محدودیت همراه‌بانک‌های ایرانی در آیفون؛ همان مشکل همیشگی
از ۱۱ بهمن ۱۴۰۱ شماری از کاربران گوشی‌های آیفون در ایران متوجه شدند اپلیکیشن‌های بانکی از کار افتاده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌داد افزون‌بر اپلیکیشن‌های اختصاصی بانک‌ها، یک‌سری سرویس‌های دیگر مثل همراه‌کارت از دسترس خارج شده بودند.
در واکنش به محدودیت اپلیکیشن‌های ایرانی روی آیفون، شماری از بانک‌ها در قالب پیامک، ازدسترس‌خارج‌شدن همراه‌بانک را اطلاع‌رسانی کردند.
بر اساس بررسی‌های زومیت، توسعه‌دهندگان اپلیکیشن همراه‌کارت موفق شده‌اند این سرویس را بار دیگر در iOS در دسترس قرار دهند. همچنین احتمالا به‌زودی شماری دیگر از اپلیکیشن‌های همراه‌بانک نیز به حالت عادی برمی‌گردند.
ریشه‌یابی مشکل؛ داستان از چه قرار است؟
محدودیت اعمال‌شده از سوی اپل برای توسعه‌دهندگان ایرانی، اتفاق جدیدی نیست. تولیدکننده‌ی گوشی‌های آیفون از چند سال پیش با آغاز تحریم‌های آمریکا تمامی اپلیکیشن‌های ایرانی را از اپ استور حذف کرد.
اپل هیچ محدودیت جدیدی اعمال نکرده است و همه‌چیز به سیاست‌های قبلی این شرکت برمی‌گردد
اپل به‌طور کلی سه راه برای توزیع اپلیکیشن ارائه می‌دهد. روش اول استفاده از اپ استور است، راهکاری که برای توسعه‌دهندگان ایرانی غیرقابل‌دسترس شده. در این روش اپلیکیشن‌ها از فیلترهای ویژه‌ای عبور می‌کنند و پس از تأیید، روی فروشگاه بزرگ اپ استور قرار می‌گیرند. اپل می‌گوید سخت‌گیری‌های اپ استور برای حفظ حریم خصوصی کاربران است.
اپل دو راه دیگر برای توزیع اپلیکیشن ارائه می‌دهد که یکی از آن‌ها مخصوص سازمان‌ها و دیگری مخصوص توسعه‌دهندگان است.
در روش دوم، اپل به سازمان‌هایی که اپلیکیشن داخلی دارند امکان می‌دهد با مجوزهایی به‌خصوص، اپلیکیشن را در دسترس کارمندان خودشان قرار دهند. این روش هیچ محدودیتی ازلحاظ تعداد نصب به‌همراه ندارد، اما راهکار باثبات و مطمئنی نیست، چون هر لحظه امکان دارد که حساب سازمانی توسط اپل بسته شود.
اپل صراحتا اعلام می‌کند روش دوم مخصوص انتشار درون‌سازمانی اپلیکیشن‌ها است. این شرکت در صورتی که بفهمد به شیوه‌ی دیگری از حساب سازمانی استفاده شده است، فعالیت آن حساب را متوقف می‌کند.
اپل در سال‌های اخیر با تغییر سیاست‌هایش، تهیه‌ی حساب سازمانی را بسیار سخت‌تر کرده
حمید کوچک‌زاده، مدیر تجاری فروشگاه آنلاین سیب‌اپ، در گفت‌و‌گو با زومیت اعلام کرد اپل در سال‌های اخیر با تغییر سیاست‌هایش، تهیه‌ی حساب سازمانی را بسیار سخت‌تر کرده و همین موضوع باعث شده است چنین حساب‌هایی در بازار سیاه با قیمت عجیب‌و‌غریب (بالای صدهزار دلار) به فروش برسند.
سومین راهکار اپل، تهیه‌ی حساب توسعه‌دهنده است. این حساب مخصوص کسانی است که قصد دارند اپلیکیشن خود را پیش از انتشار روی اپ استور، با گروهی متشکل‌از نهایتا ۱۰۰ کاربر بیازمایند. تهیه‌ی حساب توسعه‌دهنده هزینه‌بر است.
فروشگاه‌های ایرانی چگونه تحریم اپل را دور زده‌اند؟
در پی آغاز تحریم‌ها و حذف اپلیکیشن‌ها از اپ استور، شاهد تولد چند فروشگاه آنلاین بودیم، اما برخی از فروشگاه‌ها قبل از فرا رسیدن تحریم‌ها به کاربران خدمت‌رسانی می‌کردند.
فروشگاه‌های ایرانی از سیستمی ویژه تحت عنوان ادهاک (Ad-Hoc) استفاده می‌کنند که دور زدن تحریم‌های اپل را امکان‌پذیر می‌کند. در این سیستم هر ۱۰۰ دستگاه آیفون به‌طور مجزا به یک حساب توسعه‌دهنده اختصاص داده می‌شوند تا اگر آن حساب بسته شد، مشکل سراسری برای تمامی کاربران پیش نیاید.
مزیت اصلی ادهاک این است که حتی در صورت اقدام اپل، نهایتا ۱۰۰ آیفون با مشکل مواجه می‌شوند
استفاده از سیستم ادهاک برای توزیع گسترده‌ی اپلیکیشن، با قوانین اپل مغایرت دارد و این شرکت هر لحظه ممکن است علیه توسعه‌دهنده اقدام کند. به گفته‌ی کوچک‌زاده، مزیت اصلی ادهاک این است که حتی در صورت اقدام اپل، نهایتا ۱۰۰ آیفون با مشکل مواجه می‌شوند: «اساسا با این روش، دیگر همه‌ی تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نمی‌چینیم.»
این حساب‌های توسعه‌دهنده به رایگان ارائه نمی‌شوند، به همین دلیل فروشگاه‌های آنلاین ایرانی ماهانه هزینه‌ی مشخصی از کاربران‌شان دریافت می‌کنند. با وجود افزایش قیمت دلار در ماه‌های اخیر، فروشگاه‌هایی مثل سیب‌اپ تلاش کرده‌اند هزینه‌ی اشتراک ماهانه را بالا نبرند.
اطلاع‌رسانی درست، کلید حل مشکلات
کوچک‌زاده می‌گوید اکثر بانک‌های ایرانی همچنان به استفاده از حساب سازمانی علاقه دارند، چون این حساب بانک‌ها را قادر می‌سازد که اپلیکیشن خود را به رایگان در دسترس کاربران قرار دهند. با این‌حال حساب‌های سازمانی قابل‌اتکا نیستند، چون اپل صرف‌نظر از تعداد کاربران، ممکن است به‌یک‌باره روی آن‌ها خط قرمز بکشد. در یک نمونه، مجوز سازمانی یکی از اپلیکیشن‌های ایرانی با بیش از پنج میلیون کاربر توسط اپل باطل شد.
این دقیقا همان اتفاقی بود که دهم و یازدهم بهمن برای اپلیکیشن‌های همراه‌بانک ایرانی رخ داد. در نتیجه‌ی بسته شدن حساب سازمانی، این اپلیکیشن‌ها از دسترس خارج شدند.
مطابق بررسی‌های زومیت، اپلیکیشن همراه‌کارت هم‌اکنون مجددا در دسترس قرار گرفته. توسعه‌دهندگان این اپلیکیشن حساب سازمانی جدیدی تهیه کرده‌اند تا بدون نیاز به دریافت هزینه از کاربر، همراه‌کارت همچنان به رایگان قابل‌دسترس باشد.
حساب سازمانی شاید حلال مشکلات باشد، اما راهکاری دائمی نیست
حساب سازمانی شاید حلال مشکلات باشد، اما راهکاری دائمی نیست. اپل هر لحظه ممکن است همراه‌کارت و اپلیکیشن‌های مشابهی را که از حساب سازمانی استفاده می‌کنند، مجددا از دسترس خارج کند.
حمید کوچک‌زاده در گفت‌و‌گو با زومیت روی اهمیت اطلاع‌رسانی تأکید ویژه‌ای داشت. تلاش بانک‌ها برای ارائه‌ی نسخه‌ی رایگان همراه‌بانک تحسین‌برانگیز است، اما تا زمانی که درباره‌ی سازوکار ماجرا اطلاع‌رسانی درستی به مردم انجام نگیرد، بروز مشکلات ناگهانی مثل آنچه در روزهای اخیر رخ داد، نارضایتی را بالا می‌برد.
اکثر کاربران گوشی‌های آیفون که اپلیکیشن‌های همراه‌بانک را به شیوه‌ی مستقیم روی گوشی دانلود می‌کنند، از سازوکار حساب‌های سازمانی اطلاع ندارند. قطع خدمت‌دهی همراه‌بانک به دلیل بسته شدن حساب سازمانی مشکلات متعددی ایجاد می‌کند و در نهایت باعث کاهش اعتماد مردم به بانک می‌شود.
بهترین راهکار ممکن
همراه‌بانک‌هایی که هم‌اکنون در دسترس هستند، ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور مجددا با مشکل مواجه شوند. اگر به‌یک‌باره اپلیکیشن شما از دسترس خارج شد، توصیه می‌کنیم سراغ استفاده از نسخه‌ی تحت وب اپلیکیشن‌ها بروید.
بانک‌ها عموما علاقه‌ی زیادی به نسخه‌ی تحت وب ندارند، چون این نسخه بسیار محدودتر از نسخه‌ی بومی است. در نسخه‌ی تحت وب نمی‌توان پوش نوتیفیکیشن برای کاربران ارسال کرد.
فروشگاه‌های ایرانی نظیر سیب‌اپ توانسته‌اند از طریق سیستم ادهاک محدودیت‌های اپل را دور بزنند. استفاده از این فروشگاه‌ها رایگان نیست، با این‌حال با پرداخت هزینه‌ی ماهانه می‌توانید از بروز مشکلاتی نظیر آنچه در روزهای اخیر رخ داد جلوگیری کنید.