ارتباط بیماری پارکینسون با مشکلات دستگاه گوارش کشف شد
بر اساس یافته‌های جدید، علائم اولیه‌ی پارکینسون به‌جای اینکه در مغز شروع شوند، در روده‌ها شروع می‌شوند. درباره‌ی پارکینسون تحقیقات بسیاری انجام شده است؛ اما در مطالعاتی که اخیرا انجام شده است، دانشمندان اعلام کرده‌اند که به‌احتمال زیاد آن‌ها تاکنون درباره‌ی شروع بیماری پارکینسون اشتباه فکر می‌کرده‌اند.
بیماری پارکینسون یک بیماری مزمن و پیش‌رونده است که به‌طور کلی دستگاه عصبی مرکزی را در افراد بزرگ‌سال مسن درگیر می‌کند. اما بر اساس مطالعات جدید که روی موش‌ها انجام شده است؛ پارکینسون فقط به مغز مربوط نمی‌شود، بلکه شروع این بیماری از روده‌ها صورت می‌گیرد. این مطالعات توضیح می‌دهند که چگونه این بیماری با بروز برخی مشکلات دیگر همراه است؛ به‌طور مثال این آزمایش‌ها نشان می‌دهند که چرا اکثر مبتلایان به پارکینسون از مشکلات رودهای مانند یبوست که یک دهه قبل از بروز سایر علائم بیماری ایجاد شده است، رنج می‌برند. معمولا بیماری پارکینسون را با علائمی مانند لرزش دست و پا، سفتی عضلات و کندی حرکات مرتبط می‌دانند که به دلیل مرگ برخی از سلول‌های مغزی و فقدان دوپامین در مغز ایجاد می‌شود. اگرچه با استفاده از دارو می‌توان روند پیشرفت بیماری را آهسته‌تر کرد و علائم بیماری را تحت کنترل درآورد؛ اما راهی برای درمان قطعی این بیماری یا پیشگیری از آن وجود ندارد. محققان هنوز هم به‌درستی نمی‌دانند که علت این بیماری چیست و درباره‌ی چگونگی پیشرفت آن اطلاعات ناچیزی دارند.
دانشمندان سال‌ها مطالعات و بررسی‌های خود را درباره‌ی علت‌های این بیماری به مغز انسان محدود کرده‌اند؛ اما شواهد بسیاری نشان می‌دهند که این رویکرد ممکن است اشتباه باشد.
محققان اعلام کرده‌اند که پارکینسون قبل از اینکه پیشرفت کند و روی مغز تأثیر بگذارد، به‌احتمال زیاد از روده‌ها شروع می‌شود. این محققان مشکلات و علائمی در افراد مبتلا به پارکینسون مشاهده کرده‌اند که ظاهرا ارتباطی با پارکینسون ندارند؛ ولی مشخص شده است که اغلب افراد مبتلا به پارکینسون، ۱۰ سال قبل از اینکه متوجه لرزش دست و پا و سایر علائم اولیه‌ی بیماری شوند، دچار یبوست و سایر مشکلات گوارشی بوده‌اند. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد باکتری‌های رودهای در افراد مبتلا به پارکینسون با سایر افراد بسیار تفاوت دارد.
در بررسی‌های انجام‌شده روی موش‌های آزمایشگاهی، مشخص شده است که ترکیبات و فیبرهای سمی که در اطراف سلول‌های مغزی در مبتلایان به پارکینسون ساخته می‌شود، در ظرف چند هفته، سلول‌های عصبی مغز را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند.
یکی از محققان در این زمینه می‌گوید:
ما برای اولین بار ارتباط بیولوژیکی بین میکروبیوم روده و بیماری پارکینسون را کشف کرده‌ایم.
اگر بخواهیم به‌طور کلی‌تر بیان کنیم، این تحقیقات نشان می‌دهد یک بیماری که سلول‌های مغزی را درگیر می‌کند، ممکن است از روده‌ها شروع شده باشد و فقط به سلول‌های مغزی محدود نباشد؛ این یافته‌ها با اطلاعاتی که در گذشته درباره‌ی این بیماری وجود داشته، کاملا متفاوت است. این تیم تحقیقاتی با مشاهده‌ی گسترش فیبرهای سمی که از ماده‌ای با نام آلفاسینوکلئین ساخته می‌شوند، دریافته‌اند که در سلول‌هایی عصبی سالم، آلفاسینوکلئین کوچک و قابل حل است؛ اما به دلایلی که کاملا مشخص نیست، در بیماران مبتلا به پارکینسون این مولکول‌ها تجمع می‌یابند و فیبرهایی را تشکیل می‌دهند که به سلول‌ها و رشته‌های عصبی در مغز آسیب می‌رسانند.
تقریبا از یک دهه‌ی قبل محققان برای اولین بار اعلام کردند که بیمارانی که در مغزشان چنین فیبرهایی تشکیل می‌شود، در روده‌‌ی آن‌ها نیز این فیبرها وجود دارند. در جدیدترین مطالعاتی که در این زمینه صورت گرفته است، یک گروه تحقیقاتی موش‌هایی را مورد بررسی قرار دادند که از طریق ایجاد تغییرات ژنتیکی و تولید بیش از حد فیبرهای آلفاسینوکلئین، مستعد ابتلا به بیماری پارکینسون شده بودند. این موش‌های آزمایشگاهی به دو صورت کاملا متفاوت پرورش یافته بودند. تعدادی از این موش‌ها در قفس‌های معمولی و غیراستریل و گروهی دیگر در یک محیط استریل و عاری از میکروب پرورش یافته بودند. موش‌هایی که در قفس‌های استریل و عاری از میکروب پرورش یافته بودند، فیبرهای سمی کمتری در مغزشان ایجاد شده بود و در نتیجه ناتوانی حرکتی در این موش‌ها ناچیز بود؛ اما موش‌هایی که در محیط معمولی و غیراستریل پرورش یافته بودند، همان‌طور که انتظار می‌رفت علائم پارکینسون مانند ناتوانی و کندی حرکت را با شدت بیشتری نشان می‌دادند.
نکته‌ی قابل توجه این است که درمان با آنتی‌بیوتیک در موش‌هایی که در محیط غیراستریل قرار داده شده بودند، باعث کاهش این علائم می‌شد و این نشان می‌داد که در میکروبیوم این موش‌ها عاملی وجود دارد که باعث شدت یافتن علائم این بیماری می‌شود.
در مرحله‌ی آخر این آزمایش، این گروه تحقیقاتی باکتری‌های رودهای افراد مبتلا به پارکینسون را به موش‌هایی که در محیط استریل پرورش یافته بودند، تزریق کردند. این موش‌ها که قبلا علائم خفیفی از بیماری را نشان داده بودند، خیلی سریع وضعیت بیماری‌شان رو به وخامت گذاشت. تیموتی سامپسون یکی از اعضای گروه تحقیقاتی در این باره می‌گوید:
نتایج این تحقیقات کشف بسیار بزرگی است. موش‌های مورد آزمایش، از لحاظ ژنتیکی همگی یکسان بودند و تنها تفاوت آن‌ها وجود داشتن یا نداشتن میکروبیوتای رودهای خاص بود و حالا ما کاملاً مطمئن هستیم که باکتری‌های رودهای نه‌تنها علائم بیماری را تحت کنترل خود دارند، بلکه برای بروز علائم این بیماری نیز ضروری هستند. دانشمندان فکر می‌کنند که باکتری‌های رودهای احتمالا باعث آزاد شدن ماده‌ای شیمیایی در بدن می‌شوند که بخش‌هایی از مغز را به فعالیت بیش از حد وادار می‌کند و در نتیجه باعث آسیب به سلول‌های مغزی می‌شود.
تحقیقات بیشتری باید انجام شود تا اینکه دانشمندان به‌طور کامل پی ببرند چه اتفاقاتی در بدن رخ می‌دهد و چه مواد شیمیایی در بدن تولید می‌شوند؛ اما اگر این تحقیقات ادامه یابد و درستی آن‌ها اثبات شود، یافته‌های جدید، شیوه‌های درمانی مختلفی که تابه‌حال به کار می‌رفته است، به‌کلی دگرگون خواهند کرد.
دیوید برن از دانشگاه نیوکسل انگلستان در این باره می‌گوید:
احتمالا مکانیزم‌های متفاوتی وجود دارند که می‌توانند از پیشرفت این بیماری جلوگیری کنند و به‌طور حتم نتایج این آزمایش‌ها روش‌های درمانی گذشته را به‌کلی تغییر خواهد داد.
مسئله‌ی مهمی که باید به خاطر داشته باشیم این است که نتایج اغلب آزمایش‌هایی که روی موش‌ها انجام می‌شود، به معنای یافتن درمان قطعی برای بیماری‌های انسان نیست و هنوز هم دانشمندان به درک کاملی درباره‌ی اینکه چه اتفاقی در بدن انسان رخ می‌دهد و این بیماری چگونه ایجاد می‌شود، نرسیده‌اند. شاید عوامل مهم دیگری نیز در بروز این بیماری دخیل هستند که هنوز ناشناخته باقی مانده‌اند.
نتیجه مطالعات دیگر نشان می‌دهد افرادی که در معرض سموم و حشره‌کش‌ها قرار دارند، احتمال ابتلای آن‌ها به بیماری پارکینسون افزایش پیدا می‌کند. دانشمندان فکر می‌کنند که مواد شیمیایی موجود در حشره‌کش‌ها روی باکتری‌های رودهای تأثیر می‌گذارند و سپس باعث تغییراتی در مغز و بروز علائم پارکینسون می‌شوند.
دانشمندان تصمیم دارند میکروبیوم رودهای افراد مبتلا به پارکینسون را به‌طور دقیق‌تر مورد بررسی قرار دهند تا مشخص کنند کدام میکروب‌ها این افراد را مستعد ابتلا به پارکینسون کرده‌اند. اگر دانشمندان بتوانند گونه‌های خاصی از میکروب‌ها را تشخیص بدهند؛ بدان معنا است که آن‌ها می‌توانند قبل از اینکه علائم پارکینسون ظاهر شود و قبل از اینکه به سلول‌های مغزی آسیبی برسد، روشی برای مقابله با این بیماری پیدا کنند و حتی می‌توانند از نظر احتمال ابتلا به پارکینسون غربال‌گری کنند و شاید همین بررسی‌ها باعث شود که راهی برای درمان این بیماری پیدا کنند. در زمان حاضر لوودوپا یکی از داروهایی است که برای این بیماری تجویز می‌شود. تأثیر لوودوپا این است که علائم بیماری از جمله لرزش و سفتی عضلات را کاهش می‌دهد؛ اما عوارض جانبی بسیاری نیز به همراه دارد.
مسئول این گروه تحقیقاتی در پایان می‌گوید:
پروسه‌ی کشف دارو برای بیماری پارکینسون بسیار مشابه به کشف سایر داروها خواهد بود و به‌طور حتم سال‌های بسیاری طول خواهد کشید. مانند کشف سایر داروها، زمان زیادی طول خواهد کشید تا صحت این آزمایش‌ها و بررسی‌ها اثبات و روزنه‌ی امیدی رو به درمان قطعی این بیماری باز شود. اما مدت‌ها است که اولین گام به‌سوی این هدف مهم برداشته شده است.
نظرات