای اپلیکیشن‌های خود را از مک‌اواس Sur به بعد داشته‌اند، اما تمایلی به انجام این کار نشان نداده‌اند؛ حالا باید دید آیا سونوما می‌تواند آن‌ها را به توسعه‌ی ویجت برای مک ترغیب کند یا خیر.

راستش را بخواهید، مرورگر موردعلاقه‌‌ی من در مک‌بوک، مایکروسافت اج است؛‌ به هزارویک‌ دلیل که اگر دوست داشتید، می‌توانید در مقاله‌ی مایکروسافت اج بهترین مرورگر ویندوز که سال گذشته نوشتم، بخوانید. به‌همین‌خاطر، تغییرات سافاری ۱۷ چندان برایم تازگی نداشت؛ اما اگر مرورگر مورداستفاده‌ی شما در مک، سافاری است، احتمالا بهبودهای آن برایتان کاربردی باشد.

از قابلیت‌های جدید سافاری ۱۷ می‌توان به تبدیل وب‌پیج به اپلیکیشن و اضافه‌شدن آن به داک (گزینه‌ی Add to Dock از تنظیمات) اشاره کرد که مدت‌ها است تمام مرورگرهای مبتنی‌بر کرومیوم و حتی iOS و iPadOS از آن بهره می‌بردند.

قابلیت ایجاد پروفایل‌های مختلف از بخش تنظیمات سافاری هم اجازه می‌دهد در هر پروفایل، تب‌های گروهی، افزونه، بوک‌مارک، رمزعبورهای ذخیره‌شده و تاریخچه‌ی وب‌گردی مستقلی داشته باشید؛ هرچند بعید می‌دانم کاربران زیادی حوصله‌ی این کار را داشته باشند! علاوه‌براین، حالت Private Browsing حالا امن‌تر از هر وقت دیگر شده و وقتی با آن کاری ندارید، قفل می‌شود و با اثر انگشت یا رمزعبور قابل دسترسی است.

مهم‌ترین تغییر فیس‌تایم در سونوما که با iOS 17 مشترک است، افکت‌های متحرک جالبی است که با برخی ژست‌های مشخص، در پس‌زمینه‌ی ویدیو ظاهر می‌شوند. مثلا علامت صلح با یک دست، چند بادکنک رنگی در پس‌زمینه نشان می‌دهد یا شکل قلب با دو دست، چند قلب قرمز در ویدیو نمایان می‌کند. البته اگر از این ژست‌ها خبر نداشته باشید، به کارتان نمی‌آید؛ بگذریم که در بیشتر موارد هم به‌درستی عمل نمی‌کردند.

قابلیت Presenter Overlay هم که فقط مخصوص مک‌های اپل سیلیکونی است، اجازه می‌دهد هنگام اشتراک‌گذاری اسکرین در فیس‌تایم، چهره‌ی شما در کنار صفحه‌ یا پاورپوینتی که در حال نمایش آن هستید به افراد حاضر در تماس نشان داده شود.

قابلیت پاسخ به پیام مشخص در اپلیکیشن Messages با سوایپ راست روی حباب پیام و قابلیت پخش پیام صوتی با سرعت دوبرابر به مک‌اواس سونوما اضافه شده است.

یکی از قابلیت‌های مخفی Messages هم این است که پیامک‌های مربوط به کدهای یک‌بارمصرف را به‌طور خودکار پاک می‌کند؛ برای استفاده از این قابلیت باید گزینه‌ی Clean Up Automatically را از مسیر System Settings > Passwords > Password Options فعال کنید. البته امکان پاک‌ کردن خودکار ایمیل‌های حاوی کدهای یک‌بارمصرف هم به سونوما اضافه شده است.

حالا می‌توانید فایل‌های PDF چندصفحه‌ای را در Notes به‌طور افقی اسکرول کنید. برای لینک دادن به یادداشت‌های دیگر در Notes هم کافی است تایپ کنید «<<» تا فهرستی از جدیدترین یادداشت‌های ایجادشده در اپلیکیشن نمایان شود.

امکان باز کردن Notes در Pages ازطریق منوی اشتراک‌گذاری نیز فراهم شده تا ادامه‌ی تایپ را بدون وقفه در Pages از سر بگیرید؛‌ هرچند به‌نظر می‌رسد این ویژگیِ نسخه‌ی 13.2 اپلیکیشن Pages باشد، چون با آپدیت آن در مک‌او‌اس ونتورا هم می‌توانید از این قابلیت استفاده کنید.

اپلیکیشن آب‌وهوا هم در مک‌اواس سونوما به قابلیت‌های جدیدی مجهز شده است؛ ازجمله فازهای ماه، وزش باد، میانگین دما و بارش باران.

خیلی از بابت Game Mode هیجان‌زده نشوید؛ قرار نیست مک‌بوک شما بعد از به‌روزرسانی به مک‌اواس سونوما یک‌باره به بهترین لپ‌ تاپ گیمینگ بازار تبدیل شود. اپل می‌گوید Game Mode اجازه می‌دهد هنگام بازی، تراشه توجه را از تسک‌های پس‌زمینه گرفته و به بازی اختصاص دهد. گویا گیم مود تاخیر صدای ایرپادز و تاخیر ورودی دسته‌های بازی متصل به مک‌ را هم کاهش می‌دهد.

شاید هیجان‌انگیزترین خبر مربوط به گیمینگ در سونوما، Game Porting Toolkit باشد؛ این کیت دستورعمل‌های x86 اینتلی و APIهای ویندوزی را به اپل سیلیکون برمی‌گرداند تا به‌قول اپل، «محیطی شبیه‌ساز مانند» برای اجرای باز‌ی‌های ویندوزی فراهم کند. البته این کیت بیشتر به‌منظور محیطی برای تست در نظر گرفته شده و مدت‌ها طول خواهد کشید تا تاثیر مستقیم آن را بر اکوسیستم گیمینگ مک‌اواس مشاهده کنیم.

مک‌اواس سونوما مانند بسیاری از به‌روزرسانی‌های دیگر اپل شامل چندین قابلیت و بهبود کوچک است که به‌احتمال زیاد از چشم کاربران پنهان بماند. یکی از این بهبودها، ان‌کد سریع‌تر ویدیو در مک‌های مجهزبه تراشه‌های M1 Ultra و M2 Ultra است؛ البته به‌ادعای اپل. متاسفانه امکان صحت‌سنجی این ادعا برای من که بررسی را روی مک‌بوک ایر M1 انجام می‌دادم، میسر نبود.

در مک‌اواس سونوما می‌توانید پخش فایل‌های گیف را متوقف کنید؛ هرچند نمی‌دانم در چه شرایطی به این قابلیت نیاز پیدا خواهید کرد، اما برای فعال‌کردنش باید گزینه‌ی auto-play animated images را از System Settings > Accessibility ‌> Display خاموش کنید.

قابلیت اشتراک‌گذاری رمزعبور در اپلیکیشن‌های مدیریت رمزعبور مختلف با افراد آیفون‌دار دیگر فراهم شده است؛ تنها شرطش این است که این افراد در فهرست مخاطبان شما باشند و البته دستگاه‌شان به iOS 17 یا macOS Sonoma به‌روز شده باشد. این قابلیت برای مواقعی کاربردی است که می‌خواهید دسترسی به اپلیکیشن یا وب‌سایت مشخصی مثل اپلیکیشن بانک را با افراد دیگری به‌اشتراک بگذارید.

بسیاری از نکاتی را که درباره‌ی مک‌اواس سونوما در ذهن داشتم، در ابتدای بررسی مطرح کردم؛ اما به‌عنوان حرف آخر دوست دارم به دو نکته‌ی دیگر اشاره کنم.

اول اینکه به‌نظر می‌رسد اپل با این به‌روزرسانی بیش از هر وقت دیگری از مک‌های اینتلی دست شسته است؛ هم اینکه فهرست مک‌های اینتلی سازگار با سونوما به‌شدت کوتاه شده و هم اینکه برخی از قابلیت‌های جدید سونوما ازجمله Game Mode و Presenter Overlay و گفتن Siri به‌جای Hey Siri (!) فقط در مک‌های اپل سیلیکون پشتیبانی می‌شوند.

نکته‌ی دوم اینکه به‌عنوان کسی که به بازی در هر پلتفرمی علاقه دارد، امیدوارم ابزار Game Porting Toolkit بالاخره موفق شود بازی‌های ویندوزی بیشتری راهشان را به سیستم‌عامل مک پیدا کنند.