تکنولوژی، راه نجات انسان در برابر گرمایش زمین

گزارش هشداردهنده‌ی مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی (IPCC) موجب سکوت خرافه‌گویانی شد که با ادعاهای شبه‌علمی خود، شواهد را انکار می‌کردند و بشر را در مسیری فاجعه‌بار پیش می‌بردند.

با روشن شدن حقیقت، ما باید یکی را از میان این دو انتخاب کنیم: «تغییر» یا «انقراض».

شرایط مانند این است که در حالی‌‌ که آژیر آتش‌‌سوزی در آشپزخانه‌‌ی ما به صدا درآمده باشد، و از خود بپرسیم آیا این واقعیت دارد یا فقط یک خواب است؛ آیا باید آن را نادیده بگیریم و درصدد قطع صدای آژیر برآییم یا باید به دنبال راهی برای خاموش کردن آتش باشیم؟

گرمایش جهانی دیگر تهدیدی دور برای آیندگان محسوب نمی‌‌شود، بلکه همین حالا هم بر کیفیت زندگی و چشم‌‌انداز پیش‌‌رو برای بقا روی این سیاره اثر گذاشته است. بحث کردن، نادیده گرفتن یا انکار این موضوعُ همگی به معنای از دست رفتن زمان است.

حال برای جلوگیری از این واقعه چه کاری از ما ساخته است؟

اشکال اقدامات یک‌‌جانبه این است که هیچ‌‌کس حاضر نیست آسایش و کیفیت زندگی خود را به خطر اندازد، آن‌‌ هم در شرایطی که دیگران هیچ کاری انجام نمی‌‌دهند. این رویکرد نه تنها دشوار است بلکه نتیجه‌‌ای هم در پی نخواهد داشت. عده‌‌ای از خود گذشت و فداکاری نشان می‌‌دهند، در‌‌حالی‌‌که دیگران کماکان راه‌‌و‌‌رسم اجداد خود را پیش‌گرفته‌اند. بااین‌حال، هنوز راهکارهایی وجود دارند که در تصمیم‌‌گیری منطقی، ‌‌ما را یاری خواهند کرد.

گام اول: باید بدانیم که سیر تکاملی ما کاملاً ناپایدار است. متوقف کردن این سیر، به معنای نادیده گرفتن اساس نظام سرمایه‌‌داری یعنی «توسعه‌‌ی اقتصادی» است. آنچه بیش از همه باعث گرمایش جهانی شده است، همین اقداماتی است که تحت عنوان توسعه‌‌ی اقتصادی انجام می‌‌شود. در حال حاضر منابع جایگزین سوخت‌‌های فسیلی وجود دارند، اما ما از آنها استفاده نمی‌‌کنیم؛ چون باعث می‌‌شوند صنایع ما تعطیل و کارگران آن اخراج‌ شوند و در نتیجه میلیون‌‌ها دلار خسارت به شرکت‌‌های بزرگ وارد شود. تقصیر اصلی متوجه اقتصاددانان ماست که برای چندین دهه از این رشد اقتصادی «ناپایدار» و «با هر بهای ممکن» دفاع کرده‌‌اند.

سیاره‌‌ی زمین، مانند هر چیز دیگری در دنیا، محدودیت‌‌های خاص خود را دارد.

این بدان معناست که تصمیم بگیریم تا زمانی که بستر لازم برای استفاده از خودروهای الکتریکی فراهم نشده، دیگر خودروی جدیدی خریداری نکنیم. نخریدن خودروهای جدید، بهترین راه‌‌حل جهت فشار واردکردن به صنایع خودروسازی است. در واقع با خرید خودروی نو، ما نفعی نمی‌‌بریم، اما تصور کنید چه اتفاقی خواهد افتاد اگر بتوان با عدم خرید خودروهای آلاینده، شرکت‌‌های خودروسازی را مجبور به تولید خودروهای الکتریکی کرد.

سامانه‌‌ی حمل‌‌و‌‌نقل، مسئول انتشار بیش از یک سوم دی‌اکسید کربن موجود در اتمسفر است، اما این تنها چیزی نیست که نیاز به رسیدگی دارد. سیستم گرمایش، تهویه‌‌ی مطبوع و زنجیره‌‌ی تأمین نیز بخش بزرگی از منابع انتشار کربن را تشکیل می‌‌دهند که کارهای زیادی می‌‌توان برای بهبود آن انجام داد. خرید محصولات محلی، افزایش بهره‌‌وری انرژی در منازل، کاهش مصرف برخی از انواع مواد غذایی و گوشت (به‌‌خصوص گوشت گاو) و کاهش سفرهای هوایی همگی نمونه‌‌هایی از اقدامات مؤثر خواهند بود. این‌‌ رویکرد ممکن است زمینه‌‌ساز اختلال در کار صنایع ذی‌ربط شود، اما باید پذیرفت که ما چاره‌ی دیگری نداریم.

فناوری باز هم می‌‌تواند مفید باشد. اخیراً پیشرفت‌‌های خوبی در زمینه‌‌ی روش‌‌های جذب دی‌اکسید کربن از اتمسفر و سپس دفن یا تبدیل آن به مواد ارزشمند حاصل شده است. این فناوری‌‌ها به‌خوبی نمایانگر قابلیت‌‌های یک اقتصاد کربن‌­محور با انتشار صفر (یا انتشار منفی) خواهند بود.

پایان عصر زغال‌‌سنگ دور از دسترس نیست؛ هرچند تحقق این چشم‌‌انداز، مستلزم فشار بیشتر بر دولت‌‌ها و سیاست‌‌مداران است. مسئله‌‌ی تغییرات اقلیمی باید از شکل یک موضوع در‌‌ دست ‌‌بررسی خارج شود و به‌‌عنوان مهم‌ترین و اساسی‌‌ترین معضل حال حاضر در دستور کار قرار گیرد.

تغییر، امکان‌‌پذیر است. اما باید سرعت عمل به خرج داد و نباید منتظر معجزه ماند. ما باید درک کنیم که چه در حال رخ دادن است، اطلاع‌‌رسانی کنیم و مطالبه‌‌ای درست از افراد مسئول داشته باشیم؛ حتی اگر این تصمیم ما با آزادی‌‌های شخصی یا آسایش ما منافات داشته باشد یا اینکه حتی مجبور به انجام فداکاری‌‌هایی شویم که هیچ آمادگی قبلی برای آن نداشته‌‌ایم.

هم‌‌اکنون آژیر آتش‌‌سوزی به صدا در آمده است؛ تصمیم با شماست.