نهنگ‌ها و دلفین ها از مرگ هم نوعانشان سوگوار می‌شوند
پی بردن به این یافته‌ی جدید شاید برای برخی از ما بسیار ناراحت‌کننده باشد. دانشمندان به تازگی دریافته‌اند که حداقل شش گونه از پستانداران دریایی از مرگ هم‌نوعان و هم‌دسته‌های خود «سوگوار» می‌شوند.
یک مطالعه‌ی جدید نشان داده است که پستانداران با بدن هم‌نوعان مرده‌ی خود تماس پیدا می‌کنند و به نوعی دوره‌ای را برای گذراندن زمانی خاص با حیوان مرده صرف می‌کنند. اگر چه آنها نمی‌توانند با اطمینان علت این رفتار را تعیین کنند، اما محتمل‌ترین توضیحی که محققان در حال حاضر به آن رسیده‌اند، این است که حیوانات سوگواری می‌کنند. در بخشی از گزارش پژوهشگران دانشگاه میلانوبیکوکا در ایتالیا که در ژورنال مامولوژی (Journal of Mammalogy) به انتشار رسیده، چنین آمده است:
مطالعه‌ی حاضر به ما کمک می‌کند تا نشان دهیم که عزاداری بزرگسالان برای مرده‌های جوان، یک رفتار شایع و گسترده در میان گونه‌هایی از پستانداران است که دارای عمر طولانی و سیستم زندگی جمعی سازمان‌یافته‌تری هستند.
در این مطالعه ۱۴ رویداد و هفت پستاندار دریایی مختلف مورد بررسی قرار گرفتند؛ دلفین پوزه‌دراز هند و اقیانوس آرام (Tursiops aduncus)؛ دلفین گردان (Stenella longirostris)؛ نهنگ اورسینوس (Orcinus orca) ؛ دلفین گوژپشت استرالیا (Sousa sahulensis)؛ نهنگ اسپرم (Physeter macrocephalus)؛ دلفین ریسو (Grampus griseus)؛ وال‌های باله‌کوتاه Globicephala macrorhynchus)).
اما پرسش این است که چرا این حیوانات رفتاری مانند این از خود بروز می‌دهد و چرا این‌چنین گسترده؟ عزاداری برای یک همراه و همدم مرده، یک عمل سخت و پرفشار است که باعث تاثیر نامطلوب روی عملکرد حیوانات در یافتن غذا، جفت‌گیری و ایجاد تعامل با دیگر حیوانات زنده می‌شوند. با این حساب می‌توان گفت که از دیدگاه تکاملی نمی‌توان توجیهی را برای این رفتار پیدا کرد. به همین دلیل است که محققان به این نتیجه رسیده‌اند که آنها به احتمال زیاد واقعا برای هم‌دسته‌های مرده‌ی خود سوگواری می‌کنند. یکی از همکاران این پژوهش ملیسا رگنته (Melissa Reggente)، در مصاحبه با دومین تاکی واتسون از نشنال جئوگرافیک در این باره گفته است:
ما دریافته‌ایم که این کار بسیار متداول است، و انواع گوناگون این رفتار در سراسر دنیا وجود دارد. آنها درد می‌کشند و دچار اضطراب و فشار ذهنی می‌شوند، چون واقعا می‌دانند که یک اتفاق ناخوشایند رخ داده است.
اما اگرچه این رفتار در میان حیوانات معمول است، اما روش‌های سوگواری در میان حیوانات متنوع است. دانشمندان در دریای سرخ مشاهده کرده‌اند که یک دلفین پوزه‌دار گرمسیری، به باله‌های یک دلفین هم‌نوع خود که کوچک‌تر و ضعیف‌تر بوده فشار وارد می‌کند. بدن دلفین مذکور بسیار پوسیده بوده و احتمالا در آن هنگام مرده بوده است.
مشاهده شده است که یک نهنگ کشنده، به نام L72، که به تازگی نوزاد خود را به دنیا آورده، لاشهی نهنگ تازه متولد را در دهان خود حمل می‌کرده است. یکی از نویسندگان مقاله‌ی مرتبط با این تحقیق، رابین بیرد (Robin Baird) از مرکز تحقیقات کسکید در المپیا واشنگتن در این باره می‌گوید:
این حیوان در تلاش بوده تا نوزاد خود را روی سطح آب نگه دارد و در تمام مدت تعادل نوزاد را روی سر خود نگه داشته بود.
حیوانات در این مواقع وارد یک دوره‌ی خاص می‌شوند و همان نوع احساساتی را تجربه می‌کنند که هر یک از ما هنگام از دست دادن عزیزان خود تجربه می‌کنیم. در این مطالعه همچنین نشانه‌هایی گزارش شد که بر پایه‌ی آن، پستانداران اقیانوس‌ها هم‌دسته‌های مرده‌ی خود را با باله‌هاشان لمس می‌کنند و حیوانات بزرگسال نیز برای مردن گونه‌های جوان با ایجاد یک حلقه‌ی محافظ پیرامون آنها به نوعی سوگوار می‌شوند.
پی بردن به این نوع رفتارها از سوی حیوانات هنگامی غمناک‌تر می‌شود که ما داستان‌هایی همانند ماجرای «والی» را می‌شنویم؛ والی نام نهنگ مرده‌ی گوژپشتی بود که لاشهی آن چندین بار از سواحل کالیفرنیا برای تجزیه شدن به صورت طبیعی در دریا به سمت اقیانوس حمل می‌شد و به طور غم‌انگیزی لاشه دوباره به سوی ساحل می‌آمد. در نهایت تصمیم گرفته شد تا بدن او را چند قطعه کنند و این کار را انجام دهند. به عنوان یک مثال دیگر می‌توانیم به رویداد دردناک کشتن خوک‌های آبی توسط برخی از انسان‌ها به منظور نجات آنها از افسردگی اشاره کنیم!
اگرچه ما وقتی خبرهایی همانند این خبر را می‌شنویم، باید در نظر داشته باشیم که همه‌ی جنبه‌ها را بسنجیم و سعی نکنیم تا برای رفتار این حیوانات نوعی انسان‌پنداری داشته باشیم. گاهی اوقات آنچه که برای ما سوگواری به نظر می‌رسد، ممکن است در واقع یک واکنش شتاب‌زده به شرایط محیط باشد. یافته‌های این پژوهش در ژورنال مامولوژی (پستاندارشناسی) به انتشار رسیده است.
نظرات