اهرم روسیه برای دخالت در سیاست آمریکا: استفاده از خشم آمریکایی

در گیر و دار انتخابات آمریکا، ویدیو‌هایی از برخورد خشونت‌آمیز پلیس با معترضان در خیابان‌های آمریکا در یوتیوب، گزارش‌های گسترده اینترنتی از مردان مسلمان در ایالت میشیگان که چند همسر دارند و یک خبر محلی از ضرب و شتم دو سرباز سابق ارتش آمریکا در سرمای شدید زمستان منتشر شد.

همه این اخبار و ویدیو‌ها توسط آمریکایی‌ها نوشته و منتشر شده بودند؛ اما در نهایت همه به ابزاری برای یک شبکه گسترده از صفحات فیسبوک که توسط یک شرکت روسی مبهم و راز‌آلود مدیریت می‌شوند، تبدیل شدند.

وظیفه اصلی این شرکت اجرای کمپین‌های پروپاگاندا برای کرملین است و حالا گمان می‌رود بازیگر اصلی پشت پرده در برنامه‌های روسیه برای تأثیر گذاشتن روی نتایج انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا باشد.

یک بررسی جامع توسط نیویورک تایمز که صدها عدد از این پست‌‌‌ها و صفحات فیسبوکی را مورد مطالعه قرار داد، نشان می‌دهد که اصلی‌ترین سلاح مأموران روسی برای تأثیری‌گذاری بر آمریکایی‌ها استفاده از خشم، احساسات و اطلاعات غلطی است که خود آمریکایی‌ها در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند.

گاهی مشاهده می‌شد که در پست‌های موجود در صفحات روسی، از عبارات و کلماتی استفاده شده است که در زبان انگلیسی کاملا منسوخ شده‌اند یا خیلی کم استفاده می‌شوند؛ اما با این وجود در انتخاب ایده‌ها و بحث‌هایی که منتشر می‌کردند‌ کاملا مشهود است که دیدگاه و شناختی بسیار دقیق و عمیق از اوضاع سیاسی آمریکا دارند.

روس‌ها برای این که پست‌ها و مطالبشان در فیسبوک بازدید بیشتری داشته باشد، در این شبکه اجتماعی هزینه می‌کردند. با این روش می‌توانستند به‌خوبی آزمایش کنند که کدام مطالب بیشتر مورد توجه و بازنشر قرار می‌گیرند.

جاناتان آلبرایت، رئیس تحقیقات در دانشگاه کلمبیا، در این‌ باره می‌گوید:

 این یعنی هک فرهنگی. آن‌ها از سیستم‌هایی که خود این پلتفرم‌ها ایجاد کرده‌اند، برای افزایش تأثیر‌گذاری استفاده می‌کنند. آن‌ها خشم عمومی را تغذیه می‌کنند و این کار بسیار راحت است؛ چون خشم و احساسات عامل اصلی در اشتراک‌گذاری هستند.

با آغاز تحقیقات داخلی در مورد نفوذ روس‌ها در فیسبوک، همه‌ی این صفحه‌ها در هفته‌های اخیر توسط این شرکت بسته شدند. اما آمار و عدد و رقم‌های مربوط به صد‌ها مورد از این پست‌ها توسط کراودتنگل که یک ابزار آنالیز است، جمع‌آوری شده و آلبرایت آن‌ها را در اختیار دارد.

ویدیو‌های ساخته‌شده توسط یک کانال آمریکایی یوتیوب به نام cleanTV.com توسط یک صفحه فیسبوکی وابسته به روسیه، با نام «مرزهای امن» بازنشر می‌شدند.

یک صفحه روسی به نام «مسلمانان متحد آمریکا» پست‌های زیادی در مورد تبعیض بر ضد مسلمانان در آمریکا منتشر می‌کرد. در ژوئن سال ۲۰۱۶، این صفحه ویدیویی را که توسط یک کاربر ۲۳ ساله ساکن آمریکا به نام وقاص شاه ساخته شده بود، منتشر کرد. در این ویدیو وقاص که لباس مخصوص اعراب را پوشیده است، وارد میدان اتحاد نیویورک می‌شود و فردی دیگر درحالی‌که نقش بازی می‌کند، به او توهین می‌کند و موجب آزار و اذیت او می‌شود تا واکنش آمریکایی‌های حاضر در خیابان را به تصویر بکشد.

تا آخر ویدیو، هیچ کس دخالتی نمی‌کند تا جلوی اذیت و آزار این شهروند عرب را بگیرد. این ویدیو که در ژوئن ۲۰۱۶ منتشر شد، به‌سرعت محبوبیت پیدا کرد و بیش از ۳ میلیون بار در اینترنت بازدید شد.

یک هفته بعد از منتشر شدن ویدیو، صفحه «مسلمانان متحده آمریکا» آن‌ را کپی و بازنشر کرد، بدون این‌که منبع اصلی را ذکر کند. این ویدیو بلافاصله در صفحه روسی تبدیل به محبوب‌ترین پست شد و بیش از ۱۵۰ هزار بازدید کسب کرد.

زمانی که وقاص متوجه شد این ویدیو در صفحه مسلمانان متحده آمریکا بازنشر شده است، به آن‌ها پیام داد تا لینک منبع را نیز قرار دهند. اصلی‌ترین دغدغه او این بود که صفحه روسی دارد بازدید کننده‌هایش را می‌دزدد.

وقتی به او گفته شد از ویدیویی که ساخته است، سوء استفاده سیاسی شده تا در آمریکا تفرقه ایجاد شود، پاسخ داد در این مورد کاری از دستش ساخته نیست.

او گفت:

همیشه افرادی هستند که بخواهند سوء استفاده کنند و چیز‌ها را به نفع خود تغییر دهند.

وقتی صفحه «وطن‌پرست بودن پیامی در مورد آمریکایی‌هایی که نسبت به طرح درخواست افزایش ظرفیت پذیرش پناه‌جویان اعتراض کرده بودند منتشر کرد، بیش از ۷۵۰ هزار نفر آن‌ را در فیسبوک لایک کردند یا به اشتراک گذاشتند. تا این‌که همین مطلب از فید فیسبوک لن سوانسن، یکی از فعالان جمهوری‌خواه و از طرفداران سرسخت دونالد ترامپ سر درآورد.

آقای سوانسن در یک مصاحبه و در جواب این‌که تبدیل به وسیله‌ای برای تبلیغات روس‌ها شده است، گفت:

خودتان هم می‌دانید که همین کار را ما در روسیه نیز انجام می‌دهیم. فکر کرده‌اید ما خیلی مقدس هستیم؟

در اوایل سال ۲۰۱۶ صفحه «وطن‌پرست بودن» داستانی از وب‌سایت InfoWars کپی و منتشر کرد که در مورد کارمندان فدرالی بود که زمین‌هایی را به قیمت بسیار ناچیز از دست صاحبانشان گرفته‌اند. روس‌ها خودشان نیز چند جمله به داستان اصلی اضافه کردند: «چقدر افتضاح است که مردم دیگر نمی‌توانند به دولت فدرال اعتماد کنند.»

در ماه مارس سال گذشته نیز یکی از همین صفحات روس، به نام «مرز‌های امن»، ویدیویی توسط یکی از وب‌سایت‌های وابسته به پاتریک براون به نام Conservative Tribune که توسط طرفداران دونالد ترامپ منتشر شده بود کپی کرد.

این ویدیو به اشتباه ادعا می‌کند که ایالت میشیگان به مسلمانان اجازه می‌دهد برای چندین همسر خود از خدمات دولتی رایگان استفاده کنند. منبع اصلی این ویدیو کانالی به نام CleanTV در یوتیوب بود.

پاتریک براون از جواب دادن به ایمیل در این مورد امتناع کرد. اما جرالد مک‌گلاتلین، رئیس CleanTV طی ایمیلی تأیید کرد که ویدیوی مربوطه توسط آن‌ها تولید شده بود.

اما صفحه فیسبوک «بلکتیویست» در زمینه نسبتا متفاوتی فعالیت می‌کرد. آن‌ها ویدیو‌ها و گزارش‌های مربوط به اقدامات غیر قانونی مأموران پلیس و اعمال خشونت توسط افسران را پوشش می‌دادند. بیشتر این پست‌ها نیز از فیسبوک و یوتیوب جمع‌آوری می‌شدند.

در ماه می ۲۰۱۶ این صفحه داستانی را در مورد مرگ یک نوجوان به نام جیسون نگرون بر اثر درگیری با پلیس شهر بریج‌پورت ایالت کانکتیکت منتشر کرد. منبع خبر نیز رسانه‌های مختلف آمریکایی بودند.

این مطلب پس از انتشار، توسط صفحات دیگری نیز در فیسبوک بازنشر شد که یکی از آن‌ها Black Lives Matter بود.

با این که سیاست‌گذاران آمریکایی در حال بحث در خصوص اعمال قوانین سفت‌و‌سخت‌تر در مورد شرکت‌هایی مانند فیسبوک هستند؛ اما مطالعه پرونده نفوذ روسیه در این شبکه اجتماعی این واقعیت را آشکار می‌کند که شناسایی چنین نفوذ‌هایی توسط دولت‌های مختلف چقدر سخت و گاهای غیر ممکن می‌تواند باشد.

پس نمی‌توانیم بگوییم صفحات روسی اقدامی خلاف مقررات شبکه اجتماعی انجام داده‌اند، بلکه برعکس، آن‌ها دقیقا همان محتوایی را بازنشر کرده‌اند که هر شبکه اجتماعی تشنه آن است.

به نظر می‌رسد این کمپین روسی توانسته است به‌خوبی از استراتژی شبکه‌های اجتماعی برای رسیدن به اهداف خود استفاده کند. به‌عنوان مثال، فیسبوک مردم را ترغیب به عضویت و مشارکت در صفحاتی مانند این صفحه‌های روسی می‌کند تا در آن‌ها بتوانند در مورد علایق و دیدگاه‌های مشترک خود به گفتگو و تبادل نظر بپردازند.

لینکدین هم که شبکه اجتماعی مایکروسافت در زمینه کسب و کار است، همان نوع محتوایی که سوانسن تولید و منتشر می‌کرد، تشویق می‌کند.

مایکل استرانگلو، استاد فرهنگ اینترنتی در دانشگاه اتاوا، در این مورد می‌گوید:

این استراتژی‌ها به هیچ عنوان مخفی نیستند. دولت‌های خارجی نیز دقیقا طبق قوانینی که خودمان نوشته‌ایم بازی می‌کنند.

فیسبوک حالا تمامی صفحات روسی را مسدود کرده است. این شبکه اجتماعی که تصویر شعبه لوس‌آنجلس آن‌ را در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، یک تحقیق داخلی را در این زمینه آغاز کرده است.

فیسبوک در این مورد هیچ‌گونه پاسخی نداد؛ اما لینکدین گفت که پست منتشرشده توسط سوانسن از قوانین وب‌سایت تخطی نکرده است.

نیکول لوریچ، یکی از سخن‌گو‌های لینکدین، در این مورد گفت:

چالش‌های پیش‌ رو که به وسیله انتشار اخبار ناموثق در شبکه‌های اجتماعی ایجاد شده‌اند بسیار جدی‌ هستند. ما به‌طور فعال مواردی را که مشکوک به زیر پا گذاشتن قوانین لینکدین باشند، مورد بررسی و اقدام قرار می‌دهیم. به‌عنوان مثال پروفایل‌های جعلی، اطلاعات گمراه‌کننده و توهین با استفاده از این پلتفرم.

روس‌ها توانسته‌اند با استفاده از همان روش‌هایی که مردم در شبکه‌های اجتماعی برای انتشار و پخش ویدیوی گربه‌هایشان، نارضایتی از یک شرکت هواپیمایی یا عقیده شخصی‌شان استفاده می‌کنند، به اهداف خود دست یابند.

مطالب صفحات روسی بلافاصله پس از انتشار توسط دیگر رسانه‌ها و صفحات آمریکایی کپی‌برداری می‌شدند و مخاطبی حتی بزرگ‌تر پیدا می‌کردند. حضور روس‌ها فقط به فیسبوک ختم نمی‌شود و طبق مدارک گوگل از اکانت‌های حذف‌شده، در اینستاگرام و توییتر نیز فعالیت داشته‌اند.

جان کِلی، بنیان‌گذار شرکت گرافیکا که در زمینه آنالیز داده‌های تبلیغاتی فعالیت می‌کند، بر این باور است که روس‌ها در پلتفرم‌های اجتماعی مختلف، استراتژی یکسانی را دنبال می‌کنند.

گرافیکا هزاران اکانت شبکه‌های اجتماعی را که فعالیت‌شان شبیه به روس‌ها بوده، مورد بررسی و آنالیز قرار داده است.

جان کلی در این باره می‌گوید که روس‌ها سعی داشتند با گروه‌های واقعی فیسبوک و توییتر -از ناسیونالیست‌های سفید پوست گرفته تا طرفداران برنی سندرز- ارتباط پیدا کنند و آن‌ها را نیز رادیکالیزه کنند.

شبکه‌های تحت نفوذ روسیه، کانال‌های ناشناخته‌ محافظه‌کاری مانند Next News Network و Trump Breaking News را تبلیغ می‌کردند و ترافیک آن‌ها را بالا می‌بردند تا موجب افزایش درآمد‌شان شوند.

یک ویدیوی دیگر از همین دست، ادعا کرد که میشل اوباما ۲۱۴ نفر خدمه دارد و با استفاده از پول مالیات چهار عدد کشتی شخصی خریده است. این ویدیو بیش از یک میلیون بار بازدید شد.

جان کلی می‌گوید روس‌ها به جای این‌که از خودشان شایعه بسازند و منتشر کنند، اقدام بهتر و سنجیده‌تری کردند و شایعات و اخبار نادرست موجود را پر‌‌ و بال دادند و بزرگ‌نمایی کردند.