با وجود دردسرهای اینتل، آمریکا کماکان پیشتاز درآمدزایی از صنعت نیمه‌هادی است

اینتل چندین دهه است که به‌عنوان نمادی از قدرت آمریکا در صنایع نیمه‌هادی در جهان شناخته می‌شود؛ اما با حواشی اخیرش، این غول تولیدکننده‌ی پردازنده دیگر مثل سابق نیست و رقبایی مانند انویدیا و کوالکام در حال تصاحب جایگاه اینتل هستند.

با وجود سقوط اینتل، جایگاه آمریکا به‌عنوان پردرآمدترین و بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی صنایع نیمه هادی در جهان چندان متزلزل نشده است و با درآمد ۲۶۴٫۶ میلیارددلاری از این صنایع در سال ۲۰۲۳، همچنان پیشتاز فروش محصولات مختلف نیمه‌هادی در دنیا محسوب می‌شود.

به گزارش انجمن صنایع نیمه‌هادی (SIA)، در حال حاضر سهم شرکت‌های نیمه‌هادی ایالات متحده در بازارهای جهانی برابر با ۵۰٫۲ درصد است، درحالی‌که سایر کشورهای رقیب، بین ۷ تا ۱۵ درصد از این بازار را در اختیار دارند؛ سهمی که انتظار می‌رود در آینده نیز برای آن‌ها ثابت بماند.

بر اساس آمارهای سازمان تجارت جهانی نیمه‌هادی‌ها (WSTS) و همچنین برآوردهای انجمن صنایع نیمه‌هادی (SIA)، میزان فروش جهانی محصولات زیرمجموعه‌ی این صنایع از ۱۳۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۱ به ۵۲۶٫۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ افزایش‌ یافته است.

در این میان، سهم شرکت‌های نیمه‌هادی مستقر در آمریکا در سال ۲۰۲۳، برابر با ۲۶۴٫۶ میلیارد دلار بوده که تقریباً بیش از نیمی از درآمد را شامل می‌شود؛ درآمدی که با جهش از ۷۱٫۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۳، جهش قابل‌ توجهی را تجربه کرده است.

شرکت‌های آمریکایی تولیدکننده‌ی صنایع نیمه‌هادی مانند اینتل، انویدیا و کوالکام، با درآمدهای زیر در سال‌های مالی ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، حدود ۵۷ درصد از بازارهای جهانی را در اختیار دارند و رونق هر یک از آن‌ها، همچنان آمریکا را در صدر بازار صنایع نیمه‌هادی نگه می‌دارد.

• اینتل با درآمد ۵۴٫۲۲ میلیارد دلار در سال مالی ۲۰۲۳
• انویدیا با درآمد ۶۰٫۹ میلیارد دلار در سال مالی ۲۰۲۴
• کوالکام با درآمد ۳۵٫۸۳ میلیارد دلار در سال مالی ۲۰۲۳

عملکرد ضعیف اخیر اینتل، اگرچه هنوز آن را در جایگاه بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی پردازنده‌های کامپیوتر و لپ‌تاپ در جهان نگه داشته، اما این موضوع که اینتل دیگر رهبر و هدایت‌کننده‌ی تغییرات مهم بازار نیست، واقعیتی است که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد.

در اواخر دهه‌ی ۲۰۰۰ و اوایل دهه‌ی ۲۰۱۰، پردازنده اینتل برای گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها، از بازار خارج شد؛ اتفاقی که در اواخر دهه‌ی ۲۰۱۰ و اوایل دهه‌ی ۲۰۲۰ برای اینتل در حوزه‌ی هوش مصنوعی نیز تکرار شد.

این روند، به شرکت‌هایی مانند کوالکام، انویدیا، TSMC و مدیاتک، فرصت رشد داد تا بتوانند گوی رقابت را از دستان اینتل خارج کنند تا جایی که حالا، انویدیا و کوالکام ارزش بازار بالاتری نسبت به اینتل دارند و TSMC نیز به تأمین‌کننده‌ی اصلی اپل، انویدیا، کوالکام و AMD تبدیل شده است.

هیئت‌مدیره‌ی اینتل، در پاسخ به بحران‌هایی که گریبان شرکت را گرفته است، پت گلسینگر را به‌عنوان مدیرعامل اینتل محسوب کردند؛ مدیری کهنه‌کار که در سال ۲۰۰۸، اینتل را ترک کرده بود و دوباره در سال ۲۰۲۱ به این شرکت باز گشت.

او با پیشنهاد استراتژی‌هایی که روی توسعه‌ی محصولات پیشرفته و طراحی فناوری‌های خاص متمرکز بودند، سعی کرد اینتل را از بحران خارج کند؛ اما همین موضوع، بار مالی سرمایه‌گذاری‌های چند ده میلیارددلاری را به اینتل تحمیل کرد تا جایی که این شرکت، سالانه فقط ۱۶ میلیارد دلار را برای تولیدات جدیدی هزینه می‌کند که بازدهی فوری ندارند.

عدم حضور اینتل در بازار تولید پردازنده‌های گوشی هوشمند و پردازنده‌های هوش مصنوعی، جا را برای فعالیت انویدیا، TSMC، کوالکام، اپل، Broadcom و تا حدی AMD باز کرد؛ به‌طوری‌که سرمایه‌گذاری انویدیا و کوالکام در حوزه‌ی تولید این مدل پردازنده‌ها، صدها میلیارد دلار را در طول سال‌ها به جیب آن شرکت‌ها روانه کرد.

آمریکا اگرچه ظاهراً در حال از دست‌دادن اینتل به‌عنوان یکی از بازوهای قدرت خود در بازار صنایع نیمه‌هادی است، هنوز هم برگ‌های برنده‌ی قابل‌ توجه دیگری در دست دارد.

به‌طور مثال، ابزارهای پیشرفته‌ای در صنایع نیمه‌هادی آمریکا که توسط شرکت‌هایی مانند Applied Materials و KLA و Lam Research تولید می‌شوند هنوز در دنیا رقیب خاصی ندارند و صرفاً شرکت‌های بسیار محدودی مانند ASML در حد و اندازه‌ی آن‌ها هستند که البته این شرکت، تنها یک‌بار توانسته است از سد Applied Materials عبور کند.

این رقابت میلیارددلاری در صنایع نیمه‌هادی، اهمیت قابل‌ توجه آن را به‌خوبی نشان می‌دهد؛ موضوعی که با پیشرفت تولید پردازنده‌ها و استفاده از فناوری‌های خاص و پیچیده‌ای که صرفاً در اختیار چند شرکت محدود مانند اینتل، سامسونگ و TSMC است، اهمیت صنایع نیمه‌هادی را بیش از قبل به ما گوشزد می‌کند.

آمریکا با درک این اهمیت و توجه به جایگاه صنایع نیمه‌هادی به‌عنوان یک حوزه‌ی استراتژیک، قانون تراشه را در سال ۲۰۲۲ تصویب کرد تا وابستگی به پردازنده‌های غیرآمریکایی را کاهش دهد و تولید داخلی را تقویت کند.

اینتل، بر اساس قانون مذکور حدود ۲۰ میلیارد دلار از دولت آمریکا وام گرفت تا کارخانه‌هایی را در آریزونا و اوهایو بسازد؛ البته شرکت‌های خارجی مانند سامسونگ و TSMC نیز به پشتوانه‌ی این قانون توانستند مبالغ قابل‌ توجهی را از دولت ایالات متحده برای ساخت کارخانه در خاک آمریکا دریافت کنند.

بخشی از تمرکز قابل‌ توجه آمریکا روی افزایش تولیدات صنایع نیمه‌هادی و به‌خصوص پردازنده‌ها، به تلاش چین برای تسلط نظامی روی تایوان مربوط است؛ اتفاقی که می‌تواند TSMC را از بازار این صنایع خارج و عرضه‌ی جهانی پردازنده‌ها را با مشکل مواجه کند.

با وجود آینده‌ی نامعلوم اینتل، درصورتی‌که شرکت‌های آمریکایی بتوانند در تولید نیمه‌هادی‌ها عملکرد موفقی داشته باشند، می‌توان امیدوار بود که سهم این کشور در بازار جهانی صنایع نیمه‌هادی افزایش یابد یا حداقل سهم فعلی حفظ شود.