بهترین تصاویر علمی سال ۲۰۲۲

از چشم‌اندازهای بی‌سابقه‌ی کیهان که در سال ۲۰۲۲ با آغاز به کار تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا منتشر شدند تا تصاویر چشمگیری از اکوسیستم‌های پرتنش دنیای میکروسکوپی، در این مقاله به بهترین تصاویر علمی سال ۲۰۲۲ می‌پردازیم. این تصاویر توسط تیم بصری مجله‌ی نیچر انتخاب شدند.

پژوهشگرها در حین تلاش برای نقشه‌برداری از بستر دریا، صخره‌‌‌ی مرجانی ۳ کیلومتری را در عمق ۳۰ متری از سواحی تاهیتی، در قلمروی فرادریایی فرانسه کشف کردند. این صخره یکی از بزرگ‌ترین صخره‌هایی است که در چنین عمقی کشف شده و مرجان‌هایی عظیم به شکل گل رز روی خود دارد که به نقل از سازمان فرهنگی سازمان ملل (یونسکو)، رهبر پروژه، در شرایط بکری قرار دارند.

تریمین گریگوری، زیست‌شناس تکاملی تصویری دقیق از پای جنین مارمولک خانگی را با استفاده از تکنیک‌های هنری و میکروسکوپی ثبت کرد. این فرآیند شامل رنگ‌آمیزی گونه‌های کوچک و ترکیب صدها تصویر میکروسکوپی است.

تصویر بالا کمان ای* (Sagittarius A*)، سیاه‌چاله‌ی کلان‌جرم مرکز کهکشان راه شیری را نشان می‌دهد. این تصویر دومین تصویر مستقیمی است که از یک سیاه‌چاله ثبت شده است و مانند تصویر اول که از سیاه‌چاله‌‌ای در مرکز کهکشان M87 در سال ۲۰۱۹ ثبت شد، با استفاده از رصدهای موج رادیویی تلسکوپ ایونت هورایزن تولید شده که شبکه‌ای سراسری از رصدخانه‌های رادیویی است.

برج‌هایی از غبار میان‌ستاره‌ای کیهانی در این چشم‌انداز تلسکوپ فضایی جیمز وب از ستون‌های آفرینش دیده می‌شوند. ستون‌های آفرینش، منطقه‌‌ی تولد ستاره‌ها در سحابی عقاب است. رنگ ستاره‌های سرخ‌فام در انتهای ستون‌ها به خاطر احاطه شدن با غبار تغییر یافته‌ است. ستاره‌های آبی بخش زیادی از غبارهای اطراف را دفع کرده‌اند. این چشم‌انداز در فاصله‌ی ۶۵۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد.

این ریزنگار (میکروگراف) الکترونی، نمایی فرانزدیک از بخش‌هایی از یک اسکلت ستاره‌ی دریایی موسوم به استخوانچه را نمایش می‌دهد. این ساختار شبکه‌ای بسیار منظم، اسکلت‌ها را بسیار کم‌وزن؛ اما به شدت قوی و در برابر آسیب مقاوم می‌سازد.

در تصویر بالا رقص تولید مثلی شگفت‌انگیز یک ستاره‌ی دریایی غول‌‌پیکر را مشاهده می‌کنید. این موجود در حین تخم‌ریزی به صورت عمودی حرکت می‌کند و برای جاروکردن اسپرم و تخم‌ها در جریان آب نوسان می‌کند. تونی وو عکاس، این چشم‌انداز را ثبت کرده است و برای آن برنده‌ی جایزه‌ی حیات وحش سال از موزه‌ی تاریخ طبیعی لندن شد.

قارچی انگلی که از بدن مگسی بیرون آمده، در ذخیره‌گاه ملی تامبوپاتا در پرو کشف شده است. روبرتو گارسیا روآ، زیست‌شناس تکاملی این عکس را ثبت کرد و برای آن برنده‌ی رقابت سالانه‌ی عکس زیست‌بوم و تکامل BMC شد. تخم‌های قارچ زامبی به اسکلت خارجی و مغز مگس نفوذ کرده‌اند و آن را وادار کردند به موقعیتی برود که برای رشد قارچ‌ها مناسب است.

در ماه فوریه، فیزیک‌دان‌های رآکتور JET در نزدیکی آکسفورد بریتانیا، پالسی با پایدارترین انرژی را از طریق همجوشی اتم‌ها ایجاد کردند. دانشمندان امیدوار هستند JET که رآکتوری دوناتی شکل است به آن‌ها در کنترل همجوشی هسته‌ای کمک کند. در این فرآیند که در خورشید هم وجود دارد انرژی پاک نامحدود تولید می‌شود.

با تبدیل این صفحه‌ی مسطح از سلول‌ها به یک صفحه‌ی خمیده، سلول‌ها متورم شدند و به حالت گنبدی شکل درآمدند. به گفته‌ی زیست‌شناس‌های مولکولی درک واکنش سلول‌ها به خمیدگی می‌تواند به توسعه‌ی مدل‌های بافت سه‌بعدی موسوم به ریز‌اندام‌ها کمک کند.

فوران عظیم آتشفشان هونگا تونگا در ماه ژانویه با زلزله‌سنج‌های سراسر دنیا ثبت شد. قدرت خارق‌العاده‌ی این انفجار که با استفاده از ماهواره‌های پیچیده‌ی مدار زمین ثبت شده است، مرتفع‌ترین فوران آتشفشانی را به وجود آورد و فرضیه‌های موجود درباره‌ی فیزیک فوران‌ها را به چالش گرفت.

مجراهایی که بر اثر فرسایش آب باران به وجود آمده‌اند، الگویی درخت مانند را در دو طرف جاده‌ای در تبت ایجاد کرده‌اند. لی پینگ عکاس برای ثبت این چشم‌انداز شگفت‌انگیز یک شب کامل را در پارک کنار جاده خوابید تا بتواند در ساعت‌های اولیه‌ی روز از یک پهپاد برای ثبت این عکس استفاده کند. این عکس برنده‌ی جایزه‌ی رقابت سالانه‌ی عکاسی Nature Conservancy شد.

سلول‌های بینی انسان با مویچه‌های نازکی پوشیده شده‌اند که اجسام خارجی بینی را به دام می‌اندازند. کتی ماری کیس، دانشجوی دکترا هنگام بررسی تأثیر کووید ۱۹ بر گروه‌های مختلف سنی این مارپیچ سلول دماغی را مشاهده کرد که به کهکشان شباهت دارد و فقط در بیمارهای مسن‌تر دیده می‌شود.

در مجموعه‌ تصاویر علمی امسال، ویراستاران خبری و رسانه‌ای Nature، عکس‌هایی با پیام‌ها و مفاهیم خاص را هم انتخاب کردند. در ادامه به برخی از این تصاویر اشاره می‌کنیم:

از دید اگنس ابروسکی، ویرایشگر رسانه، این تصویر وهم‌آور از ماهیگیری در حال پارو زدن در میانه‌ی طوفان شنی در شهر بصره‌، شهر جنوبی عراق، یادآور چشم‌اندازی از فیلم بلیدر رانر ۲۰۴۹ است. این عکس نمونه‌ی بارزی از تأثیر تغییرات اقلیمی شدید است. گرچه از سویی حس امید را القا می‌کند به‌طوری‌که اگر به میانه‌ی طوفان برویم، می‌توانیم مسیر بهتری را برای سیاره‌ی خود مجسم کنیم.

به گفته‌ی جسیکا هالت، ویرایشگر رسانه‌ای، این کوسه‌‌وال‌ها (Rhincodon typus) از گونه‌های جذاب زیر آب هستند که به چنین مدل چشم‌نوازی عکس‌برداری شده‌اند. رافائل فرناندز کابالروی عکاس، این تصویر خارق‌العاده را هنگام غواصی شبانه در مالدیو ثبت کرده است. این غول‌های مهربان با نور قایق‌های بالای سرشان روشن و نورپردازی شده‌اند.

آمیلا هنیسگاون این تصویر را پس از بررسی تصاویر مربوط به بحران آبی بنگلادش انتخاب کرده است. تغییرات اقلیمی باعث بالا آمدن امواج و جاری شدن سیل آب شور شدند و به این ترتیب بسیاری از محصولات کشاورزی این منطقه را از بین بردند.

خولنا که در این عکس نشان داده شده است، شمال بزرگ‌ترین جنگل کرنای جهان و خانه‌ی گونه‌های درمعرض خطر ببرهای بنگال (Panthera tigris tigris) است. امروزه ساکنین این منطقه با بالا آمدن آب‌ها کنار آمده‌اند؛ در این عکس دختری به دام‌های خود در این شرایط غذا می‌دهد؛ اما مردم این منطقه تا چه مدت این اوضاع را تحمل می‌کنند؟

مایکل زبور، ویرایشگر رسانه، این تصویر را انتخاب کرده است. در سالی که گذشت، شرق آفریقا بدترین خشکسالی چهل سال اخیر را تجربه کرد. تأثیر این خشکسالی نه تنها بر مردم بلکه بر حیات وحش هم زیاد بود. با اینکه دیواری بین بچه فیل یتیم و نگهبان او وجود دارد، این تصویر حس همزیستی و تعامل انسان و حیوان را نشان می‌دهد.

تام هاگتون، ویرایشگر رسانه این تصویر را انتخاب کرده است. این تصویر در طول اولین روزهای حمله به اوکراین در ماه مارس و پس از حمله‌ی ارتش روسیه به تأسیسات ذخیره‌ی سوخت در شهر کالینیوکا به ثبت رسیده است. پرسپکتیو دونقطه‌ای دیوارها مرد را در مرکز ترکیب‌بندی قرار می‌دهد و توجه مخاطب را به چهره‌ی او جلب می‌کند. در چشم‌های مردد او کشمکشی عجیب دیده می‌شود.