نشانهای تأیید در شبکه‌های اجتماعی ممکن است کاربران را به ارسال اخبار جعلی تشویق کند
براساس تحقیق جدیدی که برای انتشار در مجله‌ی «سیستم‌های اطلاعات مدیریت» پذیرفته شده است، یکی از دلایل مهم افزایش شایعه‌پراکنی‌ها و انتشار اطلاعات نادرست سیاسی در رسانه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر، علامت تیک آبی بوده است.
طبق این مطالعه که با عنوان «درمان یا سم؟ تأیید هویت و ارسال خبرهای جعلی در رسانه‌های اجتماعی» منتشر شده است، به‌نظر می‌رسد تأیید هویت کاربران این نوع رسانه‌ها به‌طور‌کلی تمایل آن‌ها را به‌سمت خبرهای جتجالی غیرواقعی یا ساختگی کاهش می‌دهد؛ اما هنگامی که کاربر نشان تأیید را دریافت کرد، کیفیت اطلاعات ارسالی وی کاهش خواهد یافت و اثر این ویژگی بهطور درخورتوجهی ضعیف خواهد شد.
به‌گزارش گیزمودو، این مقاله را محققان دانشگاه نیویورک‌سیتی و دانشگاه تمپل و دانشگاه هیوستون به‌رشته‌ی تحریر درآورده‌اند. آن‌ها ابتدا به‌دنبال کشف این موضوع بودند که آیا تأیید هویت به‌طور‌کلی بر تمایل کاربر به ارسال محتوای مشکوک تأثیر خواهد گذاشت یا خیر. این محققان در میانه‌ی مطالعه‌ی خود متوجه شدند که وقتی کاربر نشان تیک آبی را دریافت می‌کند، نتایج متفاوتی به‌دست خواهد آمد.
همان‌طور‌که احتمالا می‌دانید، تیک آبی در شبکه‌های اجتماعی نشان‌دهنده‌ی این است که حساب‌کاربری مدنظر را واقعا خود فرد راه‌اندازی کرده و خودش در آن فعالیت می‌کند. مین سوک‌پانگ، دانشیار سیستم‌های اطلاعات مدیریت دانشگاه تمپل و محقق میلتون اف.استافر از دانشکده‌ی تجارت فاکس‌آن، در‌این‌باره توضیح داده‌اند: «این معضل ازجمله معضلات بزرگی است که در حال‌حاضر با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم.»
استافر در بیانه‌ای مطبوعاتی گفت:
خبرهای جعلی در حال تبدیل‌شدن به موضوع مرگ و زندگی است و اعتماد و احترام افراد را درمقابل یکدیگر از بین می‌برد؛ عاملی که یکی از ستون‌های اصلی هر جامعه‌ی متمدن است.
محققان برای بررسی این موضوع از مجموعه داده‌های ویبو، از رسانه‌های اجتماعی محبوب چینی، بهره گرفته‌اند؛ زیرا این داده‌ها به‌صراحت انواع مختلفی از محتوای قانون‌شکن را مشخص می‌کند و دائما پست‌های اخبار جعلی گزارش‌شده‌ی کاربران دیگر را بررسی می‌کند. با شواهد ارائه‌شده‌ی متهمان و نویسندگان محتوا، مشخص شد که روشی رسمی برای برچسب‌زدن اخبار جعلی در‌دسترس خواهد بود.
علاوه‌بر‌این، ویبو در اکتبر ۲۰۱۱ برخلاف سایر رسانه‌های اجتماعی که فقط انواع خاصی از کاربران را تأیید می‌کنند، همه‌ی کاربران خود را موظف کرد تا هویت واقعی خود را در این پلتفرم تأیید کنند. این درحالی است که شبکه‌های اجتماعی دیگر مثل توییتر فقط تعداد معدودی از افراد مشهور و سیاست‌مداران و شخصیت‌هیا رسانه‌ای را به تأیید هویت ملزم می‌کند.
محققان محتوای ارسالی کاربران را در شبکه‌های اجتماعی در چند دسته ازجمله منافع روانی مثل توجه هم‌سالان، سود سیاسی مثل تبلیغات، سود مالی مثل هدایت ترافیک وب سنجیده‌اند. ممکن است این موضوع در ایالات متحده به شکایت و افترا منجر شود؛ درحالی‌که در برخی کشورهای جهان مثل چین که دولت به‌شدت روی اینترنت نظارت و آن را مسدود می‌کند، مقام‌های این کشور می‌توانند افرادی که اطلاعات نادرست منتشر کردهاند، حداکثر هفت سال به حبس محکوم کنند.
حجم نمونه‌ی مطالعه‌شده در این تحقیق حدود ۵،۰۰۰ کاربر ویبو بوده که این پلتفرم آن‌ها را به‌عنوان ناشر خبرهای جعلی شناسایی کرده است. علاوه‌بر‌این، نمونه‌ی مطالعه‌‌شده‌ی محققان مشمول افراد مشهور و سیاست‌مداران و نیز کاربرانی نمی‌شود که قبل از تغییرات اکتبر ۲۰۱۱ ثبت‌نام کردهاند. تیم نمونه سپس به ۱،۳۳۵ مورد کاهش داده شد تا بدین‌ترتیب تاریچخه‌ی گسترده‌تری از پست‌های این افراد در‌دسترس قرار گیرد. برای کنترل احتمالی سوگیری تجاری یا سیاسی نیز، مقام‌های چینی بهطور مداوم این شبکه‌ی اجتماعی را زیر نظر می‌گیرند.
محققان بهطور تصادفی ۲۰۰ پستی را انتخاب کردند که افراد دیگر آن‌ها را به‌عنوان محتوای نامناسب یا جعلی علامت‌گذاری کردهاند. همچنین، تیم محقق اعلام کرده که ویبو پست‌های جعلی مربوط به دولت یا سیاست را از نمونه‌های آن‌ها حذف کرده است تا حساسیت خبرهای سیاسی جعلی را کنترل کند. در نتیجه‌ی این بررسی، مشخص شد غیر از چند مورد که در آن اطلاعات نادرست به اطلاعات شخصی غیرقابل‌تأیید مربوط می‌شود، پست‌های علامت‌گذاری‌شده درواقع حاوی خبرهای جعلی با موضوعاتی نظیر ادعاهای نادرست، جزئیات ساختگی، مغایرت با منبع، اغراق، یا اطلاعات منسوخ و ناقص و خارج از موضوع بودند.
محققان برای تأیید مفروضات قبلی خود، از کاربران ویبو و توییتر در ایالات متحده نظرسنجی کردند. در این نظرسنجی، از کاربران سؤال شده بود که به‌نظر آن‌ها نشانهای تأیید حساب‌های کاربری به اعتبار پست‌های صاحبان این حساب‌ها می‌افزاید یا خیر.
نتایج این نظرسنجی‌ها تا حد زیادی با مفروضات و فرضیه‌های محققان مطابقت داشت. به‌عنوان مثال، ۶۶ درصد از کاربران درصورت داشتن نشان تأییدی که به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند تعامل بیشتری برقرار کنند، تمایل خود را برای ارسال خبرهای مشکوک اعلام کردند. درمقابل، ۴۳ درصد کاربران اعلام کردند حتی بدون نشان تأیید، این کار را انجام خواهند داد.
بنابراین، مجموعه داده‌های به‌دست‌آمده احتمالا از یک زمینه‌ی اجتماعی و سیاسی است که با سیاست‌های مستقر در ایالات متحده تفاوت زیادی دارد؛ به‌همین‌دلیل، محققان استدلال می‌کنند که این موضوع مبنای مناسبی برای انجام برخی مشاهدات درباره‌ی رفتار کاربر است که صرفا مخصوص کاربران چینی نیست.
افزون‌براین، محققان اعلام کردهاند اگرچه منطقی است که تأیید هویت بدون تیک آبی تأثیر کمی بر تمایل کاربر برای ارسال محتوای نادرست بگذارد، درواقع تأثیر «منفی و از نظر آماری معناداری» بر میزان اطلاعات نادرست خواهد داشت؛ زیرا کاربر می‌داند که هویت آنلاین او می‌تواند به هویت واقعی وی مرتبط باشد؛ اما وقتی نشان تأیید روی حساب کاربری اعمال شود، هر نشانهای از این دستاوردها از بین خواهد رفت.
در‌ادامه، بخشی از توضیحات این تیم محقق را مرور می‌کنیم:
مطالعه‌ی ما نشان داد درحالی‌که تأیید هویت بدون تیک آبی تمایل کاربران را به ارسال خبرهای جعلی کاهش می‌دهد، تأیید هویت با تیک آبی این‌گونه نیست. این اثرات مختلط نشان می‌دهد که وجود تیک آبی برای حساب‌های تأیید‌شده بهطور درخورتوجهی تأثیر تأیید هویت افراد را ضعیف می‌کند. جالب‌تر اینکه متوجه شدیم وقتی کاربران مراحل تأیید هویت و دریافت تیک آبی را بهطور داوطلبانه انجام می‌دهند، خبرهای جعلی بیشتری در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند.
محققان برای این نتیجه‌گیری چند توضیح ارائه کردهاند. به‌عنوان مثال، ممکن است کاربران بر این باور باشند افزایش اعتباری که به‌دلیل دریافت تیک آبی به‌دست آمده است، خطر آسیب‌دیدن شهرت یا پیامدهای منفی پلتفرم را از ارسال محتوای جعلی کاهش خواهد داد. در بخش دیگری از توضیحات این تیم نوشته شده است:
توضیحی بالقوه این است که وقتی کاربران متوجه شوند وضعیت آن‌ها تأیید شده است، احتمال تشویق‌شدن سایر کاربران برای انتشار خبرهای جعلی و نادرست بیشتر خواهد بود. بدین‌ترتیب، دریافت نشان تأیید در حساب‌های کاربری باعث افزایش خطر انتشار خبرهای جعلی خواهد شد.
در این مقاله، از این موضوع به‌عنوان «انگیزه‌ی انحرافی برای ارسال خبرهای جعلی» یاد شده است. به‌عبارت‌دیگر، دریافت نشان تأیید برای حساب کاربری، فضای بازی دراختیار کاربران قرار خواهد داد که می‌توانند از آن برای منافع شخصی یا مالی بهره ببرند. کشف ارتباط این یافته‌ها کار خیلی سختی نیست و بدین‌منظور کافی است به حساب‌های کاربری برخی هنرمندان ایالات متحده در توییتر سر بزنید تا ببینید آن‌ها چقدر خبرهای نادرست و جعلی منتشر کردهاند.
به‌عنوان مثال، صندوق آلمانی مارشال در ایالات متحده نتایج مطالعه‌ای را در فوریه‌ی ۲۰۲۱ منتشر کرد که نشان می‌دهد حجم محتوای منتشر‌شده‌ی تولیدکنندگان و افرادی که محتوای جعلی را در توییتر دست‌کاری می‌کنند، از سال ۲۰۱۸ به‌بعد به‌ترتیب سه و دو برابر شده است. این امر نشان می‌دهد همه‌ی افرادی که پیوندی به‌اشتراک می‌گذارند، الزاما محتوای آن پیوند را تأیید نمی‌کنند که البته این موضوع بحث کاملا متفاوتی است.
همچنین، یافته‌های این مطالعه با تحقیقات قبلی مطابقت دارد. یافته‌های قبلی در این زمینه بهطور کلی نشان می‌دهد که انتشار محتوای جعلی و کلاه‌برداری در سایت‌های رسانه‌های اجتماعی، پدیده‌ای ارگانیک نیست؛ بلکه نتیجه‌ی کار گروهی نسبتا کوچک، اما بسیار مصمم از افرادی است که تلاش می‌کنند دیدگاه خاصی را بین کاربران دیگر رواج دهند. به‌عنوان مثال، می‌توان به انتشار اطلاعات نادرست درباره‌ی واکسن کرونا یا تئوری توطئه‌ی تقلب در رأی‌گیری‌ها اشاره کرد.
مؤسسه‌ی اینترنت آکسفورد در اوایل سال جاری گزارش منتشر کرد که نشان می‌دهد حداقل ۸۱ کشور جهان از رسانه‌های اجتماعی برای گسترش تبلیغات و ارائه‌ی اطلاعات نادرست درباره‌ی سیاست استفاده می‌کنند و شواهد نشان می‌دهد بازیگران سیاسی یا دولتی حداقل در ۴۸ مورد از این کشورها، شرکت‌های خصوصی را بدین‌منظور استخدام کردهاند که به‌عنوان سربازان سایبری برای آن‌ها فعالیت می‌کنند.
پنگ، استاد دانشگاه تمپل، درباره‌ی این موضوع گفت:
وقتی هویت شما در شبکه‌های اجتماعی تأیید شود، پست‌های ارسالی‌تان وزن بیشتری خواهد داشت و اگر در این شرایط خبرهای جعلی به‌اشتراک بگذارید، احتمال آسیب‌رساندن شما به افراد دیگر بیشتر است. این موضوع هنوز بهطور خاص بررسی نشده است؛ ولی به‌نظر می‌رسد برخی از افراد از نشان تأیید حساب کاربری برای بازی‌کردن با سیستم‌های مختلف استفاده می‌کنند.رسانه‌های اجتماعی باید بهطور جدی‌تری با این موضوع برخورد کنند. این پلتفرم‌ها باید به این احتمال فکر کرده باشند که کاربر سیستم را به بازی گرفته است و راهکارهایی برای جلوگیری از این مشکل در چنته داشته باشند.