شرکت های دانش بنیان شرط لازم پیشرفت هستند اما شرط کافی نیستند!

شرکت های دانش بنیان شرط لازم پیشرفت هستند اما شرط کافی نیستند! این اولین جمله‌ای است که مهندس علیرضا یعقوبی، رئیس هیئت مدیره شرکت دانش بنیان تجارت بین‌الملل رابین (صرافی رابکس)، در ارتباط با شرکت های دانش بنیان مطرح می‌کند. به زعم او شرکت های دانش بنیان در حال ساخت آینده درخشان برای کشور هستند اما در این مسیر باید ریل‌گذاری‌های درست صورت بگیرد تا فعالیت آن‌ها در مسیر توسعه باشد. در ادامه، می‌توانید متن کامل گفتگو با مهندس علیرضا یعقوبی را مطالعه کنید.

در دنیای امروز دانش بنیان بودن شرکت‌ها یک انتخاب نیست. هر شرکتی که بخواهد در رقابت‌های داخلی و بین‌المللی حضور داشته باشد، مجبور است که فرایندهای تولید و عرضه خود را منطبق با دانش روز دنیا طراحی و پیاده‌سازی کند. عدم توجه به این مقوله می‌تواند منجر به شکست‌های سنگین در رقابت‌ها شود. نمونه بازر این نوع شکست‌ها شرکت نوکیا است که زمانی بزرگترین برند گوشی همراه بود اما عدم توجه به تغییرات بنیادین صورت گرفته در تکنولوژی‌های روز دنیا، موجب تنزل رتبه شدید آن شد.

در دنیای امروز تقریبا تمامی جنبه‌های زندگی انسان‌ها با تکنولوژی درگیر شده و سرعت رشد فناوری‌ها نیز بسیار بالا است. در چنین شرایطی است که می‌توان گفت شرکت های دانش بنیان آینده کشور را می‌سازند و عدم توجه به مقوله استفاده از دانش روز در شرکت‌های مختلف می‌تواند نتایج فاجعه‌باری در آینده کشور داشته باشد.

در ایران از اواسط دهه هشتاد و به خصوص از اوایل دهه نود، به ظهور و بروز شرکت‌های دانش بنیان اهمیت زیادی داده شد و نتیجه آن ایجاد شرکت‌های بزرگ زیادی است که امروز در حوزه‌های مختلف تولیدی و خدماتی در کشور فعال هستند. توجه داشته باشید که شرکت‌های دانش‌بنیان لزوماً نباید چیزی جدید خلق کنند، بلکه می‌توانند از فناوری‌های رایج دنیا یا جدیدترین تکنولوژی‌ها در ایران استفاده کنند.

شرکت های دانش بنیان باید بتوانند خدمات و محصولات مبتنی بر دانش و فناوری‌های نوین را ارائه دهند اما الزامی به ایجاد محصول جدید از نوع اختراع نیست. در حال حاضر شرکت های دانش بنیان در زمینه‌های مختلف کشاورزی، خدمات هوایی، صنایع بزرگ کشور مثل پتروشیمی، نفت، فولاد و صنعت فینتک فعال هستند و همگی به دنبال افزایش سطح خدمات و کاهش هزینه‌ها با استفاده از فناوری‌های نوین هستند و در این راه نیز تا حد مناسبی خوب بوده‌اند.

بسیاری بر این باورند که از اوایل دهه نود و با حمایت‌های صورت گرفته، ایده شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار پررنگ شد و بسیاری از شرکت‌های مطرح کنونی کشور نتیجه شکوفای آن دوران است. با این حال، این گسترش کمی در شرکت های دانش بنیان منجر به رشد کیفی نشده و خروجی آن‌ها در اقتصاد کلان کشور مشاهده نمی‌شود. من به شخصه با این ایده مخالف هستم.

استارت‌آپ‌ها و شرکت های دانش بنیان اثرات قابل توجهی بر اقتصاد خدماتی کشور داشته‌اند. نمونه‌های بارز آن‌ها اسنپ و دیجی‌کالا هستند که علاوه بر تاثیر در اقتصاد کشور مشکلات زیادی را از طریق ارائه محصولات و ایده‌های تکنلوژی و دانش محور حل کرده‌اند. جدای از این شرکت‌های معتبر بسیاری از شرکت های دانش بنیان در صنایع نطامی و پزشکی و کشاورزی فعالیت دارند که اثرات مثبت آن‌ها در اقتصاد کشور غیرقابل انکار است.

با این حال، من قوبل دارم که شرکت های دانش بنیان ایرانی اکثرا محدود به کشور هستند و نمی‌تواند در بازارهای جهانی برای سهم‌خواهی از اقتصاد بین‌المللی رقابت کنند. مشکل اصلی این است که اقتصاد کشور ما مبتنی بر توسعه اقتصادی نیست. در کشور ما اقتصاد اولویت ندارد که اگر داشت، همین الان باید شرکت‌های ایرانی مثل دیجی‌کالا و اسنپ باید در چندین کشور دیگر شعبه می‌داشتند.

تحریم‌های اقتصادی به شدت اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار داده‌اند و برخلاف نظر برخی از فعالان سیاسی کشور، تحریم‌ها نعمت نیستند و به اقتصاد کشور آسیب می‌زنند. این‌ها دلایلی هستند که باعث می‌شوند امکان رشد شرکت های دانش بنیان از یک جایی به بعد متوقف شود و اثرات شرکت های دانش بنیان در اقتصاد کشور کمتر دیده شود.

برخی معتقدند که شرکت های دانش بنیان ما بیشتر در حوزه خدمات فعال هستند و در حوزه‌های تولید و کشاورزی اثر زیادی از آن‌ها دیده نمی‌شود. این گزاره تا حد زیادی درست است. از آنجایی که کشور ما تولیدکننده بزرگی نیست، شرکت های دانش بنیان حوزه خدمات بیشتر به چشم می‌آیند اما این به معن ارجحیت دادن به رشد شرکت‌های تولیدی به خدماتی نیست.

خدمات موتور توسعه اقتصاد است و هرچقدر درصد شرکت‌های فعال حوزه خدمات کمتر از بخش‌های تولیدی و کشاورزی باشد، اقتصاد کشور با مشکلات زیرساختی روبه‌رو خواهد شد. به هر حال در کشوری که اقتصاد اولویت ندارد، نوآوری‌ها و دستاوردهای شرکت‌های دانش‌بنیان، از هر نوعی که باشند، کمتر به چشم می‌آیند. برای مثال، اگر در کشاورزی یک نهال جدید تولید شود، اهمیتی به آن داده نمی‌شود. در حالی که در کشوری که اقتصاد اولویت دارد، این دستاوردها هر روز به نمایش گذاشته می‌شوند.

در همه جای دنیا حکومت‌ها از شرکت های دانش بنیان حمایت می‌کنند و این مقوله در ایران نیز صادق است. این حمایت‌ها شامل دریافت وام، گاهش اوقات معافیت‌ها مالیاتی و حمایت در دسترسی به فضاهای ملی مختلف است. قوانین شرکت در ارتباط با حمایت از شرکت های دانش بنیان نیز به نظر نمی‌رسد مشکلی داشته باشد.

با این حال، ساختار سیاسی دولتی شکل گرفته در کشور از یک سمت و مشکلاتی که برای ارتباط با دنیا به دلی تحریم‌های اقتصادی وجود دارد باعث شده است که حمایت‌های انجام شده در نهایت نتواند آنطور که باید کارساز باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در هر شرکت دانش بنیانی که رد پایی از دخالت دولت دیده شده است روند رشد متوقف شده و بعضا شاهد پسرفت شرکت نیز بوده‌ای.

ایجاد یک سیستم اقتصادی خصولتی در سال‌های گذشته باعث شده است که بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌های در لبه تکنولوژی در اختیار کسانی قرار بگیرد که تنها به منفعت زودگذر شخصی فر می‌کنند و نتیجه آن‌ها افت شدید پیشرفت آن‌ها بوده است. تحریم‌ها نیز مانع همیشگی برای گسترش فعالیت شرکت های دانش بنیان داخلی در سطح منطقه‌ای و جهانی بوده است.

شرکت تجارت بین الملل رابین با برند رابکس در سال 1401 و پس از بررسی‌های مختلف و ارائه مستندات به عنوان شرکت دانش بنیان ثبت گردید. بوده است. تکنولوژی‌هایی که در ایجاد پنل‌های معاملاتی و کیف پول‌های ارز دیجیتال کاربران در صرافی ارز دیجیتال رابکس استفاده شده، همگی از آخرین تکنولوژی‌ها روز هستند که امنیت دارایی‌های کاربران را تضمین کرده و سادگی دریافت خدمات ارز دیجیتال را برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد.

در حال حاضر Rabex.ir از دو نوع پلتفرم تبدیل سریع و پنل معامله حرفه‌ای برای خرید و فروش بیش از 1200 ارز دیجیتال در بیش از 90 شبکه بلاک چینی پشتیبانی می‌کند و با استفاده از تکنولوژی‌های نوین از امنیت دارایی‌های کاربران حفاظت می‌کند. برنامه‌های توسعه این صرافی نیز با استفاده از ایده‌های دانش بنیان در حال توسعه است که در آینده در اختیار کاربران قرار خواهد گرفت.