چه می‌شد اگر کشتی تایتانیک هرگز غرق نمی‌شد؟

با وجود گذشت بیش از ۱۱۰ سال از غرق شدن تایتانیک در اولین سفرش، این کشتی هنوز در خاطره‌ها مانده است. در سال ۱۹۱۲، وقتی کشتی و ۲۲۲۳ مسافر و خدمه‌ی آن از ساوت‌همپتون انگلیس به سمت نیویورک حرکت کرد، بیش از ۱۰۰ هزار شاهد آغاز این سفر بودند.

تایتانیک کشتی بزرگ و مجللی بود که لقب «عملا غرق‌ناشدنی» را به آن داده بودند. با این‌حال در کمال شگفتی، کشتی درست چهار روز پس از شروع سفر با کوه یخ برخورد کرد و ۱۵۱۷ سرنشین آن، ازجمله ۸۳۲ مسافر و ۶۸۵ خدمه هرگز به خانه بازنگشتند. اما شاید نکته‌ی تکان‌دهنده‌تر این باشد که با توجه به تعداد قایق‌های نجات، فقط کمی بیش از ۵۳ درصد از سرنشینان می‌توانستند از غرق‌شدن کشتی جان سالم به‌در ببرند.

درنتیجه حادثه‌ی غرق‌شدن تایتانیک نه‌تنها به‌عنوان یکی از بدترین سوانح دریایی در تاریخ ثبت شد، بلکه به شکل بسیار فاجعه‌باری رقم خورد. حتی با وجود برخورد کشتی با کوه یخ، اگر اقدامات احتیاطی لازم صورت می‌گرفت، شاید افراد بیشتری می‌توانستند نجات پیدا کنند. علاوه بر کمبود قایق‌های نجات روی عرشه، تعداد حلقه‌های نجات هم اندک بود. همچنین خدمه آموزش لازم در شرایط فوریتی را ندیده بودند و برخی از آن‌ها به وسایلی مثل دوربین دوچشمی یا نورافکن مجهز نبودند.

در نهایت غرق شدن تایتانیک میراثی برای بازنگری در قوانین امنیت اقیانوسی به جا گذاشت. اگر این کشتی غرق نمی‌شد، این قوانین هرگز یا دست‌کم به موقع اعمال نمی‌شدند. در مورد خود تایتانیک، کشتی می‌توانست تا زمان بازنشستگی عمر کند یا به احتمال زیاد در جریان جنگ‌های جهانی اول یا دوم نابود یا تصاحب شود.

در هر صورت اگر تایتانیک غرق نمی‌شد، ممکن بود به مجموعه‌ای از وقایع یا پیامدهایی منجر شود که در این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.

گاهی افراد فراموش می‌کنند که تایتانیک یک کشتی کروز نبود؛ گرچه بسیاری از تجهیزات آن با کشتی‌های کروز امروزی برابری می‌کردند. این کشتی دارای یک استخر شنا، زمین بازی اسکواش، حمام ترکی، باشگاه، آرایشگاه و بسیاری از بخش‌های دیگر بود. گرچه کشتی‌های مسافربری تجملی‌تری در آن زمان وجود داشتند، در مقایسه با تایتانیک بخش‌های طبقاتی آن‌ها کیفیت پائین‌تری داشت. تایتانیک همچنین در رده‌ی کشتی اقیانوسی دسته‌بندی می‌شد، زیرا علاوه بر افراد، به حمل بار نیز اختصاص داشت.

منطقی است فکر کنیم اگر تایتانیک هرگز غرق نمی‌شد، به سفرهای دور و دراز خود در اقیانوس اطلس و حمل‌ونقل بار و مسافر ادامه می‌داد تا جایی که در نهایت از رده خارج شود. سرانجام یک روز، تازگی تایتانیک رنگ می‌باخت و جذابیتش برای بسیاری از افراد از دست می‌رفت؛ چرا که در سال‌های بعد کشتی‌های جدیدی ساخته شدند و حتی ابعاد آن در مقایسه با کشتی‌های جدیدتر دیگر چندان چشمگیر محسوب نمی‌شد.

برای مثال، کشتی آلمانی اس‌اس امپراتور نسبت به تایتانیک بزرگ‌تر و سنگین‌تر بود و گنجایش بیشتری داشت. این کشتی در سال ۱۹۱۳ و درست یک سال پس از غرق شدن تایتانیک بریتانیایی فعالیت خود را آغاز کرد. کشتی اس‌اس واترلند که در سال ۱۹۱۴ سفر خود را آغاز کرد حتی از این دو کشتی هم بزرگ‌تر بود. این فهرست تا دهه‌های پس از تایتانیک همچنان ادامه دارد. حتی المپیک، بادوام‌ترین کشتی‌ خواهر تایتانیک در رقابت با کشتی‌های جدیدتر و سریع‌تر بازنده بود. این کشتی در سال ۱۹۳۵ بازنشسته و در نهایت در سال ۱۹۳۷ اوراق شد.

اوایل قرن بیستم دورانی آشفته بود. جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ و درست دو سال پس از غرق شدن تایتانیک آغاز شد. جنگ جهانی دوم کمتر از ۳۰ سال بعد در سال ۱۹۳۹ شروع شد. جنگ جهانی اول و زیردریایی‌های آن دوران جدیدی را برای جنگ‌های دریایی رقم زدند؛ دوره‌ای که در جریان آن، قایق‌های او-بوت آلمانی (زیردریایی‌ها) بیش از ۵۰۰۰ کشتی را غرق کردند. با اینکه این آمار حیرت‌انگیز است، در جنگ جهانی دوم بسیار فراتر رفت و درست پیش از پایان جنگ بیش از ۱۵ هزار کشتی غرق شدند. در مجموع این ۱۵ هزار کشتی دربردارنده‌ی بیش از ۵۰۰ هزار نفر بودند.

اگر کشتی تایتانیک از سفر دریایی آغازین خود نجات می‌یافت، آیا بعید نبود که چند سال بعد غرق شود؟ کشتی بزرگی که بین دو کشور مهم بریتانیا و ایالات متحده در سفر بود، قطعا هدف آسانی برای حمله به شمار می‌رفت، زیرا هر دو کشور علیه آلمان و او-بوت‌های آن درگیر بودند.

عامل غرق شدن بریتانیک، دیگر کشتی خواهر تایتانیک در سال ۱۹۱۶، یک مین یا اژدر بود. حتی اگر تایتانیک از جنگ جهانی اول جان سالم به در می‌برد و مانند کشتی المپیک پیش از آغاز جنگ جهانی دوم از رده خارج نمی‌شد، چگونه می‌توانست از جنگ جهانی به مراتب مهیب‌تر و مخرب‌تر دیگری سالم بیرون بیاید؟

اگر تایتانیک در آن زمان در دریا غرق نمی‌شد احتمالا اشغال و به کشتی نظامی تبدیل می‌شد. این دقیقا همان اتفاقی بود که برای کشتی‌هایی مثل اس‌اس واترلند رخ داد.

غرق‌شدن تایتانیک، جان بیش از ۱۵۰۰ نفر را گرفت. بااین‌حال به پیاده‌سازی قوانین جدید و به‌روز‌شده‌ی ایمنی در رابطه با وسایل حمل و نقل اقیانوسی، به‌ویژه قایق‌های نجات منجر شد. تایتانیک ۳۵۶۰ جلیقه نجات داشت که برای مسافران کافی بود، اما با توجه به شرایط آب و هوایی اقیانوسی و دمای سرد اقیانوس‌ها، جلیقه‌های نجات چندان کارساز نبودند.

در زمان راه‌اندازی تایتانیک در سال ۱۹۱۲، قوانینی در رابطه با تعداد قایق‌های نجات روی عرشه‌ی کشتی وجود داشت. برای مثال مصوبه‌ی کشتی‌رانی بازرگانی ۱۸۹۴ و مصوبه‌ی کشتی‌رانی بازرگانی ۱۹۰۶ از این دست هستند. در مجموع، این دو مصوبه بر تعداد قایق‌های نجات بر اساس وزن کشتی تأکید می‌کردند؛ به‌طوری‌که به ازای هر ۱۰ هزار تن باید ۱۶ قایق نجات وجود داشته باشد که برای ۹۹۰ نفر کافی بود. تایتانیک بیش از ۴۶ هزار تن وزن داشت، با این‌حال تعداد کافی قایق نجات نداشت.

در نهایت تحقیقات سنای ایالات متحده و کمیسر مسئول بررسی حادثه‌ی تایتانیک در بریتانیا به نتیجه‌ای واحد رسیدند: تعداد قایق‌های نجات باید بر اساس تعداد مسافرها ارزیابی شود نه وزن کشتی. همچنین به دنبال غرق‌شدن تایتانیک، آموزش استفاده از قایق‌های نجات و اجرای قوانین درباره‌ی رادیوهای داخل کشتی اجباری شدند. شاید این استدلال با عقل جور درنیاید، ولی اگر تایتانیک غرق نمی‌شد، شاید شاهد فاجعه‌ی دیگری با نتایج مشابه بودیم.

غرق‌شدن تایتانیک همچنین به طرح‌های ایمن‌تر انجامید. درست مانند تغییراتی که برای آموزش‌های فوریتی و قوانین قایق نجات اعمال شدند، تغییر در طراحی کشتی هم به هر حال رخ می‌داد، اما در زمانی دیرتر و شاید پس از گرفته شدن جان‌های بسیار.

تایتانیک طراحی ضعیف نداشت. در واقع کشتی‌های فولادی مانند آن فقط از مدت کوتاهی قبل، یعنی از اواخر سده‌ی ۱۸۰۰ میلادی به‌کار گرفته شدند. تایتانیک تنها در صورتی می‌توانست روی آب شناور بماند که به شیوه‌ای مشخص آب وارد آن می‌شد. عرشه‌ی پائینی تایتانیک به اتاقک‌هایی تقسیم شده بود که با دیواره‌هایی از یکدیگر جدا شده بودند. این دیواره‌ها در راستای محور طولی، ضلع‌های پیشین (دماغه) و ضلع‌ پشتی کشتی را به یکدیگر وصل می‌کردند.

اگر سه محفظه‌ی متصل و متوالی در آب می‌رفتند، برای کشتی مشکلی پیش نمی‌آمد، مگر آنکه ترکیب‌های مشخصی از اتاق بخار، موتورخانه‌ها و دینام نیز در آب فرو می‌رفتند. با این‌حال حتی در بهترین سناریو، کشتی صرفا برای دو تا سه روز روی آب می‌ماند.

به دنبال فاجعه‌ی تایتانیک، کشتی‌ها با لایه‌های دوجداره طراحی شدند. همچنین دیواره‌ها تا سقف عرشه‌ها بالا رفتند و به این ترتیب در صورت بروز شرایط اورژانسی، آب تنها وارد یک بخش مشخص می‌شد.

درست مانند طراحی کشتی و پروتکل‌های فوریتی، غرق‌شدن تایتانیک تأثیر چشمگیری بر قوانین دریانوردی مرتبط با ایمنی اقیانوس‌ها داشت. این امر به‌ویژه بدین دلیل صادق است که آب‌های اقیانوسی تا حد زیادی بین‌المللی هستند و حفظ ایمنی مناسب مستلزم مشارکت کشورها و دولت‌های مختلف است. اگر تایتانیک غرق نمی‌شد، چنین قوانینی حداقل به زودی زود اجرا نمی‌شدند.

علاوه بر تمام موارد فوق، اولین کنوانسیون بین‌المللی ایمنی حیات دریایی (SOLAS) در سال ۱۹۱۳ یعنی یک سال پس از غرق شدن تایتانیک در لندن برگزار شد. ۱۳ کشور به این نشست پیوستند و قراردادی را امضا کردند که به تغییرات متعددی در قوانین منجر شد.

شرکت‌های کشتی‌رانی در ابتدا می‌بایست مسیرهای خود را افشا می‌کردند. به این صورت گشت‌های آبی به راحتی می‌توانستند موقعیت کشتی‌ها را در صورت بروز مشکل شناسایی کنند. سپس در سال ۱۹۱۴، گشت یخی بین‌المللی به‌عنوان واحدی از گارد ساحلی ایالات متحده و اکنون امنیت داخلی ایالات متحده تاسیس شد. هدف این واحد به بیان ساده، نظارت و گزارش موقعیت کوه‌های یخی (مثل کوهی که تایتانیک با آن برخورد کرد) بود تا به این صورت ایمنی کشتی‌رانی را افزایش دهد.

حتی در آن زمان کنگره‌ی ایالات متحده به سرعت مصوبه‌ی رادیویی ۱۹۱۲ را تصویب کرد که امکان ارتباطات رادیویی ۲۴ ساعته بین اپراتورها و کشتی را در دریا می‌داد و یک فرکانس جدا برای تماس‌های اضطراری درنظر گرفته شد. همچنین قانون بعدی دریانوردی تجاری در سال ۱۹۲۰ به دریانوردها اجازه می‌داد تا از کارفرماها به دلیل صدمات وارده در دریا شکایت کنند.