تقارن بیشتر مغز افراد مبتلا به اوتیسم نسبت به افراد عادی
ارتباطات مغزی در بیمارانی که مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) هستند، تقارن بیشتری بین نیمکرهی چپ و نیمکرهی راست مغز دارند. این موضوع نشانگر آن است که وظایف مغز به شکلی کاملا متفاوت از مغز انسانهای سالم بین نیمکرههای راست و چپ مغز تقسیم میشود.
یافتهی اخیر که بر اسکنهای جدید مغزی بیماران جوان مبتلا به اوتیسم مبتنی است، میتواند توضیح دهد چرا این بیماران با وجود شناسایی تمام جزئیات یک شیء نمیتوانند آن را در یک قالب کلی قرار دهند. باید گفت این اختلال از نشانههای اصلی بیماری ASD است.
آنطور که محققان دانشگاه ایالتی سندیهگو توضیح میدهند، نیمکرههای چپ و راست مغز به روشهای کاملا متفاوتی دادهها را پردازش میکنند. پس درک چگونگی ایجاد هماهنگی بین این دو فرآیند توسط مغز، بهعنوان یک مجموعهی واحد، میتواند به ما کمک کند دریابیم یک بیمار اوتیسم دنیا را به چه شکلی میبیند.
ما میدانیم که نیمکرههای مغز وظایف مشخص و جداگانهای بر عهده دارند؛ اما اخیرا مشخص شده است، این تصور که نیمکرهی چپ مغز بیشتر وظیفهی پردازش را بر عهده دارد و نیمکرهی راست مغز خلاقتر است، کاملا نادرست است و هیچ مدرکی وجود ندارد تا ثابت کند که برای مثال یک شخص خلاق از نیمکرهی راست مغزش بیشتر استفاده میکند یا اینکه یک فرد تحلیلگر از نیمکرهی چپ مغز خود بیشتر استفاده کرده است.
تحقیقات پیشین نشان داده است که نیمکرهی چپ مغز نقش بیشتری در پردازش زبان و مهارتهای گفتاری دارد و از طرف دیگر، نیمکرهی راست مغز بر محرکهای دیداری و شنیداری تمرکز میکند.
همچنین محققان گمان دارند نیمکرهی چپ مغز بیشتر درگیر پردازش جزییات یک موقعیت است. این در حالی است که نیمکرهی راست مغز سعی میکند این جزییات و دیگر محرکهای را بهصورت یک موضوع کلی در هم آمیزد. پی بردن به روش همکاری دو نیمکره برای ترکیب عملکردهای خود، میتواند توضیح دهد که ما دنیا را چگونه درک میکنیم و به آن پاسخ میدهیم، یک تحقیق جدید مشخص کرده است که این نحوهی همکاری در درون مغز به شکل کاملا متفاوتی بین افراد اوتیسمی و افراد سالم اتفاق میافتد.
محققان دانشگاه سندیهگو با استفاده از روش عکسبرداری تشدید مغناطیسی تانسور انتشار (DT MRI)، توانستند از مغز ۴۱ کودک و نوجوان مبتلا به اوتیسم و ۴۴ شرکتکننده در همین ردهی سنی بدون بیماری اوتیسم عکسبرداری کنند.
محققان بیشتر علاقهمند بودند تراکم ارتباطات در مادهی سفید مغز را در سرتاسر دو نیمکرهی مغز آنالیز کنند. آنها دریافتند در افراد سالم میزان تراکم ارتباطات مغزی در نیمکرهی راست مغزی بسیار بیشتر از نیمکرهی چپ است. آنها توضیح میدهند که:
این موضوع با دانستههای ما در مورد اینکه نیمکرهی راست مغز بیشتر نقش هماهنگکننده دارد و تمام اطلاعات را جمع میکند، کاملا مطابقت دارد.
اما محققان دریافتند که ارتباطات مغزی در نیمکرههای راست و چپ مغزی در افراد مبتلا به اوتیسم کاملا متقارن و شبیه یکدیگر هستند. یکی از اعضای تیم به نام رالف اکسل مولر میگوید:
ایدهی چنین عدم تقارنی در مغز به این شکل است که نوعی تقسیم کار بین دو نیمکرهی مغز وجود داشته باشد. در بیماران اوتیسمی این تقسیم کار دیده نمیشود.
البته باید گفت که این آزمایش روی جمعیت اندکی انجام شده است و تا زمانی که این آزمایش در ابعاد بزرگ صورت نگرفته باشد؛ نمیتوان به یافتههای آن اتکا کرد. اما این تحقیق با یافتههای پیشین تطابق دارد. گزارش مربوط به یک تحقیق مشابه، در اوایل امسال منتشر شد که در آن آمده بود موشهای مبتلا به اوتیسم به طرز غیرعادی مغزهای متقارنی دارند.
اما اکنون تیم تحقیقاتی دانشگاه سندیهگو نمیداند این تقارن در ساختار مغز چه نقشی در تفاوت شناختی بین بیماران اوتیسمی و افراد سالم دارد. آنها همچنین نمیتوانند بگویند آیا اختلال طیف اوتیسم منجر به تقارن در مغز میشود و یا تقارن مغز عامل بروز اختلال است.
اما آنها گمان دارند کمبود ارتباطات مغزی مشاهدهشده در مغز کودکان بیمار میتواند به تشدید وضعیت «انسجام مرکزی ضعیف» کمک کند، وضعیتی که مولر در مورد آن این تعبیر را به کار میبرد: «ندیدن جنگل به خاطر درختهای اطراف.»
نتایج این پژوهش در ژورنال American Academy of Child & Adolescent Psychiatry به انتشار رسیده است.