۱۲ نکته برای عکاسی انتزاعی از منظره

عکاسی از مناظر زیبا و چشم‌انداز است؛ ولی جزئیات و صحنه‌های دقیق هم می‌توانند به این زیبایی‌ها اضافه کنند. ثبت چنین صحنه‌هایی نه‌تنها به خلق اثری تأثیرگذار کمک می‌کند؛ بلکه چالشی خلاقانه است که می‌تواند طرز فکر و نگاه افراد را تغییر دهد. عکاسی انتزاعی از منظره راهی جالب برای ثبت صحنه‌ها و قاب‌های کوچک در مناظر بزرگ است و می‌تواند به بهبود یادگیری هم کمک کند. عکاسی انتزاعی باعث می‌شود از محیط اطراف آگاه شوید و بیشتر به آن توجه کنید.

چگونه می‌توان این‌چنین تصاویر انتزاعی و خلاقانه‌ای را خلق کرد؟ آیا گرفتن دوربین به‌سمت جزئیات و صرفا عکاسی از بخش‌های کوچک طبیعت کافی است؟ درادامه، شیوه‌هایی برای عملکرد بهتر در این نوع عکاسی ارائه می‌کنیم.

نکات این مقاله را نمی‌توان به تمام عکس‌ها تعمیم داد؛ اما می‌توان متناسب با موقعیت‌های مختلف از این روش‌ها استفاده کرد. برای هر عکس از روشی متفاوت استفاده شده است. با صرف زمان و اجرای روش‌های مختلف، می‌توانید به‌سرعت تمام آن‌ها را یاد بگیرید. مانند دیگر سبک‌های عکاسی منظره، عناصر مشخصی در عکاسی انتزاعی اهمیت دارند. بدیهی است نور و ترکیب‌بندی هم نقش مهمی در این سبک ایفا می‌کنند. عکاسی از صحنه‌های کوچک‌تر کمی دشوارتر است؛ زیرا عناصر زیادی در آن‌ها وجود ندارد و صرفا اضافه‌کردن فضایی تاریک در مرحله‌ی پردازش نهایی، تصویر را جذاب نمی‌کند.

معمولا عکاسی انتزاعی از صحنه‌های بسته‌تر کار دشوارتری است؛ ولی می‌تواند نتیجه‌ی جذابی داشته باشد. در‌صورت شرایط و موقعیت مناسب، می‌توان با تغییرات کوچک در پرسپکتیو، تنظیمات و ترکیب‌ بندی به بهترین نتیجه رسید.

اولین گام در ثبت تصاویر انتزاعی از چشم‌انداز، چگونه دیدن جزئیات است. این بخش دشوارترین بخش از فرایند عکاسی انتزاعی است؛ زیرا به‌راحتی نمی‌توان از چشم‌انداز بزرگ‌تر غافل شد. چشم‌اندازها معمولا از جزئیات خارق‌العاده‌ای تشکیل شده‌اند و با این جزئیات کوچک، می‌توان تصاویر انتزاعی جذاب و منحصر‌به‌فردی را خلق کرد.

سعی کنید دوربین را برای یک دقیقه زمین بگذارید و مناظر اطراف خود را نگاه کنید. چه می‌بینید؟ شاید شکاف‌هایی داخل سنگ‌ها یا زمینی پر از گُل‌های رنگارنگ یا جریان‌های رودخانه را ببینید. در تصویر زیر، رگه‌های یخ و برف در دامنه‌ی کوه جلوه‌ی خاصی پیدا کرده‌اند. خود کوهستان هم تأثیرگذار است؛ اما در این تصویر، جزئیات چشمگیرتری وجود دارند.

عکسی از الگوهای یخی، فاصله‌ی کانونی ۴۰۰ میلی‌متری از دیوار عمودی کوهستان یخبندان

طبق تصوری نادرست، استفاده از لنزهای ماکرو، تنها راه برای عکاسی از مناظر انتزاعی است. این تصور اشتباه است و می‌توان با هر نوع فاصله‌ی کانونی به نتایج دلخواه رسید. برای عکاسی انتزاعی از منظره، بهتر است از لنز تله‌زوم بهره ببرید تا بتوانید بیشتر روی جزئیات تمرکز کنید (اغلب اوقات تا ۵۰۰ میلی‌متر کافی است). بررسی منظره از داخل ویوفایندر با لنز تله‌زوم برای جست‌وجوی جزئیات جذاب منظره نتیجه‌بخش است. این امر می‌تواند جذابیت عکاسی انتزاعی را افزایش دهد.

نور در تمام ژانرهای عکاسی اهمیت زیادی دارد؛ ولی یکی از سناریوهایی که نور و سایه در آن نقش مؤثری ایفا می‌کنند، عکاسی انتزاعی است. تلاش کنید به‌دنبال صحنه‌هایی بروید که تعامل بین نور و سایه در آن‌ها وجود داشته باشد. برای مثال، این صحنه می‌تواند سایه‌ی کوهستان یا تپه‌ای باشد که بخشی از آن تیره و بخش دیگرش روشن است یا حتی نقاط نورانی و چشم‌انداز سایه‌ی تک‌درختی که زیر نور خورشید قرار گرفته.

براساس اصطلاح ساعت طلایی، بهترین ساعت روز برای عکاسی، زمان طلوع و غروب خورشید است. نور نرم برای تمام انواع عکاسی مفید است؛ اما نباید خود را صرفا به عکاسی در ساعت‌های مشخصی از روز محدود کنید. درواقع، نور شدید هم می‌تواند برای عکاسی انتزاعی بسیار مفید باشد و اغلب اوقات نتایج آن سایه‌های مناسبی هستند که با بافت‌هایی جذاب ترکیب شده‌اند.

استفاده از خطوط راهنما یکی از شیوه‌های شناخته‌شده‌ی ترکیب‌بندی در عکاسی منظره است و برای تصاویر انتزاعی هم صدق می‌کند. با خطوط راهنما می‌توان چشم مخاطب را در تصویر هدایت کرد. به‌عنوان مثال، خط راهنما می‌تواند از گوشه‌ای شروع و به مرکز ختم شود. یافتن خطوط راهنما در عکاسی انتزاعی کمی دشوار است؛ ولی به‌معنی نبود این خطوط نیست. برای نمونه، می‌توانید خطوط راهنما را در دامنه‌ی تپه‌ها و کوهستان‌ها در طول رودخانه‌ها پیدا کنید. این خطوط معمولا در تصویر تکرار می‌شوند.

آب گزینه‌ی بسیار مناسبی برای عکاسی انتزاعی به‌حساب می‌آید. دلیل این انتخاب هم حرکت سریع خطوط و شکل‌های آب است که در حالت عادی با چشم غیرمسلح دیدنی نیستند. روش‌های متفاوتی برای عکاسی از آب وجود دارد؛ اما یکی از روش‌های محبوب کاهش سرعت شاتر برای ثبت حرکت است. سرعت شاتر براساس سرعت آب می‌تواند بین ۱/۲۰ تا ۱ ثانیه متغیر باشد.

برای عکاسی از آب باید اکسپوژرهای مختلف و تأثیر آن بر تصویر را بررسی کنید و این سؤال‌ها را مطرح کنید: سرعت شاتر سریع بهتر است یا کُند؟ چه زمانی به جذاب‌ترین الگو و شکل‌ می‌رسم؟ تصویر زیر یکی از تصاویر ثبت‌شده‌ی برتر از آب است. در چنین موقعیت‌هایی، سعی کنید به‌صورت متوالی چند عکس بگیرید؛ زیرا شکل آب به‌سرعت تغییر می‌کند.

گاهی اوقات بخش‌های کوچکی از منظره‌ها شلوغ هستند. سوژه‌ی اصلی در کادر است؛ ولی تعداد زیادی عنصر گمراه‌کننده در اطراف آن وجود دارند که حواستان را پرت می‌کنند. یکی از نمونه‌های مناسب از این شرایط، عکاسی از جنگل و درخت است. شاید درخت یا شاخه‌ای را انتخاب کرده باشید؛ اما تعداد زیادی درخت و شاخه و خزه توجه مخاطب را از سوژه‌ی اصلی منحرف می‌کنند. با عکاسی از داخل سوژه‌ها (از میان خزه‌ها یا از پشت سوژه‌‌ی واقع در مقابل لنز) می‌توان تمام انحراف‌ها را از بین برد و بر سوژه‌ی اصلی تأکید کرد. با قراردادن دوربین در نزدیکی سوژه می‌توان آن را تار کرد و بخش‌های گمراه‌کننده را از بین برد. فقط باید مراقب باشید شیء تار گمراه‌کننده نباشد. با آزمون و خطا می‌توانید در این روش موفق شوید.

درصورت وجود تعداد زیادی از عناصر، عکاسی از منظره گیج‌کننده می‌شود؛ به‌همین‌دلیل، بهترین عکس‌های این ژانر مینیمال هستند. یکی از تمرین‌های مناسب برای رسیدن به نتیجه، مطرح‌کردن این پرسش است: آیا این بخش از تصویر مهم است؟ اگر پاسخ خیر است، نیازی نیست آن را در عکس خود بیاورید. کل عناصر گمراه‌کننده را حذف کنید. شاید حذف سوژه‌های طبیعی همیشه امکان‌پذیر نباشد؛ ولی گاهی هم تصویر نهایی چندان تغییر نمی‌کند.

با استفاده از سرعت شاتر پایین و اجرای تکنیک ICM (حرکت عمدی دوربین)، می‌توان نتایج مطلوبی گرفت. با تکان یا چرخش عمدی دوربین و سرعت نیمه‌پایین شاتر، می‌توانید حس واقعیت را از تصویر حذف و تصویری خلق کنید که برداشت‌های مختلفی داشته باشد. برای رسیدن به چنین تصاویری به آزمون و خطا نیاز است؛ مثلا بررسی شرایط در سرعت کم شاتر و حرکت‌های متنوع یا تکان‌دادن دوربین با سرعت‌های مختلف.

شاید بسیاری از افراد اطلاعی از قابلیت دبل اکسپوژر دوربین نداشته باشند؛ بااین‌حال، با این قابلیت می‌توانید تصاویر متفاوتی خلق کنید و دو یا چند تصویر را ثبت و سپس آن‌ها را داخل دوربین ترکیب کنید. برای کنترل بیشتر بر نحوه‌ی ترکیب تصاویر، می‌توانید این تنظیمات را انجام دهید. همچنین حین عکاسی، از سرعت شاتر و ایزو و گشودگی دیافراگم متفاوتی برای هر تصویر بهره ببرید. تصویر زیر ترکیبی از دو تصویر ادغام‌شده در دوربین است: اولین تصویر از درخت‌های زمستانی و دومین تصویر از خزه‌های پشت آن‌ها با اکسپوژر پایین‌تر ثبت شده.

معمولا هنگام فوکوس روی قسمت‌های کوچکی از مناظر، بخش‌های مشخصی از تصویر نرم می‌شوند. این اتفاق به‌ویژه وقتی رخ می‌دهد که لنز خود را در نزدیکی سوژه قرار داده باشید یا فاصله‌ای بین سوژه‌ها و قاب وجود داشته باشد.

تصویر زیر را در نظر بگیرید. لایه‌های یخ فقط چند سانتی‌متر فاصله دارند؛ اما به‌دلیل فاصله‌ی کانونی، لایه‌های یخ نزدیک و دور از لنز با فوکوس روی مرکز تصویر تار شده‌اند. نتیجه‌ی این تصویر جذاب است؛ ولی اگر بخواهید هر سه قسمت تصویر واضح شوند، باید از انباشت فوکوس سه تصویر استفاده کنید: ابتدا روی اولین لایه فوکوس کنید و سپس لایه‌ی دوم و سوم.

بررسی پرسپکتیوها یا زاویه‌های دید مختلف تمرین مناسبی برای عکاسان چشم‌انداز است. گاهی تغییر کوچکی در پرسپکتیو می‌تواند تفاوت زیادی درنتیجه به‌بار بیاورد. این موضوع برای عکاسی انتزاعی منظره هم صدق می‌کند. برای عکاسی از پرسپکتیوهای بالا می‌توان از پهپاد استفاده کرد یا از کوه بالا رفت.

تصویر زیر با فاصله‌ی کانونی بالایی برفراز کوه از ساحل ثابت شده است. نتیجه کاملا متفاوت با زاویه‌ی دید شخصی است که در ساحل ایستاده و از آنجا عکاسی می‌کند. استفاده از پهپاد روش کارامد دیگری برای رسیدن به پرسپکتیوهای بالا است. با اتصال دوربین به پهپاد، می‌توان به چشم‌انداز جدید و سناریوها و الگوهای جذابی رسید. برای رسیدن به تصویر مطلوب پهپاد، لازم است زاویه‌های مختلف را بررسی کنید؛ البته بالاتر لزوما به‌معنای بهتر نیست.

عکاسی انتزاعی از منظره یکی از روش‌های برجسته برای خلق تصاویر خلاق و منحصربه‌فرد است؛ ولی به‌دلیل محدودیت عناصر و قاب تصویر، ممکن است کمی هم خسته‌کننده باشد. هر سناریو متفاوت است و براساس منظره باید روش متفاوتی برای عکاسی انتخاب کرد. نباید کل تکنیک‌ها و روش‌های این مقاله را هم‌زمان برای یک تصویر به‌کار ببرید؛ بلکه باید سعی کنید بجا و به‌موقع از آن‌ها استفاده کنید. به‌مرورِزمان، بهتر می‌توانید جزئیات مناظر را ببینید و با آزمون و خطا تصاویر خیره‌کننده‌ای خلق کنید. درنهایت باید اشاره کنیم مهم‌ترین معیار خلق تصاویر زیبا، دیدگاه خلاق خودتان است. شما هنرمند و به‌دنبال خلق داستان خود هستید و فقط خودتان می‌دانید چقدر در انتقال مفهوم ذهنی‌تان موفق بوده‌اید.