شناسایی ماده‌ ای در شکلات تلخ که منجر به آرامش بیشتر و حس خشنودی می‌شود

بررسی جدید نشان داده است که خوردن مقدار کمی از شکلات تلخ می‌تواند باعث افزایش آرامش و حفظ خشنودی و رضایت فرد شود. این نوع شکلات دارای مقدار زیادی از گونه‌ای آنتی‌اکسیدان به نام پلی‌فنول است.

البته مسلم است که خوردن مقدار بیش از حد شکلات در هر صورت برای فرد مضر است و اهمیتی ندارد که چه میزانی از آنتی‌اکسیدان در آن باشد. اما شاید این پژوهش برای دسته‌ای از ماها که در پاره‌ای از اوقات مقادیری نسبتا زیادی شکلات تلخ می‌خوریم خوشایند باشد. متاسفانه یا خوشبختانه، سودمندی‌های حوزه‌ی سلامت ذهنی این بررسی تنها برای شکلات تلخ شناسایی شده است و سایر شکلات‌ها همچون شکلات سفید یا دارای پلی‌فنول نیستند و یا اینکه مقادیر کمی از آن را دارند. متیو پیس (Matthew Pase) سرپرست گروه نگارنده‌ی گزارش از دانشگاه سویینبورن استرالیا می‌گوید:

پیش از این به صورت جسته و گریخته همواره گفته شده که شکلات می‌تواند روی بهبود روحیه‌ی افراد موثر باشد. این درمان بالینی شاید یکی از نخستین پدیده‌هایی بود که می‌توانست تاثیرات مثبت پلی‌فنول‌ها را روی حوصله و آستانه‌ی تحمل افراد نشان دهد.

پیس و گروهش در حال بررسی تاثیر پلی‌فنول‌ها بر روی حوصله و همچنین عملکردهای ذهنی بودند. در حالی که طی بررسی‌ها هیچ گونه افزایشی در کیفیت عملکردهای ذهنی افراد پس از آزمایش آنها با مصرف پیاپی شکلات به مدت سی روز مشاهده نشده بود؛ پژوهشگران به این نکته پی بردند که روی حوصله و سرزندگی ذهنی افراد بهبودهایی حاصل شده است.

این پژوهش روی ۷۲ زن و مرد سالم در بازه‌ی سنی بین ۴۰ تا ۶۵ سال اتفاق افتاد. شرکت‌کنندگان در این فرایند مخلوط‌هایی از شکلات تلخ را به مدت ۳۰ روز متوالی مصرف کردند و در این شکلات‌ها مقادیری ۵۰۰، ۲۵۰ و یا صفر میلی‌گرم از ماده‌ی پلی‌فنول وجود داشت. افرادی که از پلی‌فنول‌های ۵۰۰ میلی‌گرمی بهره می‌بردند مشاهده شد که در پایان بررسی‌ها از آرامش و حس رضایتمندی بیشتری برخوردار بودند.

برخی محدودیت‌ها نیز روی روند این پژوهش اعمال شده بودند. در وهله‌ی نخست، شرکت‌کنندگان می‌بایست برای مود خود نمره‌ای از بین ۱۶ سطح مختلف در نظر گرفته شده برای سنجش حس آنها پیش از آزمایش است را اختصاص می‌دادند. پس از سی روز و اتمام زمان آزمایش هم دوباره همین کار باید صورت می‌گرفت. نکته‌ای که وجود دارد این است که گزارش‌های متکی بر نظر خود فرد نمی‌توانند برای این سنجش‌ها چندان قابل اعتماد باشند و همانطور که می‌دانیم ممکن است بسیاری از عوامل دیگر هم روی نتایج موثر باشند. اما به هر حال در حال حاضر روش قابل اعتماد دیگری برای سنجش و اندازه‌گیری چگونگی و میزان رضایت‌مندی، آرامش و یا شادی افراد بدون پرسش از خود آنها وجود ندارد.

باید همچنین در نظر داشته باشیم که مطالعه‌ی صورت گرفته، رابطه‌ی مشخصی را میان پلی‌فنول‌ها و تقویت مود افراد نمایان نکرد. بنابراین ما نمی‌توانیم به طور مطمین بگوییم که شکلات تلخ لزوما دلیل بهبود مود افراد بوده است و یا اینکه از آزمایش اخیر بتوانیم به قطع نتیجه بگیریم که نوعی فرایند زیستی ممکن است با این پدیده سروکار داشته باشد. شاید هم دلیل شادتر بودن شرکت‌کنندگان صرفا این دلیل ساده بوده که آنها از خوراکی که به آنها داده می‌شده است لذت می‌برده‌اند؛ چون خوراکی مورد علاقه‌شان بوده است.

از سویی گفتنی است که طبق شواهد موجود، در بیشتر پژوهش‌های مرتبط با شکلات و حوزه‌ی سلامتی اندکی بزرگ‌نمایی می‌شود و هنوز هم در این میان یک واقعیت مسلم وجود دارد و آن این است که خوردن بیش از حد شکلات منجر به اضافه وزن می‌شود. این آزمایش ولی به هر حال تصریح می‌کند که احتمالا خوردن شکلات تلخ در دوزهای کنترل شده می‌تواند برای افراد مفید باشد. در طبق پژوهش‌های دیگری هم که پیش از این درباره‌ی شکلات تلخ انجام شده، مشخص شده که این ماده می‌تواند باعث کاهش ریسک آلزایمر و همچنین منجر به بهبودهای در عملکردهای عروقی بدن شود.

در حال حاضر برای پی بردن به اینکه آیا پلی‌فنول‌ها علت اصلی این افزایش آرامش در افراد هستند یا خیر به پژوهش‌های بیشتری نیاز است. اگر مشخص شود که پلی‌فنول‌ها باعث این اتفاق بوده‌اند، در آن صورت می‌بایست بررسی‌های بیشتری هم برای برآورد استفاده از آنها در درمان عارضه‌هایی از قبیل خشم و اضطراب و یا ناخوشایندی‌های مرتبط با حوصله و آستانه‌ی تحمل افراد انجام شود. در هر حال نکته‌ی خوشایند در حالت فعلی این است که ما یک دلیل علمی دیگر هم برای لذت بردن از شکلات تلخ یافته‌ایم! گفتنی است که دستاوردهای این پژوهش در ژورنال سایکوفارماکولوژی منتشر شده است.