راهنمای عکاسی حرفه‌ای از طبیعت و مناظر طبیعی

هنگام عکاسی از طبیعت حتما می‌خواهید که عکس‌ها در تمام نواحی واضح، شفاف و با‌کیفیت باشند. برای حصول اطمینان از اینکه تمام عکس‌های ثبت شده دارای کیفیت و وضوح بالایی باشند، راه‌های زیادی وجود دارد. در مقاله پیش‌رو قصد داریم این روش‌ها را شرح داده و به شما کمک کنیم تا کیفیت عکاسی خود از مناظر طبیعت را بهبود بخشید.

یکی از مهم‌ترین و مؤثر‌ترین عوامل در کیفیت و وضوح تصاویر ضبط شده، استفاده از سه‌پایه‌ی دوربین عکاسی (Tripod) است. به‌کاربردن سه‌پایه برای ثبات دوربین عکاسی بسیار ضروری است و به شما این امکان را می‌دهد تا به‌سادگی چارچوب تصویر را تعیین کنید. مهم‌ترین کاربرد سه‌پایه‌‌ی دوربین عکاسی، جلوگیری از لغزش دست هنگام عکاسی، تعیین چارچوب مناسب برای تصویر و درنتیجه ایجاد تصویری با‌کیفیت و واضح است.

با‌اینکه استفاده از سه‌پایه‌های سبک‌تر (اغلب ساخته‌شده از مواد کربنی) برای عکاسی از طبیعت مناسب‌تر است، چندان مهم نیست که از کدام برند سه‌پایه برای عکاسی استفاده کنید. مهم این است که سه پایه دوربین عکاسی پایدار و قدرتمند بوده و قادر باشد دوربین را در حالتی ثابت نگه دارد تا حتی در هنگام وزش باد نیز بتوانید تصاویر آشکار و با‌کیفیتی را بدون محو‌‌شدگی (Blur) ثبت کنید. 

یکی‌ از نکات مهم دیگر که هنگام عکاسی از طبیعت باید بدان توجه کنید این است که قابلیت لرزشگیری یا پایاسازی تصاویر (Image Stabilizer) دوربین خود را غیرفعال کنید. البته در عکاسی بدون سه‌پایه بهتر است این قابلیت را فعال نگه دارید، زیرا به‌ وضوح و کیفیت بیشتر تصاویر کمک شایانی می‌کند. اما هنگام استفاده از سه‌پایه، فعال نگه‌داشتن این گزینه باتوجه به ساز‌وکاری که دارد، می‌تواند در صفحه دوربین کمی لغزش ایجاد کرده و به کیفیت تصویر خروجی آسیب برساند. به‌علاوه، فعال نگه داشتن این گزینه هنگام عکاسی می‌تواند از عمر باتری دوربین عکاسی بکاهد! بنابراین اطمینان حاصل کنید که در هنگام عکاسی از طبیعت این گزینه را غیرفعال سازید.

یکی از مهم‌ترین فاکتور‌ها هنگام عکاسی از طبیعت، تعیین اندازه‌ی دیافراگم دوربین است. اندازه دیافراگم کوچک که با اعداد بزرگ نشان داده می‌شود، باعث ایجاد عمق میدان (depth of field) بزرگی می‌شود. اما اندازه دیافراگم بزرگ که با اعداد کوچکی نمایش داده می‌شود (برای مثال: F 2.8)، باعث ایجاد عمق تصویر ناچیزی می‌شود. واضح است که عکاسان طبیعت تمایل دارند که عکس‌هایشان چه در پیش زمینه و چه در پس‌زمینه به میزان قابل قبولی واضح باشد، بنابراین اغلب استفاده از اندازه دیافراگم کوچک پیشنهاد می‌شود. سؤال اساسی این است که بهترین اندازه دیافراگم برای عکاسی از طبیعت کدام است؟ در پاسخ باید بگوییم که استفاده از دیافراگم متوسط (حدود F11) به‌این منظور رایج‌تر است.

توجه داشته باشید که به‌کار بردن اندازه‌ی دیافراگم خیلی کوچک (مانند F22) برای عکاسی از طبیعت مناسب نیست. دیافراگم دوربین خاصیتی به‌نام پراش یا تفرق (defraction) دارد که در هنگام عکس‌برداری با اندازه‌ی دیافراگم‌های کوچک مانند F16 یا F22، باعث می‌شود تصویر لطیف‌تر شود (که برای عکاسی از مناظر طبیعت مطلوب نیست). دلیل این امر نحوه پخش کردن نور توسط لنز دوربین هنگام عبور نور از دیافراگم است. بخش زیادی از نور شکست پیدا می‌کند و درنتیجه با‌ اینکه عمق میدان بیشتری با اندازه دیافراگم F22 ایجاد می‌شود، تصویر نهایی لطیف‌تر از حالت عادی از آب در می‌آید. بنابراین بهتر است هنگام انتخاب اندازه دیافراگم برای عکاسی از طبیعت، از تنظیم اندازه دیافراگم‌ کوچک خودداری کنیم و اندازه‌های متوسط را برای آن برگزینیم. این کار باعث می‌شود علاوه بر داشتن عمق میدان کافی، لنز دوربین را به‌درستی تنظیم کرده باشیم.

انتخاب صحیح نقطه‌ای که در هنگام عکاسی روی آن فوکوس می‌کنید بسیار حیاتی است! تقریبا دو سوم از عمق تصویر در هنگام عکاسی از زاویه‌‌ای گسترده (واید) خارج از نقطه فوکوس و یک سوم آن داخل آن می‌افتد. بنابراین، اگر نقطه فوکوس را بیش از حد دور انتخاب کنید، عمق تصویر خارجی لازم را از دست خواهید داد. همچنین، اگر نقطه فوکوس را بیش از حد نزدیک به خود انتخاب کنید، عمق تصویر مجاور نقطه فوکوس خود را از دست خواهید داد. با این تفاصیل، اگر نقطه فوکوس را تقریبا در یک سوم ابتدایی (نزدیک‌تر) تصویر انتخاب کنید، عمق تصویر را تقریبا به بالاترین میزان خود خواهید رسانید. از این رو، انتخاب نقطه ای فوکوس در هنگام عکاسی بسیار مهم است. البته انتخاب نقطه فوکوس روی یک سوم ابتدایی تصویر که بسیاری از عکاسان به آن عادت کرده‌اند، خیلی دقیق نیست! ما به‌دنبال راه‌های دیگری هم خواهیم بود تا وضوح تصویر خود را به حداکثر برسانیم.

این اصطلاح در ظاهر پیچیده به‌نظر می‌رسد، اما امروزه با وجود نمودار‌ها و اپلیکیشن ها، کاربرد آن آسان شده است. به زبان ساده، فاصله فراکانونی نقطه‌ای است که عمق میدان تصویر را به ازای هر طول کانونی یا ترکیب دیافراگم به دست می‌دهد. برای مثال اگر شما با طول کانونی ۲۰ میلیمتری و اندازه دیافراگم F11 عکس‌برداری می‌کنید، فاصله‌ای وجود خواهد داشت که عمق تصویر شما را به حداکثر میزان خود خواهد رسانید و آن فاصله‌ی ابرکانونی است.

البته در سال‌های اخیر، کاربرد فاصله فراکانونی کمتر شده است، زیرا این مدل به‌تدریج قدیمی شده و در عین حال کاربرد آن به دانش بالایی احتیاج دارد. به عبارت دیگر، این فرمول به ما کمک می‌کند تا فوکوس را کمی نزدیک‌تر به صحنه عکاسی انجام دهیم که به نوبه خود باعث می‌شود پیش زمینه تصویر زیبا و واضح بوده اما پس‌زمینه آن بسیار لطیف (Soft) از‌‌ آب در‌آید که برای عکاسی از طبیعت مناسب نیست. دلیل عمده آن رزولوشن بالای دوربین‌های امروزی و این نکته است که امروزه ما عکس‌ها را تا حدود زیادی بزرگ می‌کنیم و این فرمول قدیمی برای پشتیبانی از نیاز‌های جدید پاسخگو نیست. راه‌حل جایگزین این مورد، فوکوس فاصله دوبرابر (double distance focusing) است که در ادامه آن را معرفی خواهیم کرد.

به‌کار بردن این مورد بسیار ساده تر از فاصله فراکانونی است. تمام کاری که باید انجام دهید این است که در صحنه‌ی تصویر خود به‌دنبال نزدیک‌ترین نقطه‌ای که می‌خواهید وضوح بالایی داشته باشد بگردید، سپس این فاصله را دو برابر کرده و در آن نقطه فوکوس کنید.

سوالی که در ادامه پیش می‌آید این است که در شرایط نادری که قادر نیستید با انتخاب فوکوس و انتخاب اندازه دیافراگم به عمق میدان کافی دست پیدا کنید چه باید کرد؟ در این حالت می‌توانید از لنز تغییر شیب و جهت (tilt and shift lens) استفاده کنید. اما باید در نظر داشته باشید که این لنز تخصصی و گران‌قیمت است که باعث شده تعداد خیلی کمی از عکاسان آن را در اختیار داشته باشند. به‌عنوان جایگزین عملکرد این لنز، می‌توانید از قابلیتی به‌نام انباشت فوکوس (Focus Stacking) استفاده کنید. برای آموزش نحوه تنظیم لنز دوربین به اینجا مراجعه کنید.

در این روش شما در ابتدا چندین عکس با نقاط فوکوس مختلف از منظره گرفته، سپس آن‌ها را تجمیع می‌کنید تا تصویری واحد با عمق میدان مناسب و کافی (از ابتدا تا انتهای تصویر) داشته باشید.

اکنون نوبت عکاسی است! یکی از نکات مهمی که هنگام عکاسی باید به آن توجه داشته باشید حذف لرزش دوربین است. در این حالت باید دقت داشته باشید که هنگام عکاسی، درنتیجه تماس فیزیکی با دوربین خود باعث هیچ‌گونه جابجایی یا لرزشی نشوید. برای اینکه از عدم لرزش و جابجایی دوربین هنگام عکاسی از طبیعت اطمینان حاصل کنید، می‌توانید از کابل مخصوص که دارای دکمه عکاسی است استفاده کنید. همچنین از تایمر دوربین (self-destruct timer) نیز می‌توانید برای جلوگیری از تماس با دوربین به هنگام عکاسی و پیشگیری از بروز جابجایی و لرزش هنگام عکاسی استفاده کنید.

همچنین قبل از ثبت عکس مطمئن شوید که قابلیت نمای زنده (live view) دوربین شما حتما فعال باشد. دلیلش این است که در این حالت آینه‌‌ی به کار برده شده در دوربین عکاسی در جای خودش قفل شده و در هنگام ثبت عکس هیچ‌گونه جابجایی که باعث افت کیفیت تصویر می‌شود نخواهد داشت. اگر دوربین شما قابلیت Live View ندارد می‌توانید قابلیت قفل آینه (mirror lock up) را فعال کنید که در اکثر دوربین‌های عکاسی امروزی موجود است.

اگر نکات ذکر شده در این مقاله را به‌درستی رعایت کرده باشید تصویر شما واضح و با‌کیفیت خواهد بود. اما باید در نظر داشته باشید که عوامل بسیاری از جمله وزش باد یا (اگر در ساحل باشید) فرو رفتن تریپاد در شن‌های ساحل ممکن است باعث شوند که عکس شما وضوح و کیفیت لازم را نداشته باشد. از این رو، لازم است پس از عکاسی تصاویر خود را مرور کنید. برای این کار به تصویر کلی اکتفا نکرده و حتما روی آن زوم کنید تا مطمئن شوید پس‌زمینه و پیش زمینه عکس هردو واضح بوده و کیفیت لازم را دارند. در انتها می‌توانید از بزرگ نما یا لوپ (Viewing loupe) نیز روی صفحه‌نمایش دوربین خود استفاده کنید تا مطمئن شوید تصویر ثبت شده کاملا واضح است.