حافظه SSD مخفف Solid State Drive، جدیدترین نوع در میان حافظههای ذخیرهسازی است که به دلیل سرعت بالای ذخیره و انتقال دادهها از محبوبیت بالایی برخوردار است. پیش از به بازار آمدن حافظههای SSD، کاربران از حافظههای ذخیرهسازی مختلفی جهت ذخیره یا انتقال اطلاعات استفاده میکردند؛ حافظههایی همچون سی دی، دی وی دی، فلش مموری و در نهایت هارد دیسک یا همان HDD.
هر کدام از حافظههای یاد شده مزیتها و معایبی را در پی داشتند که بزرگترین آن کمبود فضای ذخیرهسازی و سرعت بود. البته هارد دیسکها حجم زیاد ذخیرهسازی اطلاعات را ارائه میدهند اما همچنان مشکل سرعت انتقال در آنها پابرجا بود.
به مرور صنعت تکنولوژی و دیجیتال به سمتی رفت که SSDها بوجود آمدند. اساسدیها قیمت بالاتری نسبت به هارددیسکها دارد با این حال سال به سال شاهد کاهش قیمت و همهگیر شدن آنها هستیم.
به طور کلی حافظههای SSD با چهار فرمفکتور زیر شناخته میشوند:
SSD M.2 یکی از انواع حافظه SSD است که از یک مدار کوچک با فناوری فلش و تعدادی واحد کنترلر تشکیل شده است. در نگاه اول حافظه M.2 شباهت زیادی با رم کامپیوتر دارد اما از نظر ابعاد از رم کوچکتر است و درگاه اتصال آن کوچک و متفاوت است. در گذشته حافظه M.2 در لپتاپها استفاده میشد اما امروزه کامپیوترهای رومیزی و اکثر مادربردها نیز به اسلات M.2 مجهز شدهاند و میتوان از آنها در هر سیستمی استفاده کرد.
حافظه SSD M.2 انواع مختلفی دارد که با اعدادی مانند 2280، 2260 یا 2242 نمایش داده میشوند. دو رقم اول یعنی 22، نشاندهنده عرض و دو رقم آخر نشاندهنده طول حافظه هستند. به طور کلی دو از نظر ماهیت درگاه اتصال حافظههای M.2 به دو دسته زیر تقسیم میشوند:
احتمالا حافظههای M.2 را با نام M.2 NVMe PCIe دیدهاید. در اینجا، NVMe نوعی رابط Bus است که کمک میکند تا حافظههای فلش با حداکثر سرعت کار کنند. در صورت وجود NVMe حافظهی فلش به جای عبور از SATA به طور مستقیم به PCIe رفته و با دستگاه دیگر ارتباط برقرار میکند. بنابراین، افت سرعت ناشی از کندی SATA رخ نخواهد داد. در واقع PCIe رابط NVMe و SATA از رابطی به نام AHCI استفاده میکند.
ترکیبSSD M.2 NVMe PCIe نسل به نسل ضمن افزایش ظرفیت هر Lane به تعداد Lane ها نیز افزوده تا حداکثر سرعت در جدیدترین نسل به ۳۲ هزار مگابایت بر ثانیه برسد.
ترکیب SSD M.2 SATA AHCI تک Lane مانده و در آخرین نسل خود صرفا تا ۶۰۰ مگابایت یا ۶ گیگابیت بر ثانیه را پشتیبانی میکند.
از نظر ظاهری همواره SSD اینترنالی که سه دندانه یا B+M-Key باشد از نوع SATA بوده و مدل دو دندانه یا M-Key مخصوص حافظههای NVMe با باس PCIe است.
پرفروشترین نوع حافظههای SSD به دلیل استفاده از رابط معمولی SATA و قابل استفاده بودن در اکثر کامپیوترها و لپتاپها حافظههای با فرمفکتور 2.5 Inch هستند. همانطور که پیشتر بیان شد حافظههای SATA با محدودیت سرعت نسبت به انواع NVMe روبرو هستند و عموما سرعتی بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ مگابایت بر ثانیه را ارائه میدهند. شما میتوانید با برداشتن هارددیسک از لپتاپ خود به راحتی آن را با حافظههای ۲.۵ اینچی تعویض کرد؛ بسیاری از لپتاپ (به خصوص مدلهای قدیمی) از حافظههای M.2 پشتیبانی نمیکنند.
mSATA نیز بیشتر در لپتاپها مورد استفاده قرار میگیرد و از نظر ظاهری شباهت زیادی به حافظههای M.2 دارد. این حافظهها به اندازه دو نوع قبلی چندان مرسوم نیستند.
حافظههای اکسترنال SSD به اندازهی هارد اکسترنال محبوب نیستند؛ درگاههای ارتباطی خارجی به نوعی محدودکنندهی سرعت واقعی SSD هستند و از اکثر کاربران هنوز به دلیل قیمت پایین و ماهیت اطلاعاتی که قرار است در حافظهی اکسترنال ذخیره کنند هنوز هارد اکسترنال را گزینه بهتری میدانند.
چند نوع مختلف از حافظه فلش وجود دارد که حافظه فلش NAND مرسومترین آنها است. از حافظه فلش NAND در حافظههایی که نیاز به ظرفیت ذخیرهسازی بالا نیاز دارند استفاده میشود. فلش NAND دو ویژگی اصلی دارد:
پایدار بودن: حافظه NAND فلش به دلیل عدم نیاز به منبع تغذیه، حافظهای پایدار است و اطلاعات ذخیره شده در آن از بین نمیرود. رم به دلیل نیاز به منبع تغذیه، حافظهای ناپایدار است که با قطع شدن برق تمامی اطلاعات آن از بین خواهد رفت.
محدودیت چرخه نوشتن: حافظه NAND به دلیل نوع ساختاری که دارد از تعداد محدودی چرخه نوشتن پشتیبانی میکند. عمر سلولهای حافظه بعد از نوشتن زیاد اطلاعات به پایان میرسد؛ برای مثال عمر متوسط یک حافظه SSD فرضی ۸۰۰ ترابایت نوشتن اطلاعات است.
به مجموعهای از بلوکها که حاوی داده هستند، یک تراشه حافظه گفته میشود. این تراشه یا تراشهها روی یک صفحه مدار نصب شده که این صفحه شامل کنترلر و یک رابط USB است. حافظههای فلش NAND توسط کنترلری که روی صفحه مدار قرار گرفته اطلاعات را نوشته یا میخوانند.
حافظه فلش NAND انواع مختلفی دارد که در ادامه به آنها میپردازیم:
SLC یا سلول تک سطحی
حافظه SLC یک بیت از داده را در هر سلول ذخیره کرده و به همین دلیل بیشترین پایداری را در میان انواع NAND داد. SLC سریعترین سرعت نوشتن و پایینترین میزان مصرف انرژی را دارد.
MLC یا سلول چند سطحی
برخلاف SLC که تنها از یک لایه تشکیل شده، MLC از چندین لایه مختلف برای ذخیره اطلاعات استفاده میکند. MLC دو بیت داده را در هر سلول ذخیره کرده و بنابراین دو برابر SLC توانایی ذخیره داده را دارد. به دلیل افزایش تعداد بیتها در ذخیرهسازی، هزینه نگهداری افزایش یافته و در نتیجه عمر این نوع حافظه نسبت به SLC کاهش پیدا میکند. از حافظه MLC برای مصرف کاربری در SSDها استفاده میشود.
TLC یا سلول سه سطحی TLC
ارزانترین و البته پر استفادهترین حافظه در انواع حافظههای فلش NAND است. TLC قادر است در هر سلول 3 بیت داده را ذخیره کند، در نتیجه پایینترین دوام و ماندگاری را در بین انواع نند فلش دارد.
HDD یا همان هارددیسک برای مدتهای طولانی، حافظهای محبوب در میان کاربران برای ذخیرهسازی، پشتیبانگیری و انتقال اطلاعات بودهاند. از زمانی که هارد دیسک از ظرفیتهای پایین 256 گیگابایت به بازار معرفی شدند تا به امروز که با هارد دیسکهای چند ترابایتی روبرو هستیم. هارد دیسک مزایا و معایب بسیاری دارد؛ فضای کافی برای ذخیره اطلاعات و همچنین دوام بالا از مزایای هارد دیسک است. در عین حال، ضربهپذیری، ازبین رفتن اطلاعات در حین پردازش در صورت وجود ضربه، سرعت پایین خواندن و نوشتن اطلاعات از معایبی بود که کاربران را به سمت استفاده از حافظه SSD هدایت کرد.
میتوان اینطور گفت که حافظه SSD معایب هارد دیسک را برطرف کرده و با پر کردن این نواقص توانسته است جایگاه پرطرفدارترین حافظه را در میان کاربران به خود اختصاص دهد.
برخلاف هارد دیسک که از یک اهرم مکانیکی برای نوشتن و خواندن اطلاعات بر روی هد استفاده میکند و با دور زدن و حرکت کردن روی هارد دیسک عمل انتقال اطلاعات را انجام میدهد، حافظه SSD از فناوری فلش بهره برده است.
حافظه SSD فاقد هرگونه قطعه مکانیکی است. این حافظه از یک برد که تعدادی میکروچیپ روی آن قرار دارند تشکیل شده و از فناوری NAND Flash برای ذخیره، خواندن و نوشتن اطلاعات استفاده میکند؛ دقیقا مانند یک فلش مموری اما با سرعتی بسیار بالاتر.
برخلاف هارد دیسک که در برابر ضربه از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است، حافظه SSD در برابر ضربه، مقاومت بالایی دارد. هارد دیسکها در برابر ضربه بسیار حساس هستند و باید بسیار مراقب آنها بود.
احتمال ورود ضربه به لپتاپها به دلیل جابهجایی زیاد، بالا است به همین دلیل حافظه SSD برای لپتاپ به جای HDD توصیه میشود. اگر هارد دیسک در حال کار کردن بوده و ضربهای به آن وارد شود میتوان با درصد اطمینان بالایی گفت که اطلاعات ذخیرهشده بر روی HDD برای همیشه از دست رفته است؛ اما در مورد حافظه SSD چنین مسالهای مطرح نیست.
پیش از خرید حافظه SSD چند نکته مهم را باید در نظر داشته باشید که به مرور آنها میپردازیم:
فرم فکتور : برای خرید SSD اینکه بدانید چه ابعادی یا چه فرم فکتوری برای لپ تاپ یا کامپیوتر نیاز است بسیار مهم است. امروزه بیشتر SSD های موجود در بازار از نوع 2.5 اینچی هستند اما نوع M.2 روز به روز در حال محبوب شدن است. در صورتی که از قصد استفاده از حافظه M.2 را دارید ابتدا ابعاد براکت لپتاپ یا SSD اینترنال خود را سنجیده و سپس اقدام به خرید حافظه SSD کنید.
سرعت: سرعت عامل مهم دیگری در خرید هارد SSD است. در برخی از مدلهای حافظه SSD دو نوع سرعت قید میشود؛ سرعت ترتیبی و سرعت تصادفی. هرچه عدد خواندن و نوشتن ترتیبی و تصادفی اطلاعات بالاتر باشد، حافظه SSD سرعت بالاتری را ارائه میدهد.
ظرفیت: ابتدا برای ظرفیت SSD نیازسنجی کرده و سپس نسبت به خرید اقدام کنید. اگر تنها برای نسب ویندوز و سایر برنامههای ساده قصد خرید حافظه SSD دارید، ظرفیت 120 یا ۲۴۰ گیگابایت مناسب شما است؛ اما اگر برنامههای سنگین گرافیکی استفاده میکنید و یا گیمر هستید، نیاز به حافظه بیشتری دارید.
طول عمر SSD: در خصوص حافظه SSD، طول عمر آن با دو فاکتور MBTF و TBW سنجیده و معرفی میشود.
MBTF چیست؟ MBTF فاصله زمانی بین خرابی اول تا زمانی که انتظار میرود برای بار دوم SSD در حال کار خراب شود، است. معمولا این زمان برای حافظه SSD بین 1 تا 2.5 میلیون ساعت است.
TWB چیست؟ میزان تحمل حافظه بر اساس ترابایت دادهای است که روی آن ذخیره میشود. برای مثال در یک SSD که TWB آن 800 ترابایت اعلام شده یعنی این حافظه توانایی نوشتن 800 ترابایت داده بدون خرابی را دارد.
نوع حافظه NAND: اینکه فناوری حافظه نند که در SSD به کار رفته از نوع SLC، MLC یا TLC باشد بسته به نیاز شما متفاوت است. هر کدام از فناوریهای یادشده طول عمر و هزینه نگهداری متفاوتی دارند که بر حسب نیاز میتوان آنها را خریداری کرد.
بخش محصولات زومیت با ارائهی بزرگترین مجموعه مشخصات، تصاویر و اطلاعات SSD شما را در انتخاب بهتر و یافتن ارزانترین فروشنده اساسدی یاری خواهد کرد. در این بخش به راحتی میتوانید انواع حافظه SSD را مقایسه کنید و سوالات خود پیرامون یک محصول را با کارشناسان و دیگر کاربران زومیت به اشتراک بگذارید.
برای مشاهده لیست قیمت جدیدترین انواع SSD با برندهای مختلف روی لینک های زیر کلیک کنید:
قیمت SSD وسترن، ssd ای دیتا، SSD سامسونگ
این دو در حقیقت فرمفکتور ابعادی اساسدی هستند. حافظههای 2.5 اینچی مرسومتر هستند و تقریبا روی اکثر دستگاههای که رابط SATA دارد قابل نصب هستند.
سامسونگ، ایدیتا، وسترن دیجیتال سه برند مطرح تولیدکننده SSD هستند.
حافظه SSD از نوع NVMe به دلیل استفاده از رابط PCIe سرعت انتقال بسیار بالاتری نسبت به نمونههای SATA دارد. سرعت میانگین حافظههای SATA در عمل تقریبا ۵۰۰ مگابایت بر ثانیه است در صورتی که حافظههای NVMe قادر به انتقال چند گیگابایت در هر ثانیه نیز هستند.