چرا هند اپلیکیشن‌ها و فناوری‌های چینی را تحریم می‌کند؟

ممنوعیت اخیر استفاده از بیش از ۶۰ اپلیکیشن چینی در هند همه را شگفت‌زده کرده است و این اتفاق در بحبوحه‌ی موجی از تحریم‌های ضدچینی در این کشور رخ می‌دهد. این خصومت فزاینده به اقداماتی افراطی درقبال چندین شرکت تابعه شامل پلمپ‌کردن کارخانه اوپو (Oppo) در هند و نیز تخریب ویترین‌های فروشگاه‌های توزیع‌کننده‌ی گوشی‌های چینی در این کشور منجر شده است.

ممکن است همه‌گیری کووید ۱۹ موجی منفی از تحریم‌ها علیه چین به‌راه انداخته باشد؛ ولی درگیری اخیر مرزی بین هند و چین، صحنه را برای جنگ سرد به‌شیوه‌ای مدرن مهیا ساخته است. تاکنون، این مجادله به‌صورت جنگی بین اقتصادها و تجارت نمود پیدا کرده و فناوری قربانی آن بوده است. طول مرز بین منطقه‌ی دراختیار هند و منطقه دراختیاز چین در ایالت کشمیر ۴،۰۵۶ کیلومتر است و حداقل ۲۰ منطقه‌ی مورد اختلاف دارد که دره‌ی گالوان (Galwan)، تنها یکی از آن‌ها است. با اینکه واقعیت ماجرا هنوز مشخص نیست، هند ادعا می‌کند ارتش چین به منطقه‌ی دراختیار هند تجاوز کرده و مدعی ۶۰ کیلومترمربع از زمین‌های آن ناحیه شده است.

احزاب سیاسی در هند از جریان رو‌به‌رشد تحریم ضدچینی حمایت می‌کنند. نخست‌وزیر این کشور اعلام کرده است هند باید خودکفا باشد و به تولید داخلی به‌طورویژه توجه کند. در شبکه‌های اجتماعی نیز، از مردم خواسته می‌شود کالاهای چینی را تحریم کنند. ممنوعیت استفاده از ۶۰ اپلیکیشن چینی محبوب به‌بهانه‌ی امنیت ملی سبب اوج‌گرفتن این تحریم ضدچینی شده است. ادعا شده است این اپلیکیشن‌ها فعالیت‌هایی را ترویج می‌کنند که حق حاکمیت و تمامیت ارضی هند را به‌خطر می‌اندازند. غول فضای مجازی، تیک‌تاک و اپلیکیشن‌های محبوبی مثل می کامیونیتی (Mi community)، ویبو (Weibo)، وی‌چت (WeChat) و بیوتی‌پلاس (BeautyPlus) در این فهرست قرار دارند.

هند در رشد بازار جهانی گوشی‌های هوشمند سهم عمده‌ای ازآنِ خود کرده است. درواقع، این کشور بعد از چین، بزرگ‌ترین بازار گوشی‌ هوشمند را در جهان دارد. بااین‌حال، ممکن است این اقدامات هند در اقتصادی که روزبه‌روز بیشتر به‌سمت جهانی‌شدن حرکت می‌کند، پیامدهای گسترده‌ای داشته باشد. پشتیبان اصلی انقلاب دیجیتال هند فروشندگان گوشی‌های هوشمند چینی هستند که اعتبار این بخش اقتصادی را به‌شدت افزایش می‌دهند. ۶/۳۰ درصد از بازار گوشی‌های هوشمند در هند دراختیار شیائومی است و چهار برند پرفروش گوشی هوشمند در این کشور نیز چینی هستند. به‌علاوه، اپلیکیشن‌هایی مثل تیک‌تاک با نمایش استعدادهای داخلی و اعطای مخاطبان جهانی به آن‌ها، عرصه‌ی رقابت را منصفانه‌تر کرده‌اند.

توجیه رایج برای تحریم چینی این عقیده است که چنین کاری سبب ارتقای برندهای هندی و اکوسیستم‌های این کشور می‌شود. همان‌طور‌که مشخص است، شیائومی و دیگر فروشندگان چینی دقیقا به‌دلیل کیفیت ضعیف فروشندگان هندی گوشی‌های هوشمند شکوفا شده‌اند. به‌علاوه، بخش عمده‌ای از زنجیره‌ی تولید گوشی‌های هوشمند هندی به قطعات وارداتی از چین و دیگر کشورها وابسته است. کانترپوینت پژوهش (Counterpoint Research) و IIM-B مطالعه‌ای انجام داده‌اند که نشان می‌دهد استفاده از قطعات تولید داخل در گوشی‌های هوشمند هندی کمتر از ۳۰ درصد است. این میزان در گوشی‌های چینی حدود ۷۰ درصد است که بیش از دو‌برابر استفاده از قطعات داخلی در گوشی‌های ساخت هند است.

همچنین، نسبت درخورتوجهی از شبکه‌های تلکام هندی براساس تجهیزاتی ساخته شده‌اند که هواوی و ZTE آن‌ها را تأمین می‌کنند. هزینه‌ی جایگزینی قطعات ساخت چین یا حتی ساخت قطعات جایگزین داخلی که مجددا به خرید حق امتیازهای چینی نیاز دارد، بسیار زیاد است و قطعا به‌ناچار بر دوش مصرف‌کنندگان تحمیل خواهد شد. مسئله فقط گوشی‌های هوشمند و تلکام نیست؛ زیرا تأمین‌کنندگان مالی بعضی از استارتاپ‌های بزرگ هندی نیز چینی هستند. علی‌بابای چینی و تنسنت (Tencent) میلیاردها دلار در فلیپ‌کارت (Flipkart)، یعنی رقیب آمازون یا سویگی (Swiggy)، یکی از اپلیکیشن‌های تحویل غذا یا سرویس تاکسی آنلاین Ola سرمایه‌گذاری کرده‌اند تا موفقیت آن‌ها را تضمین کنند.

ذکر این نکته لازم است که بیرون‌کردن فناوری چینی از هند ناممکن است؛ چراکه ریشه‌های زنجیره‌های تأمین و سرمایه‌گذاری‌های جهانی به‌حدی مستحکم است که نمی‌توان یک کشور، مخصوصا چین را به‌کلی نادیده گرفت و البته به چنین کاری هم نیازی نیست. هند پیشرفت درخورملاحظه‌ای در عمل به برنامه‌ی «ساخت هند» کرده که کمک چشمگیری به تولید داخلی بوده است. امروزه، تنها شیائومی ۵۰،۰۰۰ کارگر در تولیدی‌های خودش در هند دارد که اغلب آنان را زنان تشکیل می‌دهند. اوپو و ویوو (Vivo) دیگر برندهای چینی هستند که کارخانه‌های تولیدی مجهزی در هند دارند که فرصت‌های شغلی و سرمایه و مالیات برای هندوستان فراهم آورده‌اند.

هند با تلاش‌های روزافزونش برای بومی‌سازی می‌تواند از این فرصت‌ها به‌نفع خودش استفاده و فرصت‌هایی بومی در فناوری برای خودش ایجاد کند. این کار به تلاش مستمر و هدفمند و سال‌ها تفکر و خلاقیت و سرمایه‌گذاری در فناوری نیاز دارد تا وضعیت را به‌نفع هند تغییر دهد. ممنوعیت خودسرانه‌ی اپلیکیشن‌های چینی، به‌ویژه در بستری احساسی و با محوریت ملی‌گرایی، زمینه‌ساز وضعیتی خطرناک است. با گذشت زمان کوتاهی از اعلام این ممنوعیت، بازار بعضی از برندهای بزرگ هندی تولیدکننده‌ی گوشی‌های هوشمند داغ شده است. مسئولان کشور هند حتی واردات از چین را با شیب تندی متوقف کرده‌اند که مصرف‌کنندگان هندی دیر یا زود تبعاتش را احساس خواهند کرد.

وقتی تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند نتوانند به قطعات موردنیاز برای تولید گوشی‌های محبوب شما دسترسی پیداکنند، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ خیر، جواب این نیست که برند هندی جایگزین متناسب با شرایط همانند ققنوسی برخاسته از خاکستر قوی‌تر خواهد شد؛ بلکه این خریدار است که باید خودش را با افزایش قیمت‌ها و کاهش منابع تأمین‌کننده و فقدان گزینه‌های انتخابی وفق دهد. هند می‌کوشد با خفه‌کردن رقابت اکوسیستمی برای فناوری و اپلیکیشن ایجاد کند؛ البته این خطر وجود دارد که اقدام مذکور نتیجه‌ی برعکس بدهد. تنها با گذشت چند روز از ممنوعیت استفاده از اپلیکیشن‌های چینی، اقداماتی عجولانه برای بازسازی تجربیاتی مشابه آغاز شده است؛ ولی اپلیکیشن‌های کپی‌شده از اپلیکیشن‌های چینی ممنوع‌شده به‌اندازه‌ی اپلیکیشن‌های اصلی کاربردی نیستند.

ایجاد اکوسیستمی مطلوب، چه ازنظر نرم‌افزاری و چه ازنظر سخت‌افزاری، زمان‌بر است. هند باید هدف گسترده‌تر و بلندمدت‌تری در نظر بگیرد و به‌جای مداخله‌های زورگویانه در صنعت، مشکلات سیاسی را از راه‌‌های دیپلماتیک برطرف کند. رجزخوانی‌های پوچ و حرکات احساسی و بی‌خردانه هند را در انزوا قرار می‌دهد و از اکوسیستم جهانی فناوری جدا می‌کند. ایده‌ی ایجاد خودکفایی با تکیه‌بر فناوری داخلی ایده‌‌ی هوشمندانه‌ای است؛ ولی نمی‌توان در انزوا به چنین هدفی نائل شد. زیبایی فناوری همه‌شمول‌بودن آن است؛ حباب‌هایی در حال انفجار برای دسترسی باز به جهان.