ثبت تصاویر خام (RAW) با دوربین گوشی های هوشمند اندرویدی
عمدتا کسانی که با حرفه‌ی ویرایش عکس و اقداماتی این چنینی سر و کار دارند، از وجود قابلیت عکسبرداری با فرمت خام در دستگاه اندرویدی خود بیشتر از سایر افراد استقبال می‌کنند. این دسته از کاربران که با فرمت خام تصاویر آشنایی دارند با استفاده از گوشی‌های هوشمند اندرویدی خود به ضبط این نوع تصاویر پرداخته و سپس با انتقال این تصاویر خام به کامپیوتر شخصی، نسبت به ویرایش حرفه‌ای آن‌ها اقدام می‌کنند. اما در این میان عده‌ای هم هستند که نمی‌دانند تصاویر با فرمت خام یا RAW دقیقا چه تصاویری هستند و چه تفاوت‌هایی با سایر تصاویر ضبط شده توسط دوربین گوشی آن‌ها دارند!
تجهیر سنسور دوربین دستگاه‌های هوشمند اندرویدی به قابلیت ضبط تصاویر خام به این معنا است که شما با استفاده از دوربین گوشی اندرویدی خود می‌توانید تصاویری بدون هیچگونه ویرایشی در اختیار داشته باشید. تصاویر خام به منظور ویرایش حرفه‌ای و دستی حاوی مجموعه داده‌های کاربردی هستند. وجود این قابلیت در سنسور دوربین کوچک دستگاه‌های هوشمند اندرویدی در واقع ما را یک قدم دیگر به سمت استفاده نکردن از دوربین‌های حرفه‌ای DSLR پیش می‌برد. پیش از این تنها دوربین‌های حرفه‌ای DSLR قادر به ضبط تصاویر با فرمت خام بودند، اما حال این قابلیت در برخی از گوشی‌های اندرویدی قرار گرفته می‌شود.
تصویر خام یا Raw Image چیست؟
هم اکنون اگر گوشی هوشمند اندرویدی خود را در دست گرفته و به ضبط تصویری بپردازید، مشاهده خواهید کرد که تصویر ضبط شده‌ی شما با ظاهری بسیار مطلوب و زیبا در گالری تصاویر شما ذخیره‌سازی می‌شود. اما این عکس ضبط شده توسط لنز دوربین دستگاه شما در واقع پیش از قرارگیری در گالری دستگاه، دستخوش تغییرات و ویرایش شده است. در ابتدا منظره‌ی پیش رو به همراه تمام جزئیات آن توسط لنز دوربین به ثبت می‌رسد و سپس توسط خود دستگاه در قبال عواملی همچون میزان روشنایی و نقاط سفید، وضوح تصویر نهایی، از بین بردن نویزهای تصویر و ... بهینه‌سازی می‌شود. بنابراین تصویر نهایی که شما در این شرایط در گالری خود مشاهده می‌کنید از هر نظر توسط دستگاه اندرویدی و مجموعه‌ی دوربین آن بهینه‌سازی شده است.
اگر دقت کرده باشید تصاویر دوربین دستگاه هوشمند شما با فرمت کم حجم JPEG ذخیره‌سازی می‌شوند. در واقع سنسور دوربین پس از ضبط تصاویر و سپس ویرایش آن توسط دستگاه، اطلاعات غیر ضروری تصویر ضبط شده را دور می‌‌ریزد و این موضوع نهایتا سبب می‌شود که عکسی با فرمت JPEG، حجمی پایین و کیفیتی مناسب در گالری شما نمایان شود. در گوشی‌های هوشمند مدرن برنامه‌‌ای خاص با توجه به الگوریتم‌های مشخص و از پیش تعیین شده‌ای به ویرایش تصاویر ضبط شده توسط لنز دوربین می‌پردازند. این موضوع و الگوریتم تعیین شده به منظور ویرایش تصاویر در دوربین دستگاه‌های هوشمند موبایلی دلیل اصلی رضایت همیشگی شما از عملکرد دوربین دستگاه محسوب می‌شود.
حال اگر دستگاه اندرویدی با قابلیت عکسبرداری RAW+jpg را در اختیار داشته باشید، تصویر ضبط شده توسط سنسور دوربین آن در دو فرمت متنوع ارائه می‌شود. یکی از این دو فرمت دقیقا مانند توضیحات فوق یک عکس کاملا ویرایش شده و تصویر دیگر نسخه‌ای شامل حداقل تغییرات ممکن اعمالی در داده‌های دریافتی سنسور دوربین است. سنسور دوربین دستگاه شما در حین عکاسی از منظره‌ای خاص اطلاعات مربوط به نقاط بسیار تاریک و کم نور و همچنین نقاط بسیار روشن و پر نور را ثبت می‌کند. در برخی از موارد ممکن است به طور آنی رنگ‌ها و اطلاعاتی توسط سنسور دوربین ثبت شود که با چشم ما آشنا نباشد. این اطلاعات و رنگ‌ها پس از بهینه‌سازی‌های فرمت JPEG از تصویر حذف شده و نهایتا عکسی زیبا، مطلوب و کم حجم ارائه می‌کند. اما فرمت خام یا RAW تصویر ضبط شده‌ی شما تمامی این اطلاعات را به همراه خواهد داشت. در این شرایط شما با استفاده از برنامه‌ها و ابزارهای خاصی قادر به اعمال تغییرات مد نظر و دستکاری تصویر خام ضبط شده توسط سنسور دوربین دستگاه خود خواهید بود. شما می‌توانید با استفاده از فرمت خام تصویر، تغییرات و ویرایش‌های حرفه‌ای مد نظرتان را با توجه به سلیقه و دید منحصر به فرد خود اعمال کنید و نهایتا عکسی بهتر از عکس پیش فرض با فرمت JPEG ارائه شده در گالری گوشی خود را استخراج کنید.
باید توجه داشته باشید که در اغلب موارد استفاده از فرمت خام لزوم خاصی ندارد. در گوشی‌های هوشمندی همچون جی 4 کمپانی ال‌جی خروجی با فرمت JPEG عکس ضبط شده به شیوه‌ی کاملا دقیقی بهینه‌سازی می‌شود. در دستگاه‌های هوشمند اندرویدی که بهینه‌سازی تصاویر ضبط شده توسط سنسور دوربین آن‌ها با بهره‌گیری از الگوریتم‌های فوق‌العاده دقیق و خاصی انجام می‌شود، نیازی به استفاده از فرمت خام تصویر به منظور ویرایش حرفه‌ای‌تر آن نیست. به بیان دیگر در این شرایط شما به سختی می‌توانید تصویر خام را به گونه‌ای ویرایش کنید که از تصویر JPEG ویرایش شده توسط خود دستگاه بهتر به نظر برسد.
در سمت مقابل ممکن است در برخی از موارد الگوریتم‌های ویرایش تصویر دستگاه‌های هوشمند بهترین نتیجه‌ی ممکن را ارائه نکنند. به عنوان مثال ممکن است شما با دیدن تصویر نهایی ارائه شده توسط دستگاه متوجه شوید که قسمتی از آن درست پردازش نشده و بهتر است که آن قسمت را با توجه به سلیقه و حرفه‌ی شخصی خود ویرایش کنید. در این شرایط می‌توانید از فرمت خام تصویر ضبط شده به منظور رفع مشکل ایجاد شده استفاده کنید. به طور کلی اگر علاقمند به دستکاری و ویرایش تصاویر باشید، استفاده از فرمت خام عکس‌ها به منظور ویرایش، تجربه‌ای بسیار جالب را برای شما به همراه خواهد داشت.
فرمت تصویری DNG
در سیستم عامل اندروید (نسخه‌ی 5.0 آبنبات چوبی) روشی ارائه شده که از آن طریق تصویر خام با فرمت DNG ذخیره‌سازی می‌شود. فرمت DNG در واقع یک فرمت تصویری خام و در برگیرنده‌ی تمام جزئیات تصویر است که در سال 2004 توسط شرکت آدوبی (Adobe) نوشته شد. این فرمت تصویری بر پایه‌ی فرمت TIFF نوشته شده و شامل تمامی اطلاعات و داده‌های تصویر، حداقل یک پیش نمایش با فرمت JPG و ابر داده‌ها یا متادیتاهایی است که به برنامههای خاص ویرایش تصویر اجازه‌ی شناسایی و ویرایش آن را خواهد داد. دلیل اصلی بالا بودن حجم فایل‌هایی با فرمت DNG هم دقیقا همین موضوع است.
برای کسانی که برای سیستم عامل اندروید برنامه‌نویسی می‌کنند یا به هر نحوی در توسعه و ساخت آن نقش دارند داشتن فایلی باز و استاندارد این چنینی فوق‌العاده حائز اهمیت است. در این شرایط آن‌ها به راحتی و کاملا آزادانه می‌توانند به توزیع نرم افزارهای مرتبط و ارائه‌ی به روز رسانی نسخه‌های گوناگون آن بپردازند.
برای سایر کاربران، این موضوع تنها زمانی حائز اهمیت می‌شود که به دنبال ویرایش تصویر با استفاده از برنامههای خاص مربوط به آن باشند. DNG یک فرمت تصویری شناخته شده محسوب می‌شود که به طور گسترده‌ای از آن استفاده می‌شود. بنابراین بسیاری از برنامه‌ها و ابزارهای ویرایش تصویر در سیستم عامل ویندوز، لینوکس و ... از این فرمت تصویری پشتیبانی می‌کنند. مطمئنا هم اکنون در کامپیوتر شما برنامه‌ها و ابزارهای گوناگونی با قابلیت پشتیبانی و ویرایش تصاویر DNG وجود دارد. با این حال در ادامه و بخش بعدی به برنامههای اختصاصی مربوط به ویرایش تصاویر با فرمت DNG خواهیم پرداخت.
به طور کلی پشتیبانی از فرمت خام و قابلیت دریافت تصاویر با این فرمت اختصاصی در گوشی‌های هوشمند اندرویدی یک مزیت عالی به شمار می‌رود. درست است که این قابلیت هیچ پیشرفتی در زمینه‌ی از بین بردن محدودیت‌های فاصله‌ی کانونی سنسور دوربین دستگاه هوشمندتان ایجاد نمی‌کند یا تاثیری در اندازه‌ی سنسور دوربین دستگاه نداشته و به هیچ عنوان گوشی‌های هوشمندتان را به جایگزینی تمام و کمال برای دوربین‌های حرفه‌ای DSLR تبدیل نخواهد کرد. اما ایجاد این قابلیت در دستگاه‌های هوشمند اندرویدی جای تقدیر دارد. این امر به ویژه برای عکاسان و ویراستاران حرفه‌ای تصاویر به شکل محسوس‌تری قابل درک خواهد بود.
چگونه تصاویر خام را ویرایش کنیم؟
برای مبتدیان، وجود یک کامپیوتر به منظور دستیابی به بهترین نتیجه‌ی ممکن الزامی است. با این وجود، بدون تردید در آینده‌ی نه چندان دور ابزارهای قدرتمند اندرویدی به منظور ویرایش تصاویر با فرمت DNG و خام ارائه خواهند شد. به طور کلی از نظر ما به منظور دستیابی به بهترین نتیجه‌ی ممکن در حین ویرایش تصویر با فرمت خام شما به صفحه نمایشی بزرگ و نرم افزاری پیچیده نیازمند هستید. بنابراین در مرحله‌ی اول گوشی هوشمندتان را به کامپیوتر متصل کرده یا با استفاده از هر روش دیگری فایل تصاویر با فرمت DNG مد نظرتان را به کامپیوترتان منتقل کنید.
چندین برنامه‌ی قدرتمند به منظور ویرایش تصاویر خام در کامپیوترها وجود دارند. کاربران سیستم عامل ویندوز و مک (Mac) می‌توانند از ابزارهایی نظیر فتوشاپ یا Lightroom به این منظور استفاده کنند. کاربران سیستم عامل لینوکس هم می‌توانند از برنامه‌هایی نظیر DarlTable، ImageMagick، digiKam یا GIMP بهره ببرند. درصورتی که فایل مد نظر و برنامه‌ی ویرایش آن را در کامپیوتر خود داشتید، می‌توانید مراحل ادیت یا ویرایش تصویر را آغاز کنید. در این هنگام باید نظارت و کنترل دقیقی روی عواملی همچون نوردهی، تعادل رنگ سفید، شارپنس و ... داشته باشید. سعی کنید که در ابتدا تنها تنظیمات غیرمخرب و فرعی تصویر را دستکاری کنید و در تنظیمات اصلی ذکر شده در بخش فوق تغییرات چندانی اعمال نکنید. به طور کلی استفاده از ابزارهای ویرایش تصویر خام تجربه‌ای فوق‌العاده جالب را برای شما به همراه خواهد داشت. استفاده‌ی صحیح و درست از این برنامه‌ها و همچنین دستیابی به تصویر JPEG نهایی، مستلزم صرف زمان و تمرین و تکرار است. هرچقدر بیشتر با ابزارهای ویرایش تصویر کار کنید تجربه‌ی بیشتری کسب خواهید کرد و نهایتا به نتایج بهتر و حرفه‌ای‌تری نیز دست پیدا می‌کنید.
در مرحله‌ی عکسبرداری به نقطه‌ی فوکوس دوربین دقت کنید تا در زمان ویرایش تصویر با مشکلی مواجه نشوید. سایر تنظیمات تصویر مانند میزان نوردهی، تعادل رنگ سفید، نویزهای تصویر، شدت رنگ در نقاط مختلف عکس و ... همگی توسط برنامههای ویرایشگر فرمت DNG و خام قابل تنظیم و بهینه‌سازی خواهند بود. تصویر فوق در وضعیت نرمال (Manual Mode) دوربین و با سرعت شاتر دوربین 5 ثانیه ضبط شده بود تا شادابی و طراوت آب جاری را در کنار نوردهی و پرتوگیری زیاد ارائه کند. سپس فرمت خام این تصویر را به برنامه‌ی Lightroom منتقل کردیم و نوردهی یا Exposure آن را کم و اصطلاحا تصویر ضبط شده را "دارک" یا تاریک کردیم. نهایتا خروجی نهایی به صورت فوق به دست آمد. تصویری به این شکل با استفاده از وضعیت اتوماتیک دوربین دستگاه هوشمند و فرمت JPEG آن قابل دستیابی نخواهد بود.
مجددا اشاره می‌کنیم که برای دوربین گوشی‌های هوشمند مدرن اندرویدی به طور پیش فرض الگوریتم‌های دقیقی تعیین شده که منجر به دستیابی به تصویر نهایی بسیار مطلوب خواهد شد. بنابراین هر عکسی نیاز به ویرایش دستی و حرفه‌ای ندارد. در بسیاری از موارد بهتر است به عملکرد مجموعه‌ی دوربین دستگاه هوشمند خود و فرمت JPEG ارائه شده توسط آن اعتماد کنید.
آیا گوشی شما قابلیت عکسبرداری خام را دارد؟
موضوع اصلی و ضروری، مربوط به تجهیز گوشی هوشمندتان به سیستم عامل اندروید آب نبات چوبی است. با این وجود تمام دستگاه‌های هوشمند اندرویدی بهره‌مند از این نسخه از سیستم عامل اندروید قابلیت عکسبرداری خام را ندارند. در ادامه به برخی از گوشی‌های هوشمندی که از این قابلیت بهره می‌برند، اشاره می‌کنیم:
• گوشی هوشمند جی 4 ال جی با برنامه‌ی دوربین پیش فرض خود قابلیت عکسبرداری خام را دارد.
• گوشی هوشمند نکسوس 6 گوکل با استفاده از برنامههای دوربین خاصی که توسط برنامه نویسان شخص ثالث گردآوری شده، قابلیت عکسبرداری خام را دارد.
• انتظار می‌رود که گوشی هوشمند گلکسی اس 6 سامسونگ پس از ارائه‌ی به روز رسانی جدید خود قادر به پشتیبانی از قابلیت عکسبرداری خام باشد.
• گوشی هوشمند One M9 اچ‌تی‌سی با برنامه‌ی پیش فرض خود قابلیت عکسبرداری خام را دارد.
گوشی‌های هوشمند اندرویدی دیگری هم ممکن است از قابلیت عکسبرداری خام پشتیبانی کنند. همچنین ممکن است به روز رسانی‌های جدید گوشی‌هایی همچون Moto X موتورولا و نکسوس 4 گوگل هم این قابلیت را برای آن‌ها به همراه داشته باشد. این گوشی‌ها در حال حاضر از camera2 API پشتیبانی نمی‌کنند. بهترین روش به منظور کسب اطلاعات در رابطه با وجود یا نبود قابلیت عکسبرداری خام در گوشی هوشمندتان جستجو در اینترنت یا استفاده از فروم‌های تخصصی است. برنامه‌ها و ابزارهای متعددی هم به منظور عکسبرداری خام وجود دارند. چند نمونه از بهترین این برنامه‌ها شامل برنامه‌ی Manual Camera، Camera FV-5 و L Camera می‌شوند.
