مبلغ قبض برق چگونه محاسبه می‌شود؟؛ همراه کارت توضیح می‌دهد
معیار اصلی مصرف برق که برای محاسبه‌ی هزینه استفاده می‌شود، کیلوواتساعت (kwh) است. هر کیلوواتساعت معادل مصرف ۱،۰۰۰ وات در ساعت است؛ مثلا جاروبرقی ۲،۲۰۰ وات در ۳۰ دقیقه ۱.۱ کیلوواتساعت مصرف می‌کند. در جدول زیر، میزان مصرف چند نمونه از وسایل خانگی ذکر و هزینه‌ی میانگین آن آورده شده است.
وسیله | مدت زمان استفاده | مصرف (کیلوواتساعت) | هزینه میانگین (تومان) |
|---|---|---|---|
جاروبرقی | ۳۰ دقیقه | ۱.۱ | ۱۰۳ |
یخچال ساید‌بای‌ساید | ۲۴ ساعت | ۱.۳ | ۱۲۱ |
لامپ کم‌مصرف ۲۰ وات | ۱۰ ساعت | ۰.۲ | ۱۹ |
کولرگازی | ۵ ساعت | ۱۰ | ۹۳۵ |
تلویزیون ۵۰ اینچ | ۱۰ ساعت | ۱.۵ | ۱۴۰ |
* مقادیر هزینه در جدول بالا به‌صورت تقریبی و میانگین است.
فرمول دقیق محاسبه‌ی هزینه‌ی برق چیست؟
حالت‌های مختلفی برای محاسبه‌ی این هزینه وجود دارد؛ مثلا هزینه‌ی برق در واحدهای تجاری تقریبا چهاربرابر هزینه‌ی مشترکان مسکونی است. علاوه‌بر‌این در کنتورهای دیجیتالی جدید، هزینه‌ی برق به زمان مصرف آن یعنی ساعت‌های کمباری یا اوج بار بستگی دارد؛ اما در کنتورهای تک‌زمانه‌ی قدیمی، تنها یک نرخ برای محاسبه قیمت وجود دارد. در اینجا، مثالی درباره‌ی حالت سه‌زمانه‌ی یک واحد مسکونی ارائه می‌شود. تصویر زیر بخشی از قبض برق یکی از مشترکان خانگی در استان تهران است.
قبض بالا برای مصرف در بازه‌ی زمانی ۵۸ روزه بین ۱۳۹۸/۰۴/۰۳ و ۱۳۹۸/۰۵/۳۰ صادر شده است. میزان مصرف در حالت میان‌باری ۲۵۷ و در حالت اوج‌باری ۱۲۰ و در حالت کمباری ۱۶۹ کیلوواتساعت است؛ درنتیجه میزان کل مصرف ۵۴۶ کیلوواتساعت در ۵۸ روز است.
ازآنجاکه قیمت برق در پله‌های مختلف مصرف ماهانه متفاوت است، ابتدا مقدار میانگین مصرف ماهانه محاسبه می‌شود تا هزینه در یک ماه مشخص و سپس هزینه‌ی کل دوره محاسبه شود. برای محاسبه‌ی مصرف ماهانه، ابتدا مصرف یک روز حساب می‌شود. مصرف یک روز با تقسیم مصرف کل بر تعداد روز دوره محاسبه می‌شود (۵۴۶ تقسیم بر ۵۸). با ضرب این مقدار در عدد ۳۰، مصرف ماهانه به‌دست می‌آید. برای مثال، در قبض بالا مصرف ماهانه برابر است با ۲۸۲/۳ کیلوواتساعت که در قبض هم دیده می‌شود.
تعرفه‌ی مصرف تا ۱۰۰ کیلوواتساعت برابر با ۵۲۴ ریال و از ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوواتساعت برابر با ۶۱۱ ریال و از ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوواتساعت هزینه دوبرابر می‌شود و حدود ۱۳۱۰ ریال خواهد بود. البته مقدار تعرفه در سال‌ها و مناطق مختلف، ممکن است متفاوت باشد. با ضرب میزان مصرف هر پله در تعرفه‌ی آن، هزینه‌ی ماهانه آن پله مشخص می‌شود. با جمع هزینه‌ی تمام پله‌ها، کل هزینه‌ی ماهانه به‌دست می‌آید که ۲۲۱ هزار و ۴۶۲ ریال است. برای به‌دست‌آوردن هزینه‌ی دوره که ۵۸ روز است، این عدد بر ۳۰ تقسیم و در ۵۸ ضرب می‌شود؛ درنتیجه، هزینه‌ی دوره برابر با ۴۲۸ هزار و ۱۶۰ ریال است.
برای مصرف در ساعات اوج بار مبلغی مازاد و برای مصرف در زمان کمباری، تخفیف در نظر گرفته می‌شود. تعرفه‌ی هر کیلوواتساعت در ساعات اوج بار ۵۲۴ ریال مازاد و برای هر کیلوواتساعت در ساعات کمباری ۲۶۲ ریال تخفیف در نظر گرفته شده است. درنتیجه در قبض بالا، هزینه‌ی ۱۲۰ کیلوواتساعت در زمان اوج بار برابر با ۶۲ هزار و ۸۸۰ ریال و تخفیف ۱۶۹ کیلوواتساعت در دوره‌ی کمباری برابر با ۴۴ هزار و ۲۷۸ ریال است.
دراین‌میان، هزینه‌ای هم با عنوان آبونمان وجود دارد. این هزینه همان حق اشتراک است و صرف نگه‌داری و بهبود شبکه‌ی تولید و انتقال برق می‌شود. مبلغ آبونمان در این مثال ۲۱ هزار و ۲۶۷ ریال است. درنتیجه، مبلغ برق مصرفی برابر است با ۴۲۸۱۶۰+۶۲۸۸۰-۴۴۲۷۸+۲۱۲۶۷=۶۸۰۲۹ ریال. درنهایت مبالغ اندکی با عنوان مالیات بر ارزش افزوده و عوارض و بیمه نیز وجود دارد. با درنظرگرفتن این هزینه‌ها، مبلغ نهایی قابل‌پرداخت برابر است با ۴۶۸۰۲۹+۴۲۱۲۳+۱۹۳۳+۴۱۵۳۲=۵۵۳۶۱۷ ریال.
توجه به این نکته ضروری است که تعرفه‌ی برق در ایران به‌دلیل تخصیص یارانه، از اکثر کشورهای جهان ارزان‌تر است. برای مثال، میانگین قیمت هر کیلوواتساعت در کشورهای پیشرفته اروپایی ۱۵ سنت است که به‌صورت تقریبی ۱۶ برابر ایران است.
با حذف قبوض کاغذی، پرداخت قبض برق فقط ازطریق استعلام قبض امکان‌پذیر است. یکی از روش‌های استعلام و پرداخت قبض برق، آب، گاز و تلفن ثابت، استفاده از اپلیکیشن پرداخت «همراه کارت» است. برای بررسی بیشتر این اپلیکیشن و دانلود آن به لینک مراجعه کنید.