فیسبوک اشخاصی غیر از کاربران خود را نیز پایش می‌کند

زاکربرگ روز چهارشنبه‌ی هفته‌ی گذشته در پاسخ به سؤال بن لویان، عضو مجلس نمایندگان ایالات متحده‌ی آمریکا، گفت غول دنیای شبکه‌های اجتماعی «اطلاعات آن دسته از کاربرانی را که در فیسبوک عضویت ندارند نیز جمع‌آوری می‌کند». بدین ترتیب، بسیاری از قانون‌گذاران و وکلای حوزه‌ی حریم خصوصی به‌سرعت با اعلام اعتراض در این خصوص، اعلام کردند که فیسبوک باید راهکاری توسعه دهد که به‌موجب آن، افرادی که در این شبکه‌ی اجتماعی عضویت ندارند از اطلاعاتی که فیسبوک درباره‌ی آن‌ها دارد، آگاه باشند.

لویان، عضو حزب دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا، با حمایت از انجام چنین شفاف‌سازی گسترده‌ای، به زاکربرگ گفت «این مشکل باید رفع شود». خاطرنشان می‌کنیم که اتخاذ این استراتژی، می‌تواند آثار نامعلومی بر توانایی فیسبوک در انتشار آگهی‌های هدف‌دار داشته باشد. زاکربرگ در جریان جلسه‌ی خود با اعضای مجلس نمایندگان آمریکا، به این درخواست پاسخی نداد؛ اما روز جمعه فیسبوک اعلام کرد که برنامه‌ای برای ساخت چنین ابزاری ندارد.

منتقدان می‌گویند زاکربرگ به‌ اندازه‌ی کافی درباره‌ی گستردگی و نوع استفاده از داده‌های کاربران سخن نگفته است؛ به‌عنوان مثال کریس کالابریز، قائم‌مقام گروه وکالت «مرکز دموکراسی و فناوری» در واشنگتن، معتقد است که «مشخص نیست فیسبوک با این اطلاعات چه می‌کند».

فیسبوک برخی از اطلاعات افراد غیر کاربر را از طریق کاربران شبکه‌ی خود به‌ دست می‌آورد؛ به‌عنوان مثال، هنگامی که یک کاربر، آدرس ایمیل دوستان خود را آپلود می‌کند. سایر اطلاعات از طریق کوکی‌ها (فایل‌های کوچکی که توسط مرورگرها ذخیره می‌شوند) به‌ دست می‌آیند و سپس توسط فیسبوک و سایر وب‌سایت‌ها برای ردگیری کاربران در اینترنت یا انتشار تبلیغات هدف‌دار برای آن‌ها به‌ کار می‌روند. فیسبوک طی بیانیه‌ای به رویترز، مدعی است که «این نوع جمع‌آوری اطلاعات برای کارکرد صحیح اینترنت ضروری است».

فیسبوک در پاسخ به این سؤال که آیا کاربران می‌توانند از جمع‌آوری چنین اطلاعاتی جلوگیری کنند، می‌افزاید:

اقداماتی ابتدایی برای محدودسازی نوع استفاده از چنین اطلاعاتی برای تبلیغات امکان‌پذیر است؛ به‌عنوان مثال می‌توان تنظیمات مرورگر یا دستگاه را به‌گونه‌ای تغییر داد که کوکی‌ها حذف شوند؛ البته این اقدام علاوه‌ بر فیسبوک بر سایر سرویس‌ها نیز تأثیر خواهد گذاشت؛ زیرا همان‌طور که اشاره شد، کوکی‌ها در زمینه‌ی کارکرد اینترنت، یک استاندارد محسوب می‌شوند.

فیسبوک گاهی روی مرورگر افراد غیر کاربری که به وب‌سایت‌هایی با کلید‌های «Like» و «Share» مراجعه می‌کنند، کوکی‌ها را نصب می‌کند و این موضوع صرف‌ نظر از فشرده‌ شدن یا نشدن این کلید‌ها، صورت می‌گیرد. فیسبوک مدعی است که از داده‌های جستجو برای ایجاد گزارش‌های تحلیلی، شامل ترافیک یک وب‌سایت، استفاده می‌کند. فیسبوک مدعی است که از این داده‌ها به‌جز دعوت برای عضویت در فیسبوک، جهت تولید تبلیغات هدف‌دار استفاده نمی‌کند.

وکلا و قانون‌گذاران، دلیل برگزیدن فیسبوک را گستردگی و بزرگی این شرکت عنوان می‌کنند؛ زیرا خارج از چین، تنها گوگل را به‌عنوان رقیب خود می‌بیند، ضمن اینکه، زاکربرگ نیز در خصوص گستردگی و دلایل پایش کاربران، شفاف سخن نمی‌گوید. دنیل کان گیلمور، یکی از متخصصان ارشد حوزه‌ی فناوری در اتحادیه‌ی آزادی‌های شهروندی آمریکا، می‌گوید:

او یا به‌صورت تعمدی برخی از سؤالات را به‌درستی متوجه نمی‌شود یا درباره‌ی آنچه در فیسبوک رخ می‌دهد، شفاف سخن نمی‌گوید.

به‌عنوان مثال، زاکربرگ می‌گوید جمع‌آوری داده‌ها با اهداف امنیتی صورت می‌گیرد؛ اما توضیح بیشتری در این رابطه نمی‌دهد یا استفاده از این داده‌ها برای سنجش یا تحلیل را تأیید یا تکذیب نمی‌کند. گیلمور در حالی این نمونه‌ها را بازگو می‌کند که به مدل کسب‌وکار فیسبوک جهت انتشار تبلیغات هدف‌دار برای افراد غیر کاربر اشاره دارد. خاطرنشان می‌کنیم که فیسبوک از اظهار نظر درباره‌ی دلیل اشاره‌ی صرف زاکربرگ به دلایل امنیتی خودداری کرده است.

 گیلمور می‌گوید فیسبوک می‌تواند دیتابیسی از افراد غیر کاربر را با ترکیب تاریخچه‌ی مرور وب و مخاطبان آپلودشده ایجاد کند؛ اما روز جمعه تأکید کرد که چنین عملی انجام نمی‌دهد. اتحادیه‌ی آزادی‌های شهروندی، قانون‌گذاران را به وضع قوانین حریم خصوصی گسترده‌ای ملزم می‌کند و یکی از این قوانین، نیاز به کسب اجازه پیش از جمع‌آوری اطلاعات است.

نخستین چالش قانونی برای بهره‌برداری فیسبوک از افراد غیر کاربر از ماه آینده و پس از اجرایی‌ شدن قانون جدید اتحادیه‌ی اروپا موسوم به مقررات حفاظت از اطلاعات عمومی (GDPR) از راه خواهد رسید؛ قانونی که به موجب آن، اطلاع‌رسانی و کسب‌ اجازه پیش از جمع‌آوری اطلاعات الزامی می‌شود. وودرو هارتزوگ، استاد وکالت و علوم کامپیوتر در دانشگاه نورث‌ایسترن، می‌گوید در بهترین حالت، فیسبوک به توسعه‌ی راهکاری جهت ارائه‌ی اطلاع‌رسانی مناسب ناچار خواهد شد.

فیسبوک طی بیانیه‌ای که روز جمعه منتشر شد، اعلام کرد: «محصولات و سرویس‌های ما با قوانین اجرایی سازگاری دارند و با قانون GDPR نیز سازگاری خواهند داشت.» مایکل فرومکین، استاد وکالت دانشگاه میامی، معتقد است که فیسبوک حداقل باید حق آگاهی را به رسمیت بشناسد. فرومکین می‌گوید:

چنانچه من کاربر فیسبوک نباشم، باید حق آگاهی از داده‌هایی را که فیسبوک از من دارد، داشته باشم.