طراحی مدل مالی به صورت هدفمند با گروه تحلیلگران رتیبا

ساخت و طراحی مدل مالی برای استارتاپ‌ها چارچوبی برای تصمیم‌گیری در مورد امور داخلی یک کسب‌وکار از جمله مدیریت منابع مالی، تصمیم‌گیری در خصوص تخصیص منابع و مدیریت ریسک را شامل می‌شود. مدل سازی مالی ابزاری است که امکان پیش‌بینی عملکرد مالی کسب‌وکار را در اختیار بنیان‌گذاران قرار می‌دهد. کسب‌وکارها از مدل مالی برای پیش‌بینی درآمد، هزینه و جریان‌های نقدی استفاده می‌کنند تا جایی که ارزیابی قابلیت حیات کسب‌وکار به وسیله آن ممکن می‌شود. ساخت مدل مالی یک کار تخصصی است که انجام آن به دانش و تخصص کافی احتیاج دارد. کارشناسان مالی گروه تحلیلگران رتیبا سال‌های زیادی است که مشغول به طراحی مدل مالی موفق در تمامی مراحل بلوغ انواع کسب‌وکار هستند. تهیه مدل مالی استارتاپ که به صورت اصولی آماده شده شانس جذب و افزایش سرمایه از سرمایه‌گذاران خطرپذیر یا فرشته را برای کسب‌وکارها افزایش می‌دهد. به وجود آوردن مدل مالی برای یک استارتاپ کار دشواری است اما با بخش‌بندی این فرآیند و آشنا شدن با هر مرحله به راحتی می‌توان ساخت مدل را شروع کرد.

طراحی مدل مالی یک استارتاپ با مجموعه‌ای از داده‌ها و مفروضات شکل می‌گیرد؛ با ورود داده‌های لازم فضا برای طراحی مدل مالی استارتاپ آماده می‌شود. جریان نقدینگی، قراردادهای امضا شده و مشتریان کسب‌وکار همگی در مدل سازی مالی نقش دارند. برای انجام این مهم لازم است که مراحل زیر برای شکل‌گیری و ایجاد مدل مالی موفق استارتاپی انجام شود.

۱. تعریف ساختار مدل

۲. وارد کردن فرضیات

۳. ساخت مدل مالی

۴. تست مدل مالی

۵. اصلاح مدل مالی

تعریف ساختار اولین قدم در طراحی مدل مالی است و طی آن در مورد اینکه کدام یک از صورت‌های مالی قرار است در مدل گنجانده شوند صحبت می‌شود. پس از وارد کردن مفروضات (فروش، هزینه‌ها، نرخ سود) مدل واقعی یک کسب‌وکار می‌تواند ساخته شود. با ورود اطلاعات اولیه فضا برای تخمین فراهم می‌شود و قابلیت پیش‌بینی صورت‌های مالی مانند صورت سود و زیان، صورت جریان‌های نقدینگی و ترازنامه به وجود می‌آید. در نهایت پس از تست کردن مدل مالی در صورت نیاز تغییراتی در ساختار آن اجرا می‌شود تا مدل مالی اصلاح شده آماده شود.

ساختن مدل مالی برای استارتاپ‌ها یکی از کارهای مهمی است که صاحبان کسب‌وکارها می‌توانند انجام دهند تا کنترل امور را بهتر در دستان خود داشته باشند. برای ساخت مدل مالی ابزارهای کمکی بسیاری وجود دارد که راهنمای خوبی برای شروع مدلسازی است. ابزارها به متقاضی مدل سازی کمک می‌کنند تا به راحتی درآمد خود را تخمین بزنند یا هزینه‌ها را برآورد کنند. برای طراحی مدل مالی استارتاپ‌ها انجام مراحل زیر توصیه می‌شود.

۱. تخمین زدن درآمد براساس میزان تقاضای موجود در بازار و قیمت‌گذاری

۲. برآورد هزینه‌های جاری (هزینه متغیر + هزینه ثابت)

۳. محاسبه سودآوری (کسر کردن هزینه‌ها از درآمد کل)

۴. تعیین بودجه مورد نیاز (برای حفظ حیات کسب‌وکار)

۵. در نهایت ساخت مدل مالی

نرم‌افزارهای زیادی برای طراحی و ساخت مدل مالی وجود دارد اما به گفته تحلیل‌گران مالی نرم‌افزار اکسل مناسب‌ترین ابزار جهت ساخت مدل مالی استارتاپ است. در صورت آشنا نبودن با کارکرد اکسل آموزش‌های رایگان زیادی به صورت آنلاین وجود دارد که به مدیران کسب‌وکارها برای شروع کمک خواهد کرد. با جمع‌آوری تمام داده‌های گفته شده در بالا مدلسازی مالی یک استارتاپ کم‌کم شکل می‌گیرد و اطلاعات خوبی از وضعیت حیات کسب‌وکار را در اختیار افراد مختلف به ویژه سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.

توجه به برخی نکات در ساخت و طراحی مدل مالی استارتاپ‌ها اهمیت بیشتری دارد. برای مثال توجه به افق زمانی و اطلاع از اینکه قصد پیش‌بینی برای چند سال آینده وجود دارد مهم است. مورد بعدی توجه به جزئیات است؛ مدل مالی قرار است به چه میزان جزئیات را در خود نهادینه کند؟ و مورد سوم هدف طراحی مدل مالی است؛ این مدل قرار است برای چه مقصودی تنظیم شود؟

بعد از پاسخ‌دهی به سه مورد بالا شرایط مقدماتی برای تهیه مدل مالی استارتاپ فراهم شده است. جمع‌آوری داده‌ها (از صورت‌های مالی، داده‌های بازار، نظرسنجی) و سامان‌دهی منطقی آن‌ها برای کسب‌وکار نقطه شروع خوبی برای مدل سازی محسوب می‌شود. روش‌های مختلفی برای ساخت مدل مالی وجود دارد اما نکته مهم اینجا تکیه بر منطق داشتن و آسان بودن شیوه پیگیری مدل ساخته شده است. درک مدل مالی پیچیده برای افراد مختلف ممکن است دشوار باشد و به همین دلیل مدل باید به گونه‌ای ساخته شود که همه‌فهم باشد. در نهایت بعد از اشتراک‌گذاری مدل مالی با دیگران به احتمال زیاد پرسش و پاسخی حول هدف و چگونگی شکل‌گیری مدل مطرح می‌شود که بر صاحبان کسب‌وکارها واجب است که برای این سوال‌ها آماده باشند.

طراحی مدل مالی فرآیندی پیچیده و زمان‌بر است اما با اطمینان زیادی می‌توان گفت که در اختیار داشتن آن سود بیشتری برای کسب‌وکارها به همراه خواهد داشت. ساخت مدل مالی حرفه‌ای این شانس را به استارتاپ‌ها می‌دهد که بتوانند تصمیمات بهتری در اداره کسب‌وکار خود گرفته و در نتیجه شانس موفقیت در آینده را افزایش دهند. آنچه مدل مالی به استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا هدیه می‌کند بینش نسبت به آینده است. تخمین وضعیت شش ماه یا دو سال آینده با مدل سازی مالی امکان‌پذیر می‌شود. تهیه مدل مالی استارتاپ راهی برای کنترل و اشراف داشتن بر وضعیت داخلی کسب‌وکار به صاحبان آن پیشنهاد می‌کند و استارتاپ‌های نوپا نیز می‌توانند از آن استفاده کنند. مدل سازی مالی با توجه به درآمد و هزینه‌های واقعی کسب‌وکار ساخته می‌شود و به مانند نقشه راهی برای مدیریت بهتر عمل می‌کند. آنچه در اینجا گفته شد نکاتی کاربردی برای طراحی و ایجاد مدل مالی استارتاپ است. با این وجود استارتاپ‌های بسیاری ترجیح می‌دهند به جای ساخت مدل مالی آن را به افرادی که تجربه بیشتری در این زمینه دارند مانند کارشناسان مالی رتیبا برون‌سپاری کنند.