شناسایی گونههایی از ماهی که احتمالا قادر به راه رفتن روی خشکی هستند
در نگاه اول، ایدهی راه رفتن ماهی مضحک بهنظر میرسد؛ اما چنین موجودات ترکیبی نقش مهمی در تکامل سلسلهی جانوران روی زمین داشتهاند. پژوهش جدید نشان میدهد نسبتبه آنچه میشناسیم، ماهیهای بیشتری ممکن است قادر به راه رفتن روی خشکی باشند. این نتایج حاصل مطالعهی دقیقی از اسکلت ماهیان خانوادهی سگماهیان جویباری در آسیا است که شامل گونهای میشود که از قبل میدانستیم تاحدودی میتواند راه برود (ماهی فرشتهی غار یا Cryptotora thamicola). مطالعه نشان میدهد حداقل ده گونهی دیگر نیز احتمالا از همین تواناییها برخوردار هستند.
پژوهشگران امیدوار هستند با شناسایی اینکه کدام گونه از سگماهیان جویباری بهطور بالقوه میتوانند روی خشکی پرسه بزنند، دانش بیشتری در این مورد کسب کنند که چگونه اولین مهرهداران راهرونده روی خشکی راه خود را از آب به خشکی پیدا کردند.
نکتهی کلیدی، حلقه لگن خاصره یعنی اتصال میان ستون فقرات و باله لگنی است. پژوهشگران ساختار استخوانی ۲۹ گونهی مختلف از این گروه را مورد بررسی قرار دادند و سه شکل مختلف لگن شناسایی و ۱۰ گونهی دیگر پیدا کردند که دارای اتصال استخوانی نظیر Cryptotora thamicola بودند. زکری راندال، زیستشناس موزه تاریخ طبیعی فلوریدا میگوید: «ماهیها معمولا اتصالی میان ستون فقرات و باله لگنی ندارند. قبلا ایده این بود که ماهی فرشتهی غار در این زمینه، کاملا منحصربهفرد است. نکتهی جالب مقالهی جدید این است که با جزئیات دقیقی نشان میدهد حلقههای لگنی محکم نسبتبه چیزی که فکر میکردیم، در خانوادهی سگماهیان جویباری فراوانی بیشتری دارد.»
ماهی فرشتهی غار از دندههای بزرگ شده و عضلات تثبیتکننده استفاده میکند تا به کمک بالههای خود و حرکات سمندر مانند حرکت کند. این گونه، تنها گونهی این خانواده از ماهیها است که دارای این نوع حرکت است. کارشناسان فکر میکنند ماهی مذکور این قابلیت را بهعنوان راهی برای حرکت در میان جریانهای سریع درون غار و رسیدن به جریانهای غنی از اکسیژنی که ماهیهای دیگر نمیتوانند به آن دسترسی پیدا کنند، تکامل داده است. این توانایی ممکن است برای بالارفتن ماهی از آبشارهای سطحی و کوچک نیز مورد استفاده قرار گیرد.
ماهی گونهی Homaloptera bilineata از بالههای خود استفاده میکند تا خود را به جلو بکشاند
پژوهشگران با استفاده از تجزیهوتحلیل DNA و سیتیاسکن به شواهدی دست یافتند که نشان میداد این تواناییها از راه ژنتیکی منتقل شده است و با دیگر اعضای خانواده مشترک است. بهنظر نمیرسد قابلیتهای مذکور تنها از یک منبع تکامل یافته باشد. چنین یافتههایی به زیستشناسان کمک میکند تا درخت خانوادگی تکاملی دقیقتری برای ماهیهای راهرونده تهیه کنند و چارچوبی برای تلاش و شناسایی گونههای بیشتری از آنها در آینده فراهم میکند. اگرچه احتمالا سطح مهارت راه رفتن از گونهای به گونهای دیگر متفاوت است.
نتایج پژوهش جدید در مجلهی Journal of Morphology منتشر شده است.
نظرات