۴۰ سال با مایکروسافت ورد؛ محبوب‌‌ترین واژه‌پرداز جهان

باورش سخت است، اما چهل سال از عمر مایکروسافت ورد می‌گذرد!

سرویس مایکروسافت ورد به‌دلیل امکانات فراوان و رابط کاربری‌ آسان، محبوب‌ترین واژه‌پرداز جهان در بین مردم است و مطمئناً شما هم مثل بسیاری از افراد سراسر جهان برای انواع و اقسام کارهای روزانه، انجام پروژه‌های مدرسه یا دانشگاه و حتی نامه‌نگاری‌های اداری از این سرویس استفاده کرده‌اید. اگر هم کارتان به‌نوعی به تایپ کردن نیاز داشته باشد، به احتمال زیاد مایکروسافت ورد انتخاب اولتان به‌حساب می‌آید.

مایکروسافت ورد برخلاف بسیاری از محصولات ردموندی‌ها که خیلی زود شکست خوردند و از صحنه‌های روزگار حذف شدند، سالیان متمادی است که کاربران را از روزهای مدرسه تا دانشگاه و محیط کار همراهی می‌کند. اکنون، چهل از سال عمر این سرویس محبوب می‌گذرد و نسخه‌ی امروزی آن نسبت به نسخه‌های ابتدایی پیشرفت‌های بسیاری داشته است.

در همین راستا، من در این مقاله به بررسی تاریخچه‌ی مایکروسافت ورد می‌پردازم و گام‌به‌گام سیر تکاملی‌اش از اولین نسخه تا نسخه‌های امروزی را همراه با شما بررسی می‌کنم.

چهل سالگی مایکروسافت ورد فرصت خوبی بود تا سیر تکاملی این نرم‌افزار محبوب را از بدو تولد تاکنون بررسی کنیم. شما با کدام نسخه از مایکروسافت ورد با این نرم‌افزار آشنا شدید؟

مایکروسافت برای توسعه‌ی واژه پرداز خود، فردی به نام چارلز سیمونی را استخدام کرد. سیمونی که مسئولیت اصلی توسعه‌ی سرویس جدید ردموندی‌ها را برعهده داشت، توسعه‌دهنده اصلی واژه‌پرداز Brave بود. فرایند شروع این پروژه جدید با نام Multi-Tool Word در سال ۱۹۸۱ آغاز شد.

در نهایت، در سپتامبر سال ۱۹۸۳، مایکروسافت اولین سرویس واژه‌پرداز خود را برای سیستم‌های کامپیوتری مبتنی بر DOS، MS-DOS و Xeinx منتشر کرد. تصویر زیر، نمایشی از رابط کاربری اولین نسخه Microsoft word است که هم‌اکنون میلیون‌ها نفر از نسخه‌های پیشرفته‌تر آن استفاده می‌کنند.

سرویس Word 1. 0، فناوری نوآورانه‌ای در آن زمان به حساب می‌آمد که از جمله قابلیت‌های آن می‌توان به پشتیبانی از ماوس اشاره کرد. البته این نسخه، در زیر سایه‌ی واژه‌پردازهای قدرتمند آن زمان مانند WordPrefect و WordStar قرار داشت و به‌همین‌دلیل چندان مورد استقبال قرار نگرفت.

پس از انتشار اولین نسخه‌ی Word، مایکروسافت از سال ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۷ چهار نسخه‌ی دیگر از این سرویس را برای سیستم‌عامل DoS منتشر کرد که هیچ‌کدام از آن‌ها در بازار توفیق خاصی نداشتند. در واقع، در این نسخه‌ها هیچ انقلاب خاصی رخ نداد تا کاربران را مجاب کند از سرویس نسبتاً جدید مایکروسافت استفاده کنند.

یکی از دلایل این کم‌اقبالی، قدرت‌نمایی سرویس‌های مشابه مایکروسافت ورد بود که اجازه‌ی خودنمایی به سرویس ردمودنی‌ها را نمی‌داد.

مایکروسافت در سال ۱۹۸۹ تصمیم گرفت اولین نسخه‌ی ورد را برای سیستم‌عامل ویندوز ۳.۰ منتشر کنند. این تصمیم سرنوشت‌ساز باعث شد بازار واژه‌پرداز مایکروسافت گسترش پیدا کند و بسیاری از افراد به استفاده از این سرویس روی بیاورند. درواقع، مسیر پیشرفت مایکروسافت ورد با انتشار اولین نسخه برای ویندوز گره خورده بود. در ادامه، تصویری از رابط کاربری اولین Word منتشرشده برای ویندوز را مشاهده می‌کنید.

گفتنی است مایکروسافت در کنار عرضه‌ی ورد برای ویندوز، همچنان نسخه‌هایی از واژه‌پرداز خود را تا سال ۱۹۹۳ برای DOS منتشر می‌کرد.

امروزه، نرم‌افزار Microsoft Word در قالب بسته‌ی نرم‌افزار‌ی آفیس و به همراه نرم‌افزارهای دیگر این شرکت منتشر می‌شوند. تاریخچه‌ی این ادغام نیز به همان سال ۱۹۹۰ بر می‌گردد که Word 1.1 با نرم‌افزار‌های Excel 2.0 و PowerPoint 2.0 ادغام و در قالب مجموعه نرم‌افزارهای آفیس روانه بازار شدند. در ادامه، تصویری از تبلیغ مایکروسافت آفیس در سال ۱۹۹۰ را مشاهده می‌کنید.

گفتنی است این مجموعه نرم‌افزاری با قیمت ۴۹۸ دلار عرضه شده بود.

نرم‌افزار WordPrefect یکی از محبوب‌ترین واژه‌پرداز‌های آن سال‌ها بود که بخش عمده‌ای بازار را در دست داشت؛ اما مایکروسافت با معرفی دومین نسخه‌ی ویندوزی واژه‌‌پرداز خود باعث شد این سرویس قافیه را به سرویس Word ببازد.

نسخه‌های ویندوزی واژه‌پرداز مایکروسافت تا سال ۱۹۹۵ با نام WinWord روانه‌ی بازار می‌شدند. به‌عنوان مثال، نسخه‌ی دوم این سرویس، WinWord 2. 0 نام داشت. اما ردموندی‌ها تصمیم گرفتند که نام این سرویس با نام سال ترکیب شود. در نتیجه، نسخه‌ی جدید در سال ۱۹۹۵ با نام Word 95 روانه‌ی بازار شد.

نسخه‌ی Word 95 در قالب بسته نرم‌افزاری مایکروسافت آفیس ۹۵ برای ویندوز ۹۵ منتشر شد. این سرویس پس از انتشار، در بسیاری از ادارات مورد استفاده قرار گرفت و بسیاری از کاربران عادی نیز از آن استفاده می‌کردند. این نسخه فقط روی ویندوز ۹۵ کار می‌کرد و با نسل قبل سیستم‌عامل مایکروسافت سازگار نبود. البته Word 95 با Windows 2000 و ME نیز سازگار بود، اما روی ویندوز XP کار نمی‌کرد.

در ادامه سیر تکامل نسخه‌های مایکروسافت ورد، این شرکت نسخه‌ی جدیدی را در سال ۱۹۹۷ و با همان روند نام‌گذاری، روانه‌ی بازار کرد. رابط کاربری این واژه‌پرداز در مقایسه با نسل قبل بهبود یافته بود و چند قابلیت جدید به آن اضافه شد.

یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های اضافه‌شده به ورد ۹۷، دستیار Clippy بود. این دستیار با هدف کمک به کاربران و راهنمایی نحوه استفاده به مایکروسافت ورد ۹۷ اضافه شد. همان‌طور که در تصویر بالا می‌بینید، این دستیار در گوشه‌ی نرم‌افزار قرار داشت و از انیمیشن‌های جذابی بهره می‌برد. البته علمکرد ضعیف Clippy بیشتر از آنکه به کاربران کمک کند، باعث اعصاب‌خردی آن‌ها می‌شد. در نهایت، مایکروسافت دست از توسعه‌ی کلیپی برداشت و به‌مرور این دستیار جنجالی را از مجموعه نرم‌افزار‌های آفیس حذف کرد.

مایکروسافت در آغاز قرن جدید میلادی، نسخه‌ی جدید آفیس را که شامل ورد ۲۰۰۰ نیز بود، عرضه کرد. رابط کاربری این واژه‌پرداز هم در مقایسه با نسل‌های قبل از خود بهبود یافته بود و عملکرد روان‌تری داشت.

مایکروسافت یک سال پس از عرضه‌ی Office 2000، نسخه‌ی Office XP را در اواسط سال ۲۰۰۱ منتشر کرد.

رابط کاربری نرم‌افزار ورد مجموعه‌ی نرم‌افزاری Office XP، در مقایسه با نسخه‌های قبلی شاداب‌تر بود. علاوه بر این، فاصله بین سطر‌های هر پاراگراف و کلمات افزایش یافته بود تا خوانایی نوشته‌ها بهبود پیدا کند. همچنین، کاربران برای اولین بار می‌توانستند رنگ پس‌زمینه را تغییر دهند و از رنگ موردنظر خود استفاده کنند.

ورد ۲۰۰۳، در قالب مجموعه نرم‌افزار‌های Microsoft Office 2003 در پاییز همان سال منتشر شد. این نسخه از واژه‌پرداز مایکروسافت، محبوبیت بسیار زیادی داشت و یکی از پراستفاده‌ترین نسخه‌های ورد در تاریخ به شمار می‌رود. تصویر زیر، رابط کاربری این نرم‌افزار را نشان می‌دهد.

در ورد ۲۰۰۳، نوار ابزار‌ها با ظاهری شبیه به ویندوز XP طراحی شده بودند و کاربران از این بخش می‌توانستند به گزینه‌های مختلفی دسترسی داشته باشند.

در ورد ۲۰۰۷، تمرکز مایکروسافت بیشتر روی توسعه‌ی نوارابزار‌ها بود. در همین راستا، نوارابزار‌های این سرویس نسبت به نسل قبل توسعه یافته بود و افراد می‌توانستند به گزینه‌های متنوعی دسترسی داشته باشند. به تصویر زیر دقت کنید.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، نوار ابزار‌های بخش Home در مقایسه با نسل‌های قبل، گزینه‌های بیشتری دارد. این موضوع به کاربران کمک می‌کرد برای ویرایش اسناد و نوشته‌ها، آزادی عملی بیشتری داشته باشند. علاوه بر این، کاربران برای اولین بار در این نسخه می‌توانستند فایل‌های خود را به‌صورت PDF ذخیره کنند.

اگر تجربه کار با نسخه‌های قبلی مایکروسافت ورد را نداشته‌اید، احتمالاً به خوبی مایکروسافت ورد ۲۰۱۰ را بشناسید. این سرویس در سال ۲۰۱۰ معرفی شد و از قابلیت‌های مختلفی بهره می‌برد.

از جمله قابلیت‌های مایکروسافت ورد ۲۰۱۰ می‌توان به پشتیبانی از انواع اسناد و بهبود رابط کاربری اشاره کرد. گفتنی است که این نسخه نیز مانند مایکروسافت ورد ۲۰۰۳ محبوبیت بسیاری داشت و کاربران زیادی از آن استفاده می‌کردند.

مایکروسافت برای رقابت با شرکت‌هایی مانند گوگل که در حوزه‌ی رایانش ابری فعالیت می‌کردند، مجموعه نرم‌افزار‌های آفیس ۲۰۱۳ را با پشتیبانی از این فناوری منتشر کرد.

رایانش ابری در Word این امکان را برای کاربران فراهم کرد تا اسناد خود را در فضای ابری ذخیره و چند نفر به‌صورت همزمان آن‌ها را ویرایش کنند.

مایکروسافت ورد ۲۰۱۶ به گونه‌ای طراحی شد تا با انواع گوشی موبایل هوشمند و دستگاه‌های لمسی کاملاً سازگار باشد. در واقع، کاربران با گوشی‌های موبایل یا تبلت‌های خود می‌توانند از نسخه‌ی اندروید ورد ۲۰۱۶ استفاده کنند.

یکی از ویژگی‌های مهم این نسخه نسبت به نسل قبل، بهبود قابلیت فرمول‌نویسی بود. ابزار Ink Equation به این نسخه اضافه شد تا کاربران به‌راحتی بتوانند فرمول‌ها و عبارات ریاضی خود را در نرم‌افزار Word وارد کنند.

در اواخر سال ۲۰۱۸، مایکروسافت از بسته نرم‌افزاری Microsoft Word 2019 پرده برداشت. این نرم‌افزار که هم اکنون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، نسبت به نسل قبل به قابلیت‌های جدیدی مجهز شده است.

یکی از ویژگی‌های ورد ۲۰۱۹ این است که از قابلیت Translate بهره می‌برد. کاربران با استفاده از این قابلیت می‌توانند متن‌ها را به زبان‌های مختلف ترجمه کنند.

جدیدترین نسخه‌ی مایکروسافت ورد در سال ۲۰۲۱ منتشر شده است. این نسخه، برخلاف مایکروسافت ۳۶۵ پولی نیست و کاربران و کسب‌وکار‌های کوچک به‌صورت رایگان می‌توانند از آن استفاده کنند.

از جمله ویژگی‌های این نسخه از واژه‌پرداز Word می‌توان به قابلیت ویرایش همزمان اسناد توسط چند نفر، طراحی کاربری مدرن‌تر نسبت به نسل‌های قبلی، امکان دسترسی آسان‌تر به بخش‌های مختلف نرم‌افزار با نوارابزار جدید اشاره کرد.

بسیاری از افراد بر این باورند که مایکروسافت ورد، بدون رقیب است و تنها گزینه در دسترس را همین سرویس می‌دانند. این سرویس، محبوب‌ترین واژه‌پرداز جهان به حساب می‌آید و در حال حاضر برای انجام کارهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما با تمام محبوبیتی که دارد، تنها گزینه برای تایپ‌ نیست و ابزارهای مختلفی برای این کار طراحی شده‌اند که عبارت‌اند از:

• Google Docs
• LibreOffice
• WPS Office
• Apache OpenOffice Writer

این نرم‌افزار‌ها، برخی از مهم‌ترین رقبای مایکروسافت ورد هستند که احتمالاً تجربه کار با برخی از آن‌ها را دارید. ناگفته نماند که نرم‌افزارهای مذکور، از نظر طراحی و امکانات اصلی شبیه به Word هستند و تفاوت چندانی میان آن‌ها وجود ندارد.

نرم‌افزار مایکروسافت ورد از زمانی که منتشر شد، به خوبی توانسته است سیر پیشرفت خود را حفظ کند تا پس از چهل سال به‌عنوان محبوب‌ترین واژه‌پرداز جهان شناخته شود. هرچند با توجه به توسعه فناوری‌های جدید با هوش مصنوعی، این احتمال وجود دارد که استفاده از این نرم‌افزار در سال‌های آینده کاهش پیدا کند.

در همین راستا، مایکروسافت برای از دست ندادن بازار این سرویس باید با فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، واژه‌پرداز خود را توسعه دهد؛ همانطورکه هوش مصنوعی را به موتور جستجوی بینگ اضافه کرد و دستیار هوش مصنوعی کوپایلت را به ویندوز ۱۱ آورد. این‌طور که به نظر می‌رسد، آینده‌ی مایکروسافت ورد با هوش مصنوعی گره خورده است.