مارکت‌های اپلیکیشن به پایان راه نزدیک می‌شوند

شاید زمان آن رسیده است که از زندانی ساخته‌شده توسط گوگل و اپل رهایی پیدا کنیم. زندانی که در آن تنها می‌توانیم از محصولاتی استفاده کنیم که این شرکت‌ها در مارکت‌های اپلیکیشن خود عرضه می‌کنند. وب اپلیکیشن‌های پیشرو که به‌نام Progressive Web Application یا WAP شناخته می‌شوند، اکنون کاربرد زیادی در کامپیوترهای شخصی دارند و با سرعت بالا در حال نفوذ به اکوسیستم گوشی‌های هوشمند نیز هستند. چنین نفوذی به‌صورت کامل روند دریافت اپلیکیشن‌ها و منابع دریافتی آن‌ها را تغییر می‌دهد.

به‌روزرسانی جدید در نسخه‌ی پیش‌نمایش گوگل کروم، ظرفیت‌های احتمالی برای گسترش هرچه بیشتر اپلیکیشن‌های تحت وب جدید را نشان می‌دهد. کاربران دیگر می‌توانند اپلیکیشن‌ها را به‌راحتی با کلیک روی دکمه‌ای که در نوار آدرس مرورگر ظاهر می‌شود، دریافت کنند. با دریافت اپلیکیشن‌های این‌چنینی، دسترسی کاملی به نسل جدیدی از نسخه‌ی وب سرویس‌هایی همچون اسپاتیفای خواهیم داشت. درنتیجه برای دریافت و اجرای آن‌ها هیچ نیازی به اپ‌استور یا گوگل پلی نداریم.

در صورتی که کاربر اپلیکیشن مورد نظر را دانلود و نصب کند، اپلیکیشن در پنجره‌ی اختصاصی خود باز می‌شود که در داخل مرورگر خواهد بود. به‌علاوه میان‌بر مورد نظر برای اجرای آن نیز در دسکتاپ ساخته شده و امکانات کاملی به کاربر عرضه می‌شود؛ امکاناتی همچون ارتباط با دکمه‌های میانبر صفحه‌کلید که تجربه‌ای دقیقا مشابه اپلیکیشن‌های عادی ایجاد می‌کند.

به‌روزرسانی‌های آتی امکانات بیشتری در اختیار اپلیکیشن‌های تحت وب قرار می‌دهد. گزینه‌های مخفی در مرورگر کروم به PWA امکان می‌دهد که هر زمان لینک مرتبطی در مرورگر کلیک شد، اجرا شوند. به‌عنوان مثال اپلیکیشن PWA توییتر با پیاده‌سازی این قابلیت به خوبی اپلیکیشن اصلی اجرا می‌شود و لینک‌های مرتبط با توییت‌ها را نمایش خواهد داد.

شاید در نگاه اول وب اپلیکیشن‌های پیشرو مانند وب‌سایت‌های عادی به نظر برسند. البته فناوری‌های متعددی در پشت صحنه‌ی این اپلیکیشن‌ها قرار دارند می‌شوند که امکان اجرای آن‌ها مانند اپلیکیشن‌های سنتی را به کاربران می‌دهند. قابلیت‌هایی همچون اجرا در حالت آفلاین، نمایش اعلان، میانبرهای صفحه‌کلید و از همه مهم‌تر قابلیت نصب روی دسکتاپ یا صفحه‌‌ی هوم گوشی هوشمند در وب اپلیکیشن‌های پیشرو وجود دارند.

پیشرفت در توسعه‌ی اپلیکیشن‌های نسل جدید، خصوصا برای شرکت‌هایی که اپلیکیشن‌های روزمره تولید می‌کنند، مهم محسوب می‌شود. اپلیکیشن‌هایی که به‌نوعی به نیاز همیشگی کاربران تبدیل شده‌اند و تقریبا همیشه توسط آن‌ها اجرا می‌شوند. بسیاری از آن‌ها در پشت‌صحنه از فناوری‌های وب استفاده می‌کنند تا حداکثر صرفه‌جویی را در زمان و هزینه داشته باشند که پیچیدگی توسعه را نیز کاهش می‌دهد. درنهایت زمان مورد نیاز برای ارائه‌ی قابلیت‌ها در سیستم‌عامل‌های متنوع نیز کاهش می‌یابد.

توسعه‌ی یک اپلیکیشن برای همه‌‌ی سیستم‌عامل‌ها نیاز به هزینه و زمان زیادی دارد. به‌همین‌دلیل توسعه‌ی تحت وب به‌عنوان انتخاب بهینه برای کاهش هزینه‌ها و همچنین دسترسی به حداکثر کاربران مطرح می‌شود. PWA نیاز به ابزارهایی همچون Electron را از بین می‌برد. چنین اپلیکیشن‌هایی با استفاده از کروم به‌عنوان پایه‌ی اجرایی، به‌صورت ذاتی با سیستم‌عامل مقصد هماهنگ می‌شوند.

در اکوسیستم موبایل، شرایط برای PWA کمی متفاوت خواهد بود. مارکت‌های متمرکزی که توسط گوگل و اپل مدیریت می‌شوند، تقریبا تنها راه برای نصب اپلیکیشن روی گوشی هوشمند هستند. البته گوگل امکان نصب برنامه از منابع دیگر را نیز به کاربر می‌دهد، اما روند مذکور به‌صورت پیش‌فرض ممنوع است و با هر به‌روزرسانی سیاست‌های آن کمی تغییر می‌کند. درنهایت می‌توان ادعا کرد که اکثر کاربران در دوقطبی مارکت‌های اپلیکیشن زندگی می‌کنند.

وب اپلیکیشن‌های پیشرو به‌صورت فنی قابلیت اجرا در گوشی‌‌های موبایل را دارند. آن‌ها نسبت به اپلیکیشن‌های سنتی منابع کمتری را اشغال می‌کنند. با وجود همه‌ی مزایای PWA، تنها یکی از دو بازیگر بزرگ به آن‌ها تمایل نشان داده است. گوگل سال‌ها روی هماهنگی PWA با اندروید سرمایه‌گذاری کرد و به کاربران اجازه داد تا آن‌ها را نصب کنند. به‌علاوه قابلیت‌هایی همچون اعلان‌ها و کاربری آفلاین نیز از مدت‌ها پیش در اندروید ارائه می‌شد.

اپل برخلاف گوگل هماهنگی کاملی با PWA نداشت و بسیاری از استانداردهای وب را به‌خوبی پشتیبانی نکرد. استانداردهایی که منجر به اجرای بی‌نقص وب اپلیکیشن‌های پیشرو می‌شوند. شرکت صحبتی درباره‌ی برنامه‌های خود در این مورد نمی‌کند، اما می‌توان پیش‌بینی کرد که دلیل آن‌ها برای عدم پشتیبانی از PWA، ترس از کاهش درآمد در بخش اصلی درآمدی و کاهش تمایل کاربران به دانلود اپلیکیشن‌ها باشد.

صرف‌نظر از عواقب آینده، وب اپلیکیشن‌های پیشرو با سرعت مناسبی در حال رشد و توسعه هستند. بازیگران بزرگ صنعت هم به آن‌ها روی آورده‌اند که نوید آینده‌ی روشن‌تر را می‌دهد. به‌عنوان مثال فیسبوک در کنفرانس F8 نمایی از طراحی جدید خود را نشان داد که نوعی PWA محسوب می‌شد. چنین کاربردهایی از سوی شرکت‌های بزرگ نشان می‌دهد که فناوری مذکور چه ظرفیت‌های بالایی برای بهبود تجربه‌ی کاربران دارد.

فیسبوک در طراحی جدید که به‌مرور برای کاربران عرضه می‌شود، بیشتر ظاهری شبیه به اپلیکیشن دارد. چنین طراحی، قدم‌های اولیه را برای ارائه‌ی اپلیکیشنی مجزا آماده می‌کند که خارج از فضای مرورگر اجرا خواهد شد. طراحی جدید وب‌سایت توییتر نیز نوعی وب اپلیکیشن پیشرو است. این طراحی حاصل تغییرات اساسی در وب‌سایت موبایلی شرکت بود که درنهایت به وب‌سایت اصلی تبدیل شد.

مایکروسافت در پایان سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که به توسعه‌دهنده‌ها امکان نمایش اپلیکیشن‌های مبتنی بر PWA را در ویندوز استور می‌دهد. چنین تصمیمی نصب اپلیکیشن‌های نسل جدید را در میلیون‌ها کامپیوتر سرتاسر جهان امکان‌پذیر می‌کند. ردموندی‌ها اکنون نیز در دنیای وب جست‌وجو می‌کنند و وب اپلیکیشن‌های پیشرو را به‌صورت خودکار به ویندوز استور می‌افزایند. احتمال می‌رود گوگل نیز روندی مشابه را تا پایان سال ۲۰۱۹ در پلی استور اجرا کند.

مرورگر سافاری در iOS هنوز مشکلاتی برای وب اپلیکیشن‌های پیشرو ایجاد می‌کند. البته به‌نظر می‌رسد اپل به‌مرور سیاست‌های خود را در این زمینه تغییر می‌دهد، چرا که برخی استانداردهای اکنون در این مرورگر پشتیبانی می‌شوند. درنهایت هنوز بسیاری از قابلیت‌های کلیدی مانند استفاده از دوربین آیفون توسط PWA یا ارسال اعلان در سیستم‌عامل اپل غیرفعال هستند.

اگر اپل به مسدود و محدود کردن اپلیکیشن‌های PWA ادامه دهد، نفوذ و گسترش آن‌ها در هاله‌ای از ابهام قرار می‌گیرد. البته چنین تصمیمی برای کوپرتینویی‌ها ریسک‌هایی به‌همراه خواهد داشت. چنین رویکردهایی در گذشته منجر به جریان افتادن پرونده‌های ضد انحصارگرایی (آنتی تراست) شده‌اند.

کارشناسان اعتقاد دارند امروز فناوری‌های وب اپلیکیشن‌های دسکتاپ را از گردونه خارج کرده‌اند و دکمه‌های نصب سریع در مرورگرهایی همچون کروم و اج، کار را تمام خواهند کرد. میلیون‌‌ها کاربر در سرتاسر جهان زمان زیادی از فعالیت روزانه‌ی خود را در مرورگرها سپری می‌کنند. چنین روندی نشان می‌دهد که وب باید به پلتفرم اپلیکیشن‌ها تبدیل شود. چنین رویکردی یک تغییر مسیر از اکوسیستم‌‌های بسته خواهد بود که به دنیای وب آزاد و باز ختم خواهد شد. در چنین دنیایی هرکس می‌توند اپلیکیشن خود را بسازد و آن را برای میلیون‌ها نفر منتشر کند.

نظر شما چیست؟ آیا بحث امنیت در اپلیکیشن‌ها با افزایش استفاده از PWA به خطر نمی‌افتد؟