گوگل نتایج جستجو را حتی هنگام خروج از حساب کاربری شخصی سازی می‌کند
DuckDuckGo، رقیب گوگل، نتایج مطالعهی جدیدش درباره‌ی موتور جست‌وجوی گوگل را به‌اشتراک گذاشته است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد حتی وقتی کاربران از حساب کاربری خود در مرورگر گوگل خارج شده‌اند، نتایج جست‌وجو همچنان شخصی‌سازی می‌شوند.
موضوع شخصی‌سازی نتایج جست‌وجو در محصولات نرم‌افزاری گوگل موضوعی ریشه‌‌دار است که به سابقه‌ی جست‌وجوی کاربر، موقعیت مکانی کاربر، کلیدواژه‌های جست‌وجوشده و لینک‌های کلیک‌‌شده بستگی دارد و همه‌ی این‌ها بر نتایج ارائه‌شده‌ی موتور جست‌وجوی گوگل تأثیرگذار است. به‌نظر می‌رسد در سال‌های اخیر، چنین حجم زیادی از شخصی‌سازی نتایج جست‌وجو اجتناب‌ناپذیر باشد. براساس مطالعهی جدید DuckDuckGo، حتی وقتی کاربر از حساب کاربری خارج می‌شود و از مرورگر در حالت ناشناس یا Incognito استفاده می‌کند، بازهم موتور جست‌وجوی گوگل نتایج را به‌صورت شخصیسازیشده ارائه می‌دهد.
در ژوئن۲۰۱۸ و در اوج انتخابات میان‌دوره‌ای ایالات متحده‌ی آمریکا، DuckDuckGo این مطالعه را انجام داد. هدف اصلی مطالعهی مذکور، بررسی این موضوع بود: «نتایج جست‌وجوی گوگل به‌صورت بی‌طرف و تنها برمبنای جست‌وجوی غیرهدفمند به کاربر ارائه می‌شود یا رفتارها و عادت‌ها و اطلاعات جمع‌آوری‌شده درباره‌ی کاربر در ارائه‌ی نتایج جست‌وجوی درنظر گرفته می‌شود؟» البته نتایج این مطالعهی پژوهشی جدید، هنوز به‌صورت قطعی نمی‌تواند به این سؤال پاسخ دهد.
کاملا روشن است نتایج مطالعهی DuckDuckGo جانب‌دارانه است و نواقص موتور جست‌وجوی گوگل را نشانه گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق، بسیار جالب‌توجه است. این مطالعهی پژوهشی میزان تفاوت در نتایج جست‌وجوی گوگل را حتی با ثابت درنظرگرفتن عواملی نظیر موقعیت مکانی نشان می‌دهد.
DuckDuckGo متوجه شد اکثر شرکت‌کنندگان در این مطالعه، با جست‌وجوی سه عبارت مشخص نتایج مختلفی از موتور جست‌وجوی گوگل دریافت می‌کنند. این سه عبارت مشخص عبارت‌اند از: Gun Control و Immigration و Vaccinations.
درادامه، DuckDuckGo اعلام کرد:
تفاوت موجود در نتایج جست‌وجوی گوگل را نمی‌توان براساس موقعیت مکانی، زمانی، وضعیت ورود یا خروج از حساب کاربری گوگل یا تغییرات مربوط به الگوریتمی توجیه کرد که گوگل در حال آزمایش آن روی تعداد محدودی از کاربران است.
DuckDuckGo برای بررسی نتایج جست‌وجوی گوگل از کاربرانی در موقعیت مکانی مختلف استفاده و از آن‌ها درخواست کرد با کلیدواژهی یکسان در موتور جست‌وجوی گوگل جست‌وجو کنند. این شرکت درباره‌ی نتایج این بررسی اعلام کرد:
با وجود بررسی نتایج در شرایط مکانی مختلف، نمی‌توان اختلافات دیده‌شده را توجیه کرد.
DuckDuckGo در طرح مطالعاتی خود، نتایج حاصل از ۸۷ جست‌وجو در موتور گوگل را بررسی کرد. ۷۶ مورد از این جست‌وجوها با موتور جست‌وجوی گوگل روی دسکتاپ و ۱۱ مورد دیگر ازطریق موتور جست‌وجوی گوگل روی گوشی تلفن‌همراه انجام شد. جست‌وجوهای انجام‌شده به‌صورت همزمان و پیوسته از نُه صبح روز ۲۴ژوئن۲۰۱۸ آغاز شد. کاربران ابتدا بدون واردشدن به حساب کاربری خود، کلیدواژه‌ها را در گوگل جست‌وجو کردند و سپس، همین جست‌وجو را پس از ورود به حساب کاربری خود انجام دادند تا نتایج جست‌وجو بعد از خروج از حساب کاربری، تحت‌تأثیر جست‌وجوهای بعدی قرار نگیرد. نتایج بررسی DuckDuckGo نشان می‌دهد استفاده از حالت خصوصی و خروج از حساب کاربری گوگل، تقریبا تأثیر چندانی بر نتایج جست‌وجو ندارد و کاربران با جست‌وجوی هر سه کلیدواژه در هر دو حالت، تغییرات مشابهی در سوابق موتور جست‌وجوی گوگل مشاهده کردند.
البته تفاوت‌هایی هم در نتایج جست‌وجو مشاهده شد. در برخی قسمت‌های مهم نتایج متفاوت بود؛ مثلا در ارائه‌ی منابع خبری و قرارگیری لینکها تفاوت‌هایی دیده می‌شد. این لینکها گه‌گاه در موقعیتی روی صفحه قرار داده شده بودند که احتمال کلیک‌کردن کاربر روی آن لینکها را زیاد می‌کرد. همچنین، نتایج مطالعه نشان می‌داد نحوه‌ی قرار گرفتن مقاله‌های خبری و ویدئوها در میان لینک‌های متنی استاندارد در بین کاربران متفاوت است. در جست‌وجوی کلیدواژهی Vaccinations،۲۲ دامنه‌ی مختلف را در صفحه‌ی اول جست‌وجو شاهد بودیم و در صفحه‌ی اول جست‌وجو، ۱۰ لینک برای این موضوع ارائه شده بود.
مهم‌ترین موضوع در بین همه‌ی موارد ذکرشده این است که ظاهرا کاربران گوگل در موقعیت‌های مکانی مختلف نمی‌توانند نتایج جست‌وجوی یکسان و تکرارپذیر دراختیار داشته باشند. DuckDuckGo در هر دو حالتی که کاربر وارد حساب کاربری خود می‌شود یا به‌صورت ناشناس جست‌وجو می‌کند؛ صفحه‌ی هوم‌پیج گوگل و نتایج جست‌وجو را بررسی کرد و متوجه شد در عین اینکه نتایج جست‌وجو شباهت‌های زیادی با یکدیگر دارند؛ اما تفاوت‌هایی هم دیده می‌شود. در بخشی از گزارش ارائه‌شده از این بررسی می‌خوانیم:
وقتی تصادفی نتایج جست‌وجوی کاربران مختلف را در حالت ناشناس با یکدیگر مقایسه می‌کردیم، متوجه شدیم این تفاوت‌ها دوبرابر بیشتر از تفاوت‌های موجود بین جست‌وجوی عادی و جست‌وجوی ناشناس کاربر است.
داده‌ها نشان می‌دهد تفاوت میان نتایج استاندارد جست‌وجو در حالت ناشناس و در حالتی که کاربر در حساب کاربری خود وارد شده، فقط در حد یک یا دو دامنه است. این درحالی است که تفاوت بین نتایج جست‌وجوی کاربران ناشناس در جست‌وجوی بین سه (برای کلیدواژهی Gun Control) تا پنج دامنه (برای کلیدواژهی vaccinations) متفاوت بود. نتایج نشان می‌دهد وقتی کاربران از حساب کاربری خود خارج می‌شوند و در گوگل جست‌وجو می‌کنند، همچنان تداوم شخصی‌سازی نتایج جست‌وجو را شاهد هستیم, این درحالی است که مشخص نیست دلیل این اتفاق چیست و چه تأثیری بر رفتار کاربر خواهد داشت.
درنهایت، به‌نظر می‌رسد این مطالعهی پژوهشی ثابت می‌کند هیچ راهکار ساده‌ای وجود ندارد که از موتور جست‌وجوی گوگل در حالتی بتوان استفاده کرد که نرم‌افزار به هویت کاربر دسترسی نداشته باشد. ظاهرا موتور جست‌وجوی گوگل تلاش می‌کند کاربر و نیازهایش را بشناسد و متناسب با آن نتایج خروجی ارائه دهد. چنین امکانی لزوما بد نیست و شرکت‌های فناوری در سراسر جهان می‌کوشند کسب و کاری هوشمندتر، سریع‌تر، خودکارتر و شخصی‌سازی‌شده‌تر دراختیار مشتریان خود قرار دهند.
اگر موتور جست‌وجوی گوگل بهترین موتور جست‌وجو نبود و مزایای منحصربه‌فردی مانند مرورگر کروم نداشت که بسیار ساده‌تر از مرورگرهایی همچون DuckDuckGo است، اکثر کاربران اینترنت از گوگل استفاده نمی‌کردند. باوجوداین، وقتی متوجه می‌شوید برای جست‌وجویی ساده با دو کلیدواژهی مشخص، از الگوریتم‌های غیرقابل‌مشاهده‌ای گوگل استفاده می‌شود که بر نتایج جست‌وجو تأثیرگذار است، می‌تواند برای برخی کاربران نگران‌کننده باشد. کاربران دوستدار نتایج جست‌وجو بی‌طرف هستند.
البته گوگل نمی‌تواند درباره‌ی نتایج مطالعهی پژوهشی این‌چنینی اظهارنظر کند که به داده‌های آن دسترسی ندارد. بااین‌حال، این شرکت می‌گوید گاهی نتایج جست‌وجوی مرورگر گوگل در عرض یک دقیقه و گاهی حتی در عرض چند ثانیه، خصوصا برای تیترهای خبری تغییر می‌کند. گوگل معتقد است شخصی‌سازی نتایج فقط روی بخش کوچکی از جست‌وجوهای واردشده به مرورگر اعمال می‌شود که مبنای آن هم جست‌وجوهای اخیری است که در مرورگر انجام شده است. این درست شبیه به زمانی است که کلیدواژه‌ای را جست‌وجو می‌کنیم که هم مربوط به تیم ورزشی و یک شهر به‌صورت همزمان است. گوگل ادعا می‌کند نتایج جست‌وجوهای انجام‌شده به‌صورت ناشناس برمبنای سابقه‌ی جست‌وجوها ارائه نمی‌دهد. همچنین، گوگل تأکید می‌کند نتایج جست‌وجو برای Top Stories یا تب News به‌صورت شخصیسازیشده ارائه نمی‌شود.
بعد از انتشار این گزارش، گوگل در بیانیه‌ای به وب‌سایت Verge اعلام کرد روش‌شناسی به‌کاررفته در این پژوهش برای بررسی نتایج جست‌وجو ناقص و البته گمراه‌کننده است. گوگل معتقد است:
روش تحقیق و نتیجه‌گیری‌های انجام‌شده در این مقاله ناقص هستند. نتایج برمبنای فرض اشتباه‌ی شکل گرفته‌اند که هرگونه تغییر در نتایج جست‌وجو به‌دلیل شخصی‌سازی است. این فرض درست نیست. درواقع، باید بگوییم عوامل مختلفی همچون زمان و مکان جست‌وجو در ایجاد اختلاف جزئی در نتایج جست‌وجو تأثیرگذار هستند که به‌نظر می‌رسد در این مطالعه به این موارد به‌صورت موثر و کارآمد پرداخته نشده است.
دنی سولیوان در وبلاگ Search Engine Land پست‌های متعددی درباره‌ی شخصی‌سازی نتایج جست‌وجو در گوگل به‌اشتراک گذاشته است. وی در توییتر اعلام کرد:
در این سال‌ها، رازهای زیادی درباره‌ی موضوع شخصی‌سازی نتایج جست‌وجوی گوگل پروبال گرفته است. ممکن است کاربران مختلف در جست‌وجوی مشابه، نتایج متفاوتی دریافت کنند؛ ولی اصل قضیه این نیست. ممکن است نتایج متفاوت باشد؛ اما معمولا به شخصی‌سازی ارتباطی ندارد. بگذارید این موضوع را بررسی کنیم.
این نکته حائز اهمیت است که دقت کنید هر نوع شخصی‌سازی، حتی براساس موقعیت مکانی، ویژگی جدید یا چیزی نیست که گوگل آن را پشت درهای بسته اجرا کند و کسی از آن اطلاعی نداشته باشد. گوگل شخصی‌سازی نتایج جست‌وجو برای هر کاربر، حتی کاربران فاقد حساب کاربری این شرکت را قبلا آغاز کرده است؛ همان‌طور که از سال ۲۰۰۹، کوکی‌هایی ناشناسی ایجاد شد که اطلاعاتی درباره‌ی موقعیت مکانی، زبان، سابقه‌ی جست‌وجو و سایر موارد را برای شخصی‌سازی نتایج جست‌وجو درنظر می‌گیرند.
اخیرا شرکت گوگل اعلام کرد با وجود آنکه شخصی‌سازی در محصولاتی همچون گوگل اسیستنت و جی‌میل به بهبود نتایج جست‌وجو منجر می‌شود، شخصی‌سازی نتایج جست‌وجو را حذف کرده است. پاندو نایاک، رئیس بخش رتبه‌بندی جست‌وجوی گوگل، در سپتامبر به CNBC گفت:
هر جست‌وجوی کاربر، معمولا چنان حجم محتوایی فراوانی دارد که فرصت برای شخصی‌سازی بسیار محدود می‌شود.
گوگل اعلام کرده هنوز درباره‌ی موقعیت مکانی و محتوای پیشنهادی از جست‌وجوهای قبلی، شخصی‌سازی را اجرا می‌کند. در چند سال گذشته، عملکرد گوگل در برخی حوزه‌ها زیر ذره‌بین قرار گرفته که دلیل آن وجود سوءظن درباره‌ی انجام فعالیت‌هایی است که علی‌رغم غیرمحرمانه‌بودن، هنوز به‌صورت گسترده برای عموم کاربران شناخته‌شده نیست. شاید یکی از دلایل مطرح‌نشدن برخی فعالیت‌های گوگل به‌صورت گسترده، جلوگیری از ریزبین‌شدن عموم کاربران در این حوزه‌ها است. شاید هم واقعا برخی موضوعات هستند که اهمیت چندانی ندارند و گوگل آن‌ها را مطرح نمی‌کند.
وال‌استریت‌ژورنال یکی از نمونه‌های شاخص از این موضوعات را بررسی و منتشر کرده است. موضوع این بود که توسعه‌‌دهندگان اپلیکیشن چگونه می‌توانند پیام‌های شخصی کاربران جی‌میل را مطالعه کنند. این موضوع موجب نگرانی برخی از کاربران شد و آن‌ها از کنگره درخواست کردند به موضوع رسیدگی کند.
سال گذشته، گوگل تصمیم گرفت بررسی پیام‌های جی‌میل با هدف ارسال آگهی‌های تبلیغاتی را متوقف کند. گوگل نگران بود که طرح چنین موضوعاتی بر مذاکرات این شرکت و قراردادهایی تأثیر سوء بگذارد که با سایر شرکت‌ها تنظیم می‌کند.
همچنین گوگل موفق به کشف روزنه‌ی امنیتی موجود در API + Google نشد که اطلاعات کاربری صدهاهزار کاربر را در مدت زمان شش ماه درمعرض افشا قرار داده بود و موضوع ازطریق کمیسیون تجارت فدرال (FTC) بررسی شد. در سپتامبر، کاربران گوگل به دلیل عدم اطلاع‌رسانی در مورد تغییرات همگامسازی گوگل کروم جدید اعتراض کرده بودند. گوگل به این موضوع رسیدگی و اعلام کرد قابلیت همگامسازی در گوگل کروم ۷۰ به‌صورت اختیاری غیرفعال می‌شود.
موضوع دیگری که در اینجا مطرح می‌شود این است که درحالی‌که استفاده از محصولات گوگ، اغلب رایگان هستند و از طراحی خوبی هم برخوردار هستند؛ اما ازطریق فروش داده‌های شخصی کاربران با هدف تبلیغات آنلاین تأمین مالی می‌شوند. گوگل اغلب از روش‌هایی برای کسب درآمد ازطریق تبلیغات استفاده می‌کند که کاربران از آن بی‌اطلاع هستند یا درک عمیقی درباره‌ی آن ندارند. پیش‌تر گفته شد که گوگل همواره ایمیل‌های شما را می‌خواند.
نتایج جست‌وجوی شخصیسازیشده صرفا و به‌تنهایی کار قبیحانه‌ای نیست. باوجوداین، عملکرد الگوریتم‌های گوگل، به‌خصوص مواردی که درحال‌حاضر آن‌ها را نرم‌افزار پیچیده و اغلب توضیح‌ناپذیر مبتنی بر هوش مصنوعی پشتیبانی می‌کند، همواره خارج از درک کاربران است. به‌عبارت‌دیگر، اکثر کاربران از نحوه‌ی عملکرد این الگوریتم‌ها بی‌اطلاع هستند. حتی نهادهای قانون‌گذارا و اعضای تیم‌های نظارتی که مسئول حفظ حریم خصوصی هستند، از عملکرد این الگوریتم‌ها اطلاع چندانی ندارند. چنین مباحثی می‌تواند جزو مشکلات شرکت بزرگی همچون گوگل محسوب شود. گوگل تلاش می‌کند محصولات خود را در فضایی زیر لوای قانون و بدون گمراه‌کردن کاربران دراختیار آنان قرار دهد و باید به این موارد بیشتر توجه کند.