مواد ضدعرق اکوسیستم میکروبی پوست را تغییر می‌دهد

پژوهشگران امریکایی دریافته‌اند که استفاده از فرآورده‌های بهداشت فردی روی پوست به مقدار چشمگیری نوع و مقدار حیات باکتریایی را در قسمت زیربغل تحت تاثیر قرار می‌دهد. با وجود اینکه هیچ شواهدی برای اثبات مضر بودن این میکروب‌ها برای بدن وجود ندارد، پژوهشگران می‌گویند احتمال دارد که این میکروب‌های طبیعی منافعی هم برای بدن انسان داشته باشند و اگر این امر واقعیت داشته باشد به این معنی خواهد بود که ما با از بین بردن یا دستکاری این باکتری‌ها کار مفیدی برای بدن خود انجام نداده‌ایم. راب دان (Rob Dunn) زیست‌بوم‌شناس از دانشگاه کارولینای شمالی می‌گوید:

بیش از هزاران نوع از گونه‌های مختلف باکتری توانایی زیست روی پوست انسان و به ویژه زیربغل را دارند. اما پیش از این به طور دقیق معلوم نبود که کدام گونه‌ها در کدام بخش‌های خاص از ناحیه‌ی زیربغل احتمال حضور بیشتری دارند. اما اکنون ما یکی از عوامل بسیار مهم در رابطه با باکتری‌های این ناحیه را کشف کرده‌ایم: استفاده کردن یا نکردن از مواد خوشبوکننده و ضدعرق.

پژوهشگران برای ارزیابی تاثیرات میکروبی استفاده از ضدعرق‌ها و خوشبوکننده‌ها از ۱۷ داوطلب در یک کورس آزمایشی هشت روزه استفاده کردند. گروه مورد بررسی از سه زیرگروه تشکیل شده بود: هفت نفر که به طور روتین از ماده‌ی ضدعرق استفاده می‌کردند، پنج نفر که به طور روتین از خوشبوکننده‌ استفاده می‌کردند که این مواد اغلب دارای اتانول یا سایر میکروب‌کش‌ها هستند و پنج نفر از این دسته هم هیچ یک از مواد فوق را استفاده نمی‌کردند. نمونه‌هایی از داوطلبان هم از ناحیه‌ی زیربغل برای انجام آزمایش روزانه دو بار برداشته می‌شد.

در شروع بررسی، داوطلبان از برنامه‌ی بهداشتی شخصی روزمره‌ی خود پیروی کردند. اما از روزهای دوم تا ششم هیچ ماده‌ی ضدعرق یا خوشبوکننده‌ای استفاده نشد. در دو روز پایانی هم همه‌ی داوطلبان از مواد ضدعرق استفاده کردند. جولی هوروات (Julie Horvath) از دانشگاه مرکزی کارولینای شمالی می‌گوید:

ما دریافته‌ایم که در روز اول و در نمونه‌ی افرادی که از مواد ضدعرق استفاده کرده بودند میکروب‌های کمتری نسبت به بقیه‌ی افراد یافت شد. اما با این حال تغییرپذیری بسیاری در جواب‌ها وجود داشت و گرفتن نتیجه‌ی قطعی در آن هنگام سخت بود. همچنین پی بردیم افرادی که از مواد خوشبوکننده استفاده کرده‌اند در نمونه‌هایشان مقدار میکروب‌های بیشتری نسبت به افرادی که از هیچ ماده‌ای استفاده نکرده بودند دارند.

تا روز ششم و تا زمانی که هیچ یک از داوطلبان میزان زمان استفاده‌شان از این مواد به پنج روز متوالی نرسیده بود، میزان باکتری‌های ناحیه‌ی زیربغل به مقدار چشمگیری قابل قیاس و سنجش با یکدیگر بود اما وقتی که کل داوطلبان در دو روز آخر از مواد ضدعرق استفاده کردند، پژوهشگران پی بردند که رشد میکروب‌ها به طور زیادی کاهش یافته است. این اتفاق نشان می‌دهد در حالی که استفاده از ماده‌ی ضدعرق باعث کاهش باکتری‌ها می‌شود، استفاده از ماده‌های خوشبوکننده اثر عکسی دارد و میزان باکتری در آن نواحی را افزایش می‌دهد.

استفاده از روند ترتیب‌دهی ژنتیکی برای بررسی و تحلیل ترکیب و تنوع باکتری‌ها در نمونه‌های عرق به دست آمده از داوطلبلن در حالت عدم استفاده از هیچ ماده‌ای پژوهشگران را به این نکته رساند که ماده‌ی ضدعرق به طور ویژه‌ای باعث تولید جمعیت‌های باکتریایی متفاوتی در ناحیه‌ی زیربغل افراد می‌شود.

مشاهده شد که در بدن افرادی که به طور نرمال از خوشبوکننده‌ها یا ضدعرق‌ها استفاده کرده بودند سطح سیانوباکترها به اندازه‌ی ۶۲ درصد و استافیلوکوک‌ها ۲۱ درصد است. در استفاده‌کنندگان از ضدعرق‌ها این درصدها تقریبا برعکس می‌شود و به ترتیب به ۱۴ درصد و ۶۰ درصد می‌رسد.

سیانوباکترها تا حدودی در بوی بدن افراد نقش دارند و تصور می‌شود که بدن ما را در دفاع مقابل عوامل بیماری‌زا (پاتوژن‌ها) کمک می‌کنند. استافیلوکوک‌ها گروهی از باکتری‌ها هستند که اغلب به عنوان باکتری‌های مفید برای بدن شناخته می‌شوند با این وجود برخی از آنها می‌توانند ریسک‌هایی در زمینه‌ی سلامتی بدن انسان داشته باشند.

اما از سویی باید این واقعیت را در نظر داشت که فراورده‌های بهداشتی که ما از آن استفاده می‌کنیم می‌تواند به طور چشمگیری ترکیب این باکتری‌ها را در ناحیه زیربغل تغییر دهد و به عقیده‌ی پژوهشگران این پدیده می‌تواند پیامدهای چشمگیری داشته باشد. هاروات می‌گوید:

استفاده از ضدعرق‌ها و خوشبوکننده‌ها به طور کامل اکوسیستم پوست بدن را تغییر می‌دهد؛ به عبارتی نوع و مقدار موجوادت میکروبی روی پوست را تحت تاثیر می‌گذارد. در حال حاضر ما نمی‌دانیم که تغییرات مشاهده‌شده چه تاثیر مثبت، منفی یا خنثی روی پوست و سلامتی دارد. اگر باکتری‌های کاهش یافته سودی برای بدن داشته باشند چه رخ می‌دهد؟ آیا این سود برای بدن تعیین‌کننده و حیاتی است؟ ما هنوز چیزی در این باره نمی‌دانیم.

پژوهش قبلی که توسط گروهی از همین دانشمندان پژوهش اخیر انجام شده بود به مقایسه‌ی باکتری‌های ناحیه‌ی زیربغل در انسان‌ها و سایر حیوانات پرداخته بود و در پایان به این نتیجه رسیده بودند که میکروب‌ها طی گذر زمان و بر حسب گونه‌هایی که روی بدنشان زیست می‌کنند دچار فرگشت می‌شوند. هاروات در این باره چنین شرح می‌دهد:

یکی از نکات شگفت‌انگیزی که ما دریافتیم این بود که انسانواره‌های دیگر بیشتر با میکروب‌های مرتبط با مواد دفعی پوشیده شده بودند و به همین خاطر است که همواره کثیف به نظر می‌رسند. شاید تفاوت در نوع همین میکروب‌ها روی پوست غیرانسان‌ها برای آنها مزایای خاصی داشته باشد و ما در حال حاضر از آن بی اطلاع هستیم.