پانکراس مصنوعی از سال 2018 به کمک بیماران دیابتی می آید

بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ روزانه باید مقدار قند خون خود را در نوبت‌های مختلف اندازه‌گیری کنند و در صورت نیاز انسولین لازم را به بدن خود تزریق کنند. اما نتایچ یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که می‌توان تا دو سال آینده دستگاهی تحت عنوان "پانکراس مصنوعی" تولید کرد که این عملیات روزانه را به صورت اتوماتیک برای بیمار انجام دهد.

دکتر رومن هاورکا (Roman Hovorka) و دکتر هود ثابیت (Hood Thabit) از دانشگاه کمبریج، مدیریت این تحقیقات را بر عهده داشته‌اند. در این تحقیقات، علاوه بر مطالعه‌ی تکنولوژی‌های لازم برای تولید چنین دستگاه‌های اتوماتیکی، دستگاه لوزالمعده‌ی مصنوعی ساخت محققان دانشگاه بوستون نیز مورد بررسی قرار گرفت.

در حال حاضر، روند درمانی بیماران دیابت نوع ۱، شامل دو فرآیند مجزا است. ابتدا این بیماران باید در زمان‌های مختلف روزانه، قند خون خود را با استفاده از دستگاه‌هایی که با یک قطره‌ی خون کار می‌کنند، اندازه گیری کنند. سپس درصورت نیاز، این بیماران باید انسولین تزریق کنند. تزریق انسولین در زیر پوست بیمار نیز بویسیله‌ی دستگاه‌های مختلف مانند سرنگ‌های انسولین یا دستگاه‌های نیمه اتوماتیک که به لباس بیمار متصل می‌شوند انجام می‌شود.

پانکراس مصنوعی این عملیات را در یک سیکل بسته به طور اتوماتیک انجام خواهد داد. در این دستگاه، یک سوزن که دائما در زیر پوست بیمار قرار دارد، مقدار قند خون او را اندازه‌گیری می‌کند و در صورت نیاز، انسولین را به بدن بیمار تزریق می‌کند. در این صورت بیمار دیگر نیازی به کنترل و تزریق روزانه‌ی انسولین نخواهد داشت.

یکی دیگر از مزایای این سیستم جدید این است که انسولین تنها به میزان لازم وارد بدن بیمار خواهد شد. در روش‌های کنونی، بیمار بنا به تشخیص پزشک تا مدت زیادی (مثلا یک ماه) روزانه از مقداری مشخص انسولین استفاده می‌کند. حال آن که ممکن است بیمار در یک روز مقدار زیادی قند مصرف کند و یا در روز دیگر فعالیت بدنی بیشتری داشته باشد. انسولین مورد نیاز این بیماران در روزهای مختلف، متفاوت خواهد بود و پانکراس مصنوعی با محاسبه‌ی دائمی قند خون، انسولین مناسب را برای هر روز بیمار تزیق خواهد کرد.

سیستم‌های پانکراس مصنوعی چند سالی هست که به طور آزمایشی در کمپ‌های دیابت و درمانگاه‌های مخصوص این بیماری استفاده می‌شوند و نتایج آزمایشات نشان می‌دهد که این سیستم‌ها به طور چشمگیری کاهش قند خون ناگهانی این بیماران را کاهش داده‌اند و بیماران نیز در استفاده از این سیستم‌ها راضی بوده‌اند. این بیماران از این که دیگر نیازی به آزمایشات مداوم قند خون و تزریق انسولین ندارند، بسیار خوشحال بوده‌اند.

استفاده از پانکراس مصنوعی، در مقایسه با روش‌های جراحی مانند پیوند پانکراس یا سلول‌های تولید انسولین نیز کارآمد‌تر خواهد بود. چرا که روش‌های جراحی علاوه بر خطرات جراحی، خطر قبول نکردن عضو جدید توسط بدن را نیز دارند.

البته طرح جدید نیز هنوز نیاز به تحقیقات زیاد در زمینه‌های مختلف دارد. به طور مثال انسولین تزریق شده از این روش مدت زمانی بین نیم تا دو ساعت نیاز دارد تا به طور کامل بر روی قند خون تاثیر بگذارد. به همین دلیل محققان در حال تحقیق برای استفاده از انسولینی با تاثیر سریع‌تر در این سیستم هستند.

این سیستم‌های مصنوعی دیر یا زود به طور عمومی وارد بازار خواهند شد و سازمان‌هایی مانند سازمان غذا و داروی آمریکا از هم اکنون نیاز خود را برای چنین دستگاه‌های اعلام کرده‌اند. طبق پیش‌بینی سازمان ملی سلامت بریتانیا، این پانکراس‌های مصنوعی تا پایان سال ۲۰۱۸ آماده خواهند شد.