تلگرام، بستری برای زیر پا گذاشتن قانون کپی رایت

به نظر می‌رسد ایران و روسیه تنها کشور‌هایی نیستند که تلگرام در آن‌ها با انتقاداتی روبه‌رو است. نقض کپی رایت توسعه‌دهندگان محتوا در این شبکه‌ی اجتماعی باعث شده اعتراضات به این پیام‌رسان در کشور‌های غربی نیز به گوش برسد. وب‌سایت TheOutline با انتشار مقاله‌ای به بررسی اشتراک‌ غیر قانونی محتوا و گستردگی این اقدام در تلگرام پرداخته است. پیام‌رسان تلگرام از زمان آغاز سرویس‌دهی در سال ۲۰۱۳ با استقبال خوبی از سوی روزنامه‌نگاران، فعالان عرصه‌های مختلف و کسانی که به حریم خصوصی اهمیت زیادی می‌دهند مواجه شد. در موارد تبلیغاتی متعددی این پلتفرم از تلاش‌های خود برای رمزنگاری پیچیده‌ی پیام‌ها برای ارتقاء امنیت سخن گفته است؛ اما این تنها انگیزه‌ی کاربران برای استفاده از تلگرام نیست. انگیزه‌ی دیگری نیز وجود دارد که همه از آن آگاه هستند، ولی کسی از آن صحبت نمی‌کند. این پلتفرم از زمان ظهور، محل امنی برای سارقان آنلاین محتوا بوده است؛ به‌طوری‌که کاربران تلگرام می‌توانند آزادانه به انواع و اقسام محتوای پولی به‌صورت رایگان دسترسی داشته باشند.

تلگرام مانند اپل و گوگل به‌شدت مخالف نقض قوانین کپی رایت است؛ اما به گفته‌ی ادمین‌های کانال‌های یادشده، هیچ مقاومتی از سوی این شرکت در برابر انتشار محتوای سرقتی صورت نمی‌گیرد. رفتار دوگانه‌ی تلگرام باعث شده است این پلتفرم در حال حاضر انتخاب اول کسانی باشد که قصد انتشار یا استفاده از محتوای ناقض قوانین کپی‌رایت دارند.

این کانال‌ها که بیشتر آن‌ها بالغ بر ۱۰۰ هزار عضو دارند، صدها فیلم، نمایش تلویزیونی، آرشیو کاملی از آهنگ‌ها و... را به‌صورت غیر مجاز به اشتراک گذاشته‌اند. با وجود تعداد بسیار بالای کانال‌های این‌چنینی، به نظر می‌رسد تلگرام هنوز به عمق فاجعه پی نبرده و تنها تعدادی از این کانال‌ها را بسته است.

برای درک بهتر مقیاس مشکل سرقت محتوا در تلگرام، کافی است در قسمت جستجوی جهانی عباراتی همچون فیلم، هالیوود، موزیک و نتفلیکس را جستجو کنید. کانال‌هایی برای شما به نمایش در‌خواهند آمد که امکان دانلود مستقیم هر فیلم و موزیکی که بخواهید در اختیار شما قرار می‌دهند. کاربرانی که می‌خواهند سریال‌های علمی تخیلی مورد علاقه‌ی خود را که پیش‌تر در نتفلیکس به نمایش در آمده‌اند ببینند، کافی است به اولین کانال پیدا‌شده بعد از جستجوی کلمه‌ی Netflix وارد شوند.

همزمان، کاربران زیادی از تبادل غیر قانونی محتوا در تلگرام بی‌اطلاع هستند. جستجوی سراسری یا گلوبال سرچ که در صفحه‌ی اصلی وجود دارد هیچ تبلیغ یا راهنمایی در خصوص این‌که می‌تواند کانال‌های عمومی را پیدا کند ندارد؛ به همین دلیل اگر کاربری نام فیلم یا هر محتوای دیگر را جستجو نکند از وجود چنین امکانی مطلع نخواهد شد. کاربرانی هم که معمولا از این قابلیت برای دانلود محتوای غیرمجاز استفاده می‌کنند معمولا از آن با کسی صحبت نمی‌کنند چرا که به گفته‌ی این افراد، صحبت از آن ممکن است منجر به مسدود شدن کانال‌های مورد بحث شود.

کاربران این کانال‌ها می‌گویند راحتی استفاده از این سرویس آن‌ها را ترغیب به دانلود محتوای غیر مجاز می‌کند. لازم به ذکر است که راحتی دانلود از تلگرام، درصدی ریسک نیز با خود به همراه دارد؛ زیرا تا زمانی که فایل دانلود نشود، ماهیت آن مشخص نیست. یکی از کاربران روسی تلگرام می‌گوید:

من راحتی کار با تلگرام را بسیار می‌پسندم. آدم را یاد سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ می‌اندازد؛ زمانی که هنوز هیچ محدودیتی در اینترنت وجود نداشت.

یکی دیگر از کاربران نیز اذعان داشته است که به جای باز کردن وبسایت‌های اشتراک فایل که پر از تبلیغات هستند و گاهی از شما می‌خواهند برای دانلود، نرم‌افزار خاصی را نصب کنید، کانال‌های تلگرام شما را مستقیم به سرورهای تلگرام وصل می‌کنند و این باعث می‌شود با یک کلیک یا لمس ساده فیلم، موزیک یا هر محتوای دیگر در رایانه یا گوشی شما بارگذاری شود.

سیزده ادمین کانال انتشار غیر قانونی محتوا در پاسخ به این سؤال که چرا تلگرام را برای این کار انتخاب کرده‌اند، گفتند گزینه‌هایی که تلگرام برای مخفی ماندن هویت ادمین‌ها ارائه می‌کند باعث شده است آن‌ها از این پلتفرم برای انجام کار غیر قانونی خود استفاده کنند.

در تلگرام ایجادکنندگان کانال‌ها و حتی ادمین‌ها برای افراد و اعضا مشخص نیستند. این موضوع به لطف پلتفرم روباتی که تلگرام در سال ۲۰۱۵ رونمایی کرد میسر شده است. پلتفرم روبات باعث می‌شود تبادلات در محیط امن‌تری صورت بپذیرند. امکانی که مثلا واتساپ از آن بی‌بهره است؛ در نتیجه در گروه‌های واتساپ شماره‌ی اعضا قابل مشاهده است.

یکی از ادمین‌های کانال دوساله‌ای که فیلم‌ هندی منتشر می‌کند، می‌گوید:

فیسبوک معمولا گروه‌های ما را مسدود می‌کند. تلگرام مثل فیسبوک نیست و ما را بازرسی نمی‌کند.

بر اساس آمار SensorTower، هند دومین بازار بزرگ تلگرام است و برزیل و ایالات متحده در بین پنج بازار بزرگ این سرویس قرار دارند.

برخی صاحبان کانال‌های تلگرامی میزان فضای رایگانی که تلگرام در اختیار می‌گذارد، از برتری‌های آن می‌دانند. تلگرام اجازه‌ی آپلود فایل تا ۱.۵ گیگابایت می‌دهد و هیچ محدودیتی در تعداد فایل‌های آپلودی قائل نیست. این موضوع باعث شده است برخی کانال‌ها صدها گیگابایت محتوا را در تلگرام آپلود و منتشر کنند. در سایر پلتفرم‌ها برای در اختیار داشتن چنین فضایی ملزم به پرداخت هزینه خواهید بود. ادمین کانال انتشار فیلم‌های بالیوودی که بالاتر به آن اشاره شد، می‌گوید تاکنون حدود ۱۰ ترابایت محتوا در تلگرام آپلود و منتشر کرده است.

یکی از منابع دنیای موسیقی اعلام کرده است که تعدادی از تهیه‌کنندگان موسیقی یادداشت‌هایی در خصوص انتشار غیر قانونی آثار به تلگرام فرستاده‌اند و همچنین از اپل برای نگه داشتن این اپلیکیشن در اپ استور ابراز نارضایتی کرده‌اند. اپل تاکنون در این خصوص اظهار نظری نکرده‌ است.

مارکوس را، سخنگوی تلگرام، در بیانیه‌ای گفته است که با رشد این پلتفرم چالش‌های جدیدی پیش روی آن قرار می‌گیرد.

ما به‌طور مداوم در حال ارتقاء ابزار مدیریت محتوای خود هستیم.

این سخنگوی تلگرام دقیقا مشخص نکرده است که این شرکت در حال حاضر از چه ابزاری برای مدیریت محتوای نشریافته در این پلتفرم استفاده می‌کند و چه بهبودهایی قرار است به آن اضافه شود. پاول دوروف، بنیان‌گذار تلگرام، سابقه‌ی خوبی در زمینه‌ی مبارزه با سرقت ادبی ندارد. وبسایت شبکه‌ی اجتماعی VK که توسط همین شخص در سال ۲۰۰۶ پایه‌گذاری شد، به دلیل انتشار غیر قانونی فیلم و موسیقی با مشکلاتی مواجه شد.

از آن‌جایی که سرویس‌دهنده‌های اینترنت، موتورهای جستجو و برخی دولت‌ها وبسایت‌های تورنت را مسدود کرده‌اند، افرادی که به انتشار غیر قانونی محتوا به‌صورت آنلاین مشغول هستند، راه‌های جدیدی برای این کار انتخاب کرده‌اند.

برای مجرمان اینترنتی همواره داشتن مخاطب عمده یک چالش بوده است. یکی از محققان حوزه‌ی امنیت به نام ران لوی، می‌گوید این مجرمان از تلگرام برای بالا بردن بازدید محتوای مجرمانه‌ی سایت خود استفاده می‌کنند.

به گزارش Outline در تلگرام گروه‌ها و کانال‌هایی وجود دارد که حساب‌های کاربری سرقت‌شده‌ی وبسایت‌هایی مانند نتفلیکس، اسپاتیفای، هولو، سی‌بی‌اس، ای‌اِی اسپورتس، لیندا، اسلینگ و... را به اشتراک می‌گذارند و همه‌روزه این گونه حساب‌های پولی را در اختیار هزاران عضو خود قرار می‌دهند. برخی مدیران گروه‌ها اذعان داشته‌اند که این حساب‌ها را برای جلب اعتماد اعضا ارائه می‌کنند و سپس برای موارد دیگر از آن‌ها از طریق سرویس‌هایی مانند پی‌پال پول دریافت می‌کنند. سخنگوی تلگرام در خصوص داد و ستد حساب‌های کاربری سرقت‌شده در این پلتفرم اظهار نظری نکرد.

چنین کانال‌هایی بارها در سایت‌هایی مانند ردیت و شبکه‌های اجتماعی مورد بحث و نکوهش قرار گرفته‌اند؛ با این وجود، روز به روز به تعداد کاربران آن‌ها افزوده می‌شود.

جستجوی لغت Spotify در تلگرام کانال‌هایی را به نمایش در خواهد آورد که نسخه‌ی دستکاری‌شده‌ی این سرویس را منتشر می‌کنند. این نسخه‌ها معمولا تبلیغات را برای کاربران سرویس رایگان حذف می‌کنند. در نتیجه کاربران نه پولی پرداخت می‌کنند و نه تبلیغی مشاهده می‌کنند. اسپاتیفای ماه گذشته اعلام کرد که بیش از دو میلیون کاربر این سرویس از نسخه‌های دستکاری‌شده شامل مواردی که در تلگرام منتشر می‌شود استفاده می‌کنند و این امر باعث کاهش درآمدهای این شرکت شده است.

سال گذشته، پاول دورف در توییت‌های متوالی از باز بودن فضای پلتفرم خود صحبت کرد و گفت تلگرام تا حد امکان از مسدود کردن گروه‌ها و کانال‌ها خودداری می‌کنند؛ مگر اینکه کاربران به انتشار مطالب خشونت‌آمیز، غیر اخلاقی یا ناقض قانون کپی‌رایت اقدام کنند.

دورف در توییتی که در تاریخ ۳۱ دسامبر سال گذشته منتشر کرد، گفت این محدودیت‌ها تنها در صورتی اعمال می‌شوند که حضور اپلیکیشن ما در اپ استور و گوگل پلی را با مشکل مواجه کنند. دورف می‌گوید:

به واقع هیچ اپلیکیشنی برای اندروید و آی‌او‌اس پیدا نمی‌کنید که مانند تلگرام به شما آزادی عمل بدهد.

گفته‌ای که سارقان محتوا بیش از هر کس دیگر با آن موافق هستند.