سگ‌ ها در دو مقطع مختلف اهلی شده‌اند

در حالی که محققان برای مدت طولانی تصور می‌کردند که سگ‌های خانگی، از گرگ ها در حداقل ۱۵ هزار سال پیش منشعب شده‌اند، اما ریشه‌ی جغرافیایی دقیق سگ‌هایی که ما امروزه می‌بینیم و دوستشان داریم، امروز به صورت یک راز سربسته باقی مانده است.

 اما در حال حاضر یک مطالعه‌ی جدید نشان می‌دهد که سردرگم شدن دانشمندان از چگونگی اهلی کردن سگ‌ها دارای دلایل معقول بوده است. یک تیم پژوهشی بین‌المللی شواهد جدیدی پیدا کرده‌اند که بر پایه‌ی آن گفته می‌شود سگ‌ها ممکن است از دو جامعه‌ی متفاوت از گرگ‌ها به طور جداگانه و نیز به طور مستقل در شرق و غرب اوراسیا به صورت اهلی در آمده‌ باشند. ما امروزه اوراسیا را به عنوان آسیا و اروپا می‌شناسیم. به عبارت دیگر، گفته می‌شود سگ‌ها ممکن است توسط انسان‌ها دو بار به طور جداگانه در این دو منطقه اهلی شده باشند و نه برای یک بار؛ چیزی که پیشتر از این تصور می‌شد.

 برای پی بردن به جزییات این موضوع، محققان بر روی استخوان یک سگ ۴۸۰۰ ساله که از کاوش‌های باستان‌شناسی از آرامگاه دوره‌ی نوسنگی در نیگرانژ ایرلند به دست آمده بود، عملیات ترتیب‌دهی ژنومی انجام دادند، و DNA ‌های به دست آمده از ۵۹ سگ باستانی را نیز که بین ۱۴ هزار تا ۳۰۰۰ سال قبل زندگی می‌کرده‌اند را مورد کندوکاو قرار دادند.

 آنها این داده‌ها را با مشخصات ژنتیکی بیش از ۲۵۰۰ سگ مدرن که پیش از این مطالعه شده را مورد مقایسه  قرار دادند و به شواهدی مبنی بر وجود یک جدایی پی بردند که چند هزار سال پیش بین سگ‌های شرق آسیا و اوراسیای غربی رخ داده است. اما نکته‌ی قابل توجه این است که جدایی اخیر، از نظر زمانی پس از هنگامی رخ داده که منابع تاریخی فعلی ما در آنها از وجود سگ‌ها در اروپا خبر داده‌اند. محقق سرپرست گروه پژوهشی گرگر لارسون (Greger Larson) از دانشگاه آکسفورد انگلستان در این باره می‌گوید:

 اهلی کردن حیوانات یک پدیده‌ی نادر است و شواهد زیادی نیاز است تا بتوانیم این فرض را ابطال کنیم فرایند اخیر فقط یک بار در هر گونه اتفاق افتاده است.

 شواهد DNA باستانی ما، همراه با سابقه باستان‌شناسی از سگ های اولیه، نشان می‌دهد که ما نیاز به تجدید نظر در تعداد دفعاتی که سگ به طور مستقل اهلی شده‌اند، داریم. شاید دلیل اینکه هنوز به اجماعی در مورد اینکه سگ‌ها در کجا اهلی شده‌اند نرسیده‌ایم، این است که هر یک از افراد صاحب‌نظر در این زمینه، تا حدودی نظرشان درست بوده‌اند.

 محققان باور دارند که سگ‌ها به طور جداگانه هزاران کیلومتر دورتر از هم در هر دو سوی اوراسیا اهلی شده‌اند، اما پس از آن سگ‌های شرق آسیا همراه با انسان‌ها به سمت غرب مهاجرت کرده‌اند و تا حد زیادی باعث شکل‌گیری جمعیت شرقی شده‌اند.

 این در حالی است که سوابق نشان می‌دهند که مردم و سگ‌ها به هر دو سمت شرق و غرب در سراسر اوراسیا مهاجرت کرده‌اند. در این میان سگ‌های شرق به مقدار بیشتری جان به در برده‌اند. متخصص ژنتیک لوران فرانتس (Laurent Frant) از آکسفورد در مصاحبه با بن هرشلر (Ben Hirschler) از رویترز گفت:

اطلاعات ما نشان می‌دهد که سگ‌ها دو بار در هر دو طرف از دنیای قدیم اهلی شده‌اند. این رویداد نشان می‌دهد که حداقل دو گروه از انسان‌ها به طور مستقل به یک نتیجه رسیده‌اند: اینکه سگ‌ها را می‌توان اهلی کرد. همچنین می‌توان دریافت که روند اهلی کردن سگ‌ها هرچند هم که به ندرت؛ اما شاید بیشتر از تعدادی تکرار شده باشد که ما فکر می‌کنیم.

 این ایده‌ی جذابی است و می تواند توضیح دهد که چرا آثار ژنتیکی هر دو  بخش اروپا و آسیای مرکزی و آسیای شرقی را می‌توانیم در سگ‌های امروزی ببینیم. اما این فرضیه همه‌ی افراد را متقاعد نکرده است. برخی دیگر از متخصصان ژنتیک، این مقاله را "بحث‌آمیز" ارزیابی کرده و خواستار شواهد بیشتری برای پشتیبانی از این ادعا شده‌اند.

 نویسندگان این گزارش مطالعاتی اذعان دارند که نتیجه‌گیری‌هایشان هنوز به صورت فرضی باقی مانده‌اند، اما گفته می‌شود که مطالعات جدید، با ترکیب داده‌های ژنومی و تحقیقات باستان‌شناسی  به زودی منجر به حل معمای اینکه سگ‌ها از کجا آمده‌اند، خواهد شد. یکی از عضای این تیم، کیت دابنی (Keit Dobney) از دانشگاه لیورپول انگلستان در این باره چنین نظر دارد:

با همکاری سخاوتمندانه‌ی بسیاری از همکاران از سراسر جهان از طریق به اشتراک گذاری اید‌ه‌ها، نمونه‌های کلیدی، و همچنین داده‌های خودشان، می‌توانیم بگوییم که شواهد ژنتیکی و باستان‌شناسی در حال حاضر یک داستان منسجم جدید را در بر دارند. با داده‌های جدید و هیجان‌انگیز زیادی که به دست آمده، ما در نهایت قادر به کشف تاریخ حقیقی بهترین دوست انسان‌ها خواهیم شد.