تایتان ممکن است چشم‌اندازی ناشناخته از حیات برای ما به ارمغان آورد

ماه آینده، فضاپیمای کاسینی که به ناسا تعلق دارد، برای صد و بیست و ششمین و آخرین بار، در اطراف تایتان، بزرگ‌ترین قمر زحل، گردش خواهد کرد و دانشمندان را برای همیشه با یک تصویر غنی از دنیایی که از نظر زمین‌شناسی بسیار فعال است و دریاچه‌هایی از هیدروکربن مایع دارد و در اتمسفر آن ساختار شیمیایی بسیار پیچیده‌ای مشاهده می‌شود و به احتمال زیاد، در زیر سطح یخی آن اقیانوسی شور دفن شده است، تنها خواهد گذاشت. دانشمندان یک پرسش اساسی دارند که به‌احتمال زیاد تا مدت‌ها بدون پاسخ باقی می‌ماند و آن پرسش این است: آیا تایتان، که شباهت بسیاری به گذشته‌ی زمین دارد، می‌تواند میزبان حیات باشد؟

سارا هورست، دانشمند سیاره‌شناس از دانشگاه جان هاپکینز واقع در بالتیمور، در گزارشی که قرار است در ژورنال Geophysical Research منتشر شود، می‌نویسد:

ترکیب مواد آلی و مایعی که در قالب آب، در اقیانوس زیر سطحی تایتان قرار گرفته است و همچنین، دریاچه‌ها و دریاهای هیدروکربنی (متان و اتان) موجود روی سطح این قمر، نشان می‌دهند که تایتان، به‌احتمال زیاد می‌تواند مناسب‌ترین مکان در سامانه‌ی خورشیدی برای آزمایش ایده‌هایی باشد که در مورد زیست‌پذیری، شیمی آلی و تنوع حیات در جهان هستند.

تایتان، قمری نسبتاً بزرگ و هم‌اندازه‌ی سیاره‌ی عطارد است و تنها مکان در سامانه‌ی خورشیدی به شمار می‌رود که همانند زمین، اتمسفری نازک دارد و روی سطح‌ آن دریاچه‌هایی مملو از مایعات وجود دارند. اما علاوه بر آبی که در زیر سطح تایتان قرار گرفته است، روی سطح این قمر نیز دریاچه‌هایی وجود دارند که حاصل باران‌های هیدروکربنی مملو از اتان و متان هستند. این‌ها همان مولکول‌های آلی هستند که می‌توانند پایه‌های حیات را شکل دهند. تا به این لحظه، ۵۳ قمر سیاره‌ی زحل نام‌گذاری شده‌اند و تایتان، بزرگ‌ترین آن‌ها است و شباهت زیادی به گذشته‌ی زمین دارد. تایتان، تمامی عناصر پایه‌ای که برای شکل‌گیری حیات ضروری هستند، در خود جای داده است که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به کربن، هیدروژن، نیتروژن، اکسیژن، فسفر، گوگرد و ذخایر هیدروکربن اشاره کرد که در برخی موارد، مقدار آن‌ها از مقدار موجود در زمین نیز بیشتر است.

ناسا در گزارش استراتژی اختر زیست‌شناسی خود در سال ۲۰۱۵، اعلام کرد شرایطی که اکنون بر تایتان حاکم هستند، شباهت بسیاری به محیط شیمی آلی زمین اولیه دارند. الیزابت تِرتِل، دانشمند سیاره‌شناس در دانشگاه جان هاپکینز واقع در بالتیمور، این چنین می‌گوید:

تایتان، این فرصت را به ما داده است که بتوانیم به جستجوی گونه‌های مختلفی از حیات بپردازیم که به حیات مبتنی بر آب شباهت دارند. ممکن است ما در این قمر، سیستمی بیولوژیکی داشته باشیم که به جای آب، با کمک هیدروکربن توسعه یافته باشد.

بریتنی اشمیت، دانشمند سیاره‌شناس در مؤسسه فناوری جورجیا، می‌گوید:

تایتان یک نمونه‌ی فوق‌العاده است. تصور کنید شما در این سیاره می‌توانید فرآیند ته‌نشینی را همانند دیگر سیاره‌های شبه زمین مشاهده کنید؛ اما در تایتان شما این فرآیند را به جای صخره‌ها، در یخ‌ها مشاهده می‌کنید. طبیعت تایتان، آلی است؛ اما لزوماً نمی‌تواند پدیدآورنده‌ی حیات باشد و این بسیار جالب است.

اکتشافاتی که توسط فضاپیمای کاسینی و کاوشگر هویگنس - که اکنون از بین رفته است -  انجام شدند، دانشمندان را وادار کردند تایتان را در صدر لیست سیاره‌ها و قمرهای موجود در سامانه‌ی خورشیدی قرار دهند که می‌توانند میزبان حیات باشند. ناسا تمرکز خود را بیشتر به مریخ معطوف کرده است؛ اما این آژانس فضایی قصد دارد به‌زودی مأموریتی برای کشف نشانه‌های حیات در اروپا، قمر سیاره مشتری، انجام دهد. کوین هَند، اختر زیست‌شناس فعال در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در پاسادنا، کالیفرنیا، می‌گوید:

کاری که ما با اکتشاف اروپا و دیگر دنیاهایی که در آن‌ها آب وجود دارد، انجام می‌دهیم؛ چیزی از یک انقلاب علمی کم‌ ندارد. ما سعی می‌کنیم در دانسته‌های خود تحولی بنیادین ایجاد کنیم و تلاش ما بر این است که بفهمیم آیا علم زیست‌شناسی ما، تنها در زمین کاربرد دارد یا ممکن است در دنیاهای دیگر نیز صدق کند. ما می‌دانیم فیزیک، شیمی و زمین‌شناسی، علاوه بر سیاره‌ی ما در دیگر سیاره‌ها نیز صدق می‌کنند؛ اما وقتی که نوبت به چهارمین علم بنیادین، یعنی زیست‌شناسی می‌رسد، با شک و تردید صحبت می‌کنیم. ما باید دانسته‌های خود در این خصوص را افزایش دهیم.

اگر تصمیم دولت ترامپ برای انجام مأموریت قمر اروپا نهایی شود، ناسا هرچه زودتر این مأموریت را آغاز می‌کند. این مأموریت می‌تواند یک انقلاب علمی برای بشر ایجاد کند.

نظر شما در این خصوص چیست؟