بررسی Legion Go؛ هیولای کنسول‌های دستی با دردسرهای نرم‌افزاری

از زمانی‌که کنسول دستی گیم‌بوی با بازی‌های هشت‌بیتی سوپر ماریو و تتریس هوش از سر عاشقان بازی برد، بیش از ۳۰ سال می‌گذرد؛ حالا به جایی رسیده‌ایم که کنسول‌های دستی با پردازنده‌های قدرتمند در سطح لپ‌تاپ‌های گیمینگ و کنسول‌های نسل نهمی ظاهر می‌شوند و تجربه‌ی بازی‌هایی با گرافیک بالا همچون سایبرپانک و ‌Baldur's Gate 3 را به صفحه‌نمایش‌های کوچک اما درخشان و خوش‌رنگ‌ولعاب می‌آورند.

تماشا در یوتیوب

این‌روزها بازار کنسول‌های دستی ویندوزی به‌ویژه حسابی داغ شده است؛ چند ماه پیش، کنسول ROG Ally ایسوس را بررسی کردیم و حالا نوبت به کنسول Legion Go لنوو رسیده که نوامبر ۲۰۲۳ عرضه شد.

اگر بررسی ROG Ally زومیت را خوانده باشید، گفتم که ویندوز پر پرواز این کنسول قدرتمند را گرفته است. استیم‌دک بااینکه از نظر قدرت پردازنده از رقبایش جا می‌ماند، به‌خاطر سیستم‌عامل اختصاصی، محبوب‌ترین کنسول دستی برای اجرای بازی‌های پی‌سی است. لیجن گو نیز مانند Ally از سیستم‌عامل اختصاصی بی‌بهره است، اما سعی کرده با برخی قابلیت‌ها، ضعف‌های ویندوز را بپوشاند. آیا در این زمینه موفق بوده است؟ هم بله و هم نه.

اجازه بدهید ابتدا با چیزهایی که درباره‌ی لیجن گو دوست داشتم، شروع کنیم. بدون‌شک، صفحه‌نمایش ۸٫۸ اینچی لمسی IPS این کنسول با وضوح ۲۵۶۰ در ۱۴۴۰ پیکسل و نرخ نوسازی ۱۴۴ هرتز نظرها را به‌سوی خود جلب می‌کند و به‌راحتی کنسول ۷ اینچی ایسوس با وضوح FHD و نرخ‌نوسازی ۱۲۰ هرتز را جا می‌گذارد.

انتظارم از صفحه‌نمایش بزرگ‌تر از Ally این بود که بتوانم در محیط بازی و ویندوز، راحت‌تر متن‌ها را بخوانم و ژست‌های لمسی را با دقت بیشتری اجرا کنم؛ اما ابعاد ۸٫۸ اینچی هنوز برای تعامل لمسی با محیط شلوغ و آشفته‌ی ویندوز به‌اندازه‌ی کافی بزرگ نیست و عملا افزایش ۲۰ درصدی صفحه‌نمایش تفاوت چندانی در تجربه با کنسول ویندوزی ایجاد نمی‌کند.

اما وضوح 1440p و تراکم ۳۳۳ پیکسل‌براینچ نمایشگر لیجن گو در برجسته‌کردن جزییات تصویر معجزه می‌کند؛ هرچند بسیاری از بازی‌ها برای اینکه بتوانند فریم‌ریت قابل‌قبولی ارائه دهند، با وضوح پایین‌تری از توان نمایشگر اجرا می‌شوند و به‌همین‌خاطر، انتظار نداشته باشید بتوانید سایبرپانک را باوضوح QHD بازی کنید. بااین‌حال، وضوح 1200p لیجن گو از 1080p کنسول ایسوس کمی بالاتر است و تصویر نسبتا شارپ‌تری را نشان می‌دهد. برای لذت‌بردن از وضوح QHD نمایشگر می‌توانید سراغ بازی‌های دوبعدی یا سه‌بعدی قدیمی بروید.

حداکثر روشنایی نمایشگر نیز در بررسی ما ۴۳۲ نیت به دست آمد که به عدد ۵۰۰ نیت اعلام‌شده نزدیک و روشنایی رضایت‌بخشی برای بازی در محیط‌های پرنور است. این درحالی است که حداکثر روشنایی صفحه‌ی ROG Ally در اندازه‌گیری‌های ما به ۳۰۰ نیت رسید.

لیجن گو از پلاستیک محکم و باکیفیتی ساخته شده است و حس خوبی دارد؛ هرچند وزن ۸۵۶ گرمی کنسول که حدود ۲۹ درصد از Ally سنگین‌تر است، برای نگه‌داشتن در دست به‌مدت طولانی اصلا مناسب نیست. البته لنوو کیک‌استند محکم و ظاهرا بادوامی را پشت کنسول طراحی کرده تا برای بازی با کنترلر آن را به‌حالت عمودی روی میز بگذارید و وزن سنگین کنسول را از روی دست‌هایتان بردارید.

دکمه‌ها به‌طور کلی کیفیت ساخت خوبی دارند، اما در بررسی من، دکمه‌ی A گاهی گیر می‌کرد و جنس زبر سَری آنالوگ‌استیک ممکن است حس خوبی نداشته باشد (البته امکان تعویض سری‌ها وجود دارد.) دکمه‌های زیر کنسول نیز برخلاف استیم‌دک موقع بازی به‌راحتی و تصادفی فشرده می‌شوند و اگرچه تاثیری در بازی ندارند، این ترس را ایجاد می‌کنند که دکمه‌ اشتباهی زده شده و جریان بازی به‌هم ریخته است.

طراحی لیجن‌گو در نگاه اول شبیه استیم‌دک به‌نظر می‌رسد، اما دسته‌های جداشونده‌اش ما را یاد نینتندو سوییچ می‌اندازد. با جداکردن دسته‌ی سمت راست از نمایشگر، خود را برای غافلگیری جالبی آماده کنید، چون این دسته قابلیت تبدیل شدن به ماوس را برای بازی‌های شوتر اول شخص دارد! کافی است دکمه‌ی FPS زیر دسته را روشن کنید و بعد آن را درون دیسک دایره‌ای که در کیس گذاشته شده، قرار دهید تا حالت ماوس فعال شود.

لیجن‌گو اولین تجربه‌ی من با کنسول دستی‌ای بود که به‌طور ویژه هوای طرفداران سبک شوتر اول شخص را داشته است. کنسو‌ل‌های دستی برای بازی‌های FPS طراحی نشده‌اند و تلاش لنوو برای جذب این دسته از گیمرها قابل‌تقدیر است؛ هرچند احساس می‌کنم افرادی که به‌طور جدی FPS بازی می‌کنند، همچنان ماوس گیمینگ را ترجیح دهند و ایده‌ی نوآورانه‌ی لنوو خودش را چندان در عمل نشان ندهد.

لنوو همچنین برای حل دردسرهای تجربه‌ی لمسی در محیط ویندوز، ترک‌پد مربعی ۳ در ۳ سانتی‌متری را روی دسته‌ی سمت راست قرار داده که هم ایده‌ی خوبی است و هم به‌خوبی پیاده‌سازی شده است. در شرایطی که لازم است روی آیکون‌های کوچک ویندوز کلیک کنید، استفاده از این ترک‌پد واقعا کارراه‌انداز است.

پیش از آنکه سراغ اصل مطلب، یعنی تجربه‌ی بازی با لیجن گو برویم، اجازه‌ بدهید ابتدا قدرت پردازنده‌ی AMD Ryzen Z1 Extreme را به‌ تصویر بکشیم.

تراشه‌ی Z1 Extreme که دقیقا در ROG Ally نیز به‌کار رفته، مبتنی‌بر معماری Zen 4 و فناوری ۴ نانومتری TSMC ساخته شده است و از ۸ هسته‌‌ و ۱۶ ترد با توان مصرفی ۳۰ وات همراه با ۱۲ هسته‌ی گرافیکی RDNA 3 و ۲۴ مگابایت کش بهره می‌برد. این تراشه وعده‌ی عملکرد گرافیکی با قدرت ۸٫۶ ترافلاپس را می‌دهد که به ۱۰٫۲۸ ترافلاپس PS5 بیشتر نزدیک است تا ۱٫۶ ترافلاپس استیم‌دک.

پردازنده‌ی Z1 Extreme در لیجن گو درحالت متصل به برق و توان ۳۰ وات تقریبا مشابه ROG Ally و هم‌پای لپ‌تاپ گیمینگ میان‌رده‌ای با پردازنده‌ی Core i5-12500H یا مک‌بوک پرو مجهز‌به تراشه‌ی M1 Max ظاهر می‌شود. درنتیجه، با این کنسول می‌توانید نه‌تنها بسیاری از بازی‌های جدید را با فریم‌ریت قابل‌قبولی بازی کنید، بلکه به‌راحتی وب‌گردی کنید، فیلم تماشا کنید یا حتی فتوشاپ اجرا کنید؛ هرچند بعید می‌دانم کسی که سراغ خرید کنسول دستی آمده است، انتظار ویرایش عکس را داشته باشد.

روی هر یک از دسته‌های لیجن گو دکمه‌ای به‌عنوان میان‌بر برای باز کردن نرم‌افزار Legion Space قرار گرفته که محیطی برای اجرای بازی‌های نصب‌شده، باز کردن فروشگاه‌های بازی و دسترسی به تنظیمات سریع است؛ اما کار با این نرم‌افزار ممکن است کمی گیج‌کننده و البته همراه با دردسرهای مرتبط با باگ باشد.

دکمه‌ی سمت راست تنظیمات کنسول و دکمه‌ی سمت چپ محیط نرم‌افزار را نشان می‌دهد، اما بنا‌به‌دلایلی، اگر از نرم‌افزار لیجن اسپیس خارج شوید، با فشار دادن دکمه‌ی راست نمی‌توانید به تنظیمات دسترسی داشته باشید و باید دوباره نرم‌افزار را اجرا کنید.

برنامه‌ هم هربار با تاخیر نسبتا زیادی اجرا می‌شود و زبان آن گاهی به چینی تغییر پیدا می‌کند. دراین‌حالت، امکان انتخاب مجدد زبان انگلیسی فراهم نبود، چون نرم‌افزار نمی‌توانست اتصال وای‌فای را حتی با تغییر آی‌پی تشخیص دهد (اصلا چرا باید انتخاب زبان به وای‌فای نیاز داشته باشد؟) برای رفع این باگ مجبور به نصب مجدد برنامه شدم. احتمالا شما هم برای اجرای بازی‌ها سراغ همان روش سنتی کلیک روی آیکون در محیط ویندوز بروید و زیاد خودتان را با نرم‌افزار لیجن اسپیس درگیر نکنید.

تنظیمات کنسول هم کمی گیج‌کننده و با باگ همراه است (مثلا گاهی فریم‌ریت بازی‌ها را نشان نمی‌دهد). درنگاه اول به‌نظر می‌رسد که لنوو برای توان مصرفی سه دسته‌ی مختلف به‌نام‌های Performance و Thermal Mode و OS Power Mode تعریف کرده است، اما دسته‌ی اول صرفا نوعی تنظیمات سریع محسوب می‌شود؛ به‌این‌صورت که با انتخاب Performance Mode، کنسول به‌طور خودکار حالت Performance را برای TDP و OS Power انتخاب می‌کند و Power Saving برای مصرف باتری کمتر، روی گزینه‌‌های Quiet و Efficiency می‌رود. گزینه‌ی Custom هم اجازه می‌دهد تنظیمات سریع دلخواه خود را تعریف کنید.

اما جایی که برای تعادل بین فریم‌ریت و مصرف باتری با آن بیشتر سروکار خواهید داشت، Thermal Mode یا همان توان طراحی حرارتی است. لنوو برای سه پریست کنسول نام‌های مبهم Performance و Balance و Quiet را انتخاب کرده که دقیقا به شما میزان توان مصرفی را نمی‌گویند، اما به‌ترتیب ۲۰ وات، ۱۵ وات و ۸ وات هستند. گزینه‌ی Custom هم اجازه می‌دهد توان مصرفی را بین ۵ وات تا ۳۰ وات تنظیم کنید. کنسول Ally نیز گزینه‌ی Turbo با توان ۳۰ وات را در اختیار کاربر می‌گذارد تا بازی‌های سنگین با فریم‌ریت قابل‌قبولی اجرا شوند، اما استیم‌دک با نهایت توان ۱۵ وات از پس بازی‌های این چنینی برنمی‌آید.

در ادامه‌ی رفتار گیج‌کننده‌ی کنسول، موقع تست با پروفایل کاستوم متوجه شدم که اگر توان انتخابی زیر ۲۰ وات باشد، همیشه چند وات بیشتر از چیزی است که انتخاب کرده‌ام. مثلا وقتی توان را دستی روی ۱۵ وات می‌گذاشتم، کنسول عملا توان حدود ۲۰ را ارائه می‌داد؛ اما انتخاب توان بین ۲۰ تا ۳۰ وات تقریبا همان چیزی است که می‌خواهید.

و درنهایت به OS Power Mode می‌رسیم که به سیستم‌عامل ویندوز مربوط است و ارتباطی به فریم‌ریت بازی ندارد؛ یعنی چه پروفایل Performance باشد چه Efficiency، نرخ فریم بازی‌ها تغییری نمی‌کند، اما اگر دارید با کنسول از یوتیوب ویدیو تماشا می‌کنید و OS Power روی پرفرمنس باشد به این معنی است که دستگاه دارد از CPU حدود ده وات توان می‌کشد. اگر پروفایل Efficiency را انتخاب کنید، توان مصرفی تا حدود ۴ وات پایین می‌آید تا زمانی‌که با کنسول مشغول بازی نیستید، در مصرف باتری صرفه‌جویی شود.

برای تست قدرت تراشه‌ی Z1 Extreme سراغ چند بازی AAA و برای تست تجربه‌ی کلی بازی با کنسول سراغ چند بازی ایندی در ژانرهای مختلف رفتم. خبر مسرت‌بخش (و البته قابل‌انتظار) اینکه لیجن گو هم‌پای ROG Ally در اجرای بازی‌های سنگین پیش می‌آید و می‌توانید تقریبا هر بازی ویندوزی را با تنظیمات گرافیکی مدیوم، توان ۱۵ وات (پریست Balance) و وضوح 1200p اجرا کنید.

در تست‌های ما، بازی بسیار چالشی سایبرپانک در این شرایط با نرخ‌فریم ۲۹ فریم‌درثانیه اجرا شد که قابل‌قبول است، اما بازی‌های کمی سبک‌تر مثل Forza Horizon به‌راحتی به‌صورت ۶۰ فریم‌درثانیه اجرا می‌شوند و هیچ چالشی برای کنسول ایجاد نمی‌کنند. جزییات تصویر نیز به‌اندازه‌ای است که تجربه‌ی بازی کماکان لذت‌بخش باشد.

درواقع، اگر FSR بازی Returnal را روشن نکنید، به‌سختی می‌توانید با تنظیمات گرافیکی مدیوم و توان ۳۰ وات بازی کنید. بازی Far Cry 6 نیز بدون FSR با گرافیک مدیوم و توان ۱۵ وات تنها با ۲۹ فریم‌درثانیه اجرا شد، اما روشن‌ کردن FSR نرخ‌ فریم را به ۴۹ افزایش داد.

لیجن گو بازی‌های سبک و دوبعدی را که از نرخ‌فریم بالا پشتیبانی می‌کنند، با توان ۲۰ وات به‌صورت ۱۳۰ فریم‌درثانیه و بالاتر اجرا می‌کند و از این‌نظر بهتر از Ally با نرخ نوسازی نهایت ۱۲۰ هرتز ظاهر می‌شود. البته با پروفایل Quiet که فقط ۸ وات توان مصرفی ارائه می‌دهد، امکان اجرای بازی‌های دوبعدی مثل Hades یا Ori وجود ندارد، اما بازی‌هایی با گرافیک پیکسلی مثل Katana Zero به‌خوبی اجرا می‌شوند.

همان‌طور که انتظار می‌رفت، عمکلرد لیجن گو در اجرای بازی‌های سنگین با تنظیمات گرافیکی مدیوم تقریبا مشابه ROG Ally است و تنها چند فریم با هم اختلاف دارند. بیشترین تفاوت در بازی FarCry 6 با توان مصرفی ۲۵ وات و ۱۵ وات مشاهده شد که احتمال می‌دهم به رفتار غیرقابل‌پیش‌بینی لیجن گو درخصوص نمایش فریم‌ریت مربوط باشد.

البته تجربه‌ی بازی صرفا به نرخ فریم محدود نمی‌شود و باید دید آیا کنسول برای تمام ژانرهای بازی مناسب است یا خیر. در تجربه‌ی شخصی من، لیجن گو به‌لطف حالت FPS دسته، بهترین کنسول دستی برای بازی‌های شوتر اول شخص است، هرچند احساس می‌کنم طرفداران سرسخت این ژانر همچنان ترجیح بدهند سراغ ماوس‌های حرفه‌ای بروند.

اما برای بازی‌های معروف‌به هک‌انداسلش مانند Hades، لیجن گو چندان مناسب نیست؛ چون وزن دستگاه و فاصله‌ی بین دو دست زیاد است و پس از مدت کوتاهی، مچ دست‌ها درد می‌گیرند و دیگر سرعت لازم برای پیشروی در این بازی‌ها را نخواهید داشت.

لیجن گو در کنترل دمای کنسول عملکرد رضایت‌بخشی دارد، هرچند صدای فن کمی آزاردهنده است (این بررسی پیش از انتشار آپدیت جدید لیجن اسپیس و اضافه‌شدن گزینه‌ی شخصی‌سازی رفتار فن انجام شده است). هوای گرم از چهار دریچه‌ی سمت راست بالای دستگاه خارج می‌شود و دکمه‌ها هیچ‌گاه داغ نمی‌شوند. گرم‌ترین بخش دستگاه زیر آن است که تماسی با دست ندارد. صفحه‌نمایش هم گرم می‌شود، اما نه‌ به‌اندازه‌ی Ally که تقریبا سر انگشت‌ها را می‌سوزاند.

لیجن گو از دو اسپیکر ۲ وات در هر دو سمت بالای دستگاه بهره می‌برد که حجم صدای پایینی دارند؛‌به‌طوری‌که در اتاق تقریبا آرام فقط می‌توانید صدای آهنگ و افکت‌های بازی را به‌خوبی متوجه شوید و برای فهم دیالوگ‌ها به‌زحمت می‌افتید. این‌ درحالی است که اسپیکرهای دوگانه Ally حجم صدای بهتری دارند و حتی در محیط نسبتا شلوغ هم امکان فهم دیالوگ‌ها وجود دارد.

سیستم هپتیک کنسول لنوو مانند Ally چنگی به‌دل نمی‌زند و فقط صدای آزاردهنده‌ای ایجاد می‌کند و حس خوبی هم ندارد؛ درمقابل، سوییچ و استیم‌دک هپتیک به‌مراتب بهتری دارند. احتمالا شما هم ترجیح دهید هپتیک کنسول را غیرفعال کنید، چون تاثیر مثبتی در تجربه‌ی بازی ایجاد نمی‌کند.

لیجن گو برای دور زدن مشکلات ویندوز که گریبان‌گیر ROG Ally بود، سراغ ترک‌پد و کنترلر ماوس‌شونده و صفحه‌نمایش بزرگ‌تر رفت؛ اما مشکلات اصلی کماکان پابرجا است. کنسول‌های ویندوزی واقعا نیاز به سیستم‌عامل اختصاصی خود را دارند تا از شر شلوغی سرسام‌آور ویندوز ۱۱، باگ و تخلیه‌شدن باتری خلاص شوند؛ کسی که سراغ خرید کنسول دستی می‌رود، چه نیازی به نوار نوتیفیکشن و ویجت‌ و تنظیمات پرپیچ‌وخم ویندوز دارد؟ مایکروسافت واقعا نیاز دارد با طراحی نسخه‌‌ی بهینه‌ای از ویندوز برای کنسول‌های دستی، کاربران را از سروکله‌ زدن با گزینه‌های بی‌مورد رها کند.

ویندوزی بودن کنسول یعنی سازگاری با تمام بازی‌های‌ پی‌سی؛ اما درعمل، باگ و دردسرهای نصب، تجربه‌ی بازی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. مثلا برای نصب بازی فورتزا هورایزن که هربار آن را بدون‌‌مشکل روی لپ‌تاپ‌های گیمینگ نصب می‌کنیم، با چندیدن تلاش ناموفق روبه‌رو شدم. هنگام اجرای بنچمارک بازی‌ها نیز گاها با نتایج متفاوتی برای نرخ‌فریم روبه‌رو می‌شدم و مجبور بودم برای اطمینان از نتایج، چندین بار از بازی تست بگیرم. همچنین باگ عجیبی که پس از چند روز کار با لیجن گو به آن برخوردم، اجازه‌ی شارژ کنسول را نمی‌داد و فقط زمانی‌که دستگاه خاموش بود، شارژ‌ می‌شد! البته این باگ پس از مدتی خودبه‌خود برطرف شد. درباره‌ی باگ‌های لیجن اسپیس هم پیش‌تر صحبت کردم.

باتری لیجن گو هنگام اجرای بازی‌های سنگین با وضوح FHD و پروفایل Performance، بین ۱:۳۰ تا ۲ ساعت بیشتر دوام نمی‌آورد. بازی‌های سبُک با گرافیک پیکسلی مانند Katana Zero را می‌توانید حدود ۴ ساعت بازی کنید، اما برای بازی‌های دوبعدی مانند Hades، مصرف باتری بیشتر می‌شود و به‌زحمت میزان شارژدهی به ۳ ساعت می‌رسد. خود ویندوز هم به‌تنهایی قاتل باتری است و اگر کنسول را روشن گوشه‌ای بگذارید، فقط در دو ساعت حدود ۳۰ درصد باتری مصرف می‌کند.

همچنین در مورد مصرف باتری هنگام بازی متوجه رفتار عجیبی شدم؛ اینکه انتخاب پروفایل Performance و Balance تقریبا تاثیری در مصرف باتری ندارد. در بررسی من، بازی سایبرپانک در هر دو حالت ۱۵ وات و ۲۵ وات به یک‌اندازه باتری مصرف کرد و ظاهرا قرار نیست با صرف‌نظر از فریم‌ریت بیشتر، شارژدهی بیشتری داشته باشید.

با پروفایل Quiet با توان ۸ وات و انتخاب گزینه‌ی Balance برای OS Power می‌توانید تا ۵ ساعت با کنسول کار کنید، اما مشکل اینجا است که تقریبا هیچ عنوانی را نمی‌توان با ۸ وات اجرا کرد؛ حتی بازی دوبعدی Hades با پروفایل Quiet با لگ زیادی همراه است و این یعنی در بهترین حالت باید از کنسول حدود ۱۵ وات توان بکشید.

لیجن گو توانسته است برخی از مشکلات رقیب مستقیمش ROG Ally را با اضافه کردن ترک‌پد و حالت FPS برای اجرای بازی‌های شوتر اول شخص حل کند؛ اما بسیاری از مشکلات اساسی ویندوز کماکان باقی است؛ ازجمله باگ، شلوغی رابط کاربری و عمر کم باتری.

صفحه‌نمایش ۸٫۸ اینچی لیجن گو حدود ۲۰ درصد از Ally بزرگ‌تر است، جزییات تصویر باوضوح QHD و حتی 1200p فوق‌العاده به‌نظر می‌رسد و سطح روشنایی هم حدود ۳۰ درصد از کنسول ایسوس بیشتر است؛ اما اگر بخواهم با شما روراست باشم، وزن زیاد کنسول به افزایش ابعاد نمایشگر که تاثیری در بهبود تجربه‌ی لمسی در محیط ویندوز نداشته، نمی‌ارزد.

به جز این موارد، قیمت کنسول را هم باید در نظر گرفت. اگرچه لیجن گو و استیم‌دک ۵۱۲ گیگابایتی تقریبا در یک بازه‌ی قیمتی و حدود ۷۰۰ دلار به‌فروش می‌رسند، در بازار ایران کنسول لنوو تقریبا دو برابر رقبا قیمت‌گذاری شده است. شاید اگر قیمت لیجن گو کاهش پیدا کند و برایتان صفحه‌نمایش پروضوح و بزرگ درکنار بهره‌مندی از ویندوز ۱۱ از همه‌چیز مهم‌تر باشد، می‌توان به خرید این کنسول فکر کرد؛ درغیر‌این‌صورت، استیم‌دک با تمام محدودیت‌ها و توان ضعیف‌تر از رقبا، همچنان تجربه‌ی بازی رضایت‌بخش‌تری را ارائه می‌دهد.

عکاس: هومن پرهیزکاری