سفری به سوی مرگ: آخرین مأموریت فضاپیمای کاسینی به زودی آغاز می‌شود

در تاریخ ۲ اردیبهشت ۹۶، ناسا مأموریت Grand Finale فضاپیمای کاسینی را آغاز می‌کند. این مأموریت، آخرین تلاشی است که توسط فضاپیمای کاسینی انجام می‌شود و پایانی است بر یک سفر حماسی که باعث شد دید ما نسبت به سیاره‌ی زحل تغییر کند. کاسینی در طول مأموریت‌های خود، تصاویر بسیار زیبایی از زحل، حلقه‌های این سیاره و قمرهایش ثبت کرد و اطلاعات بسیار باارزشی به زمین مخابره کرد. مأموریت فضاپیمای کاسینی در تاریخ ۲۴ شهریور ۹۶ به پایان می‌رسد و این فضاپیما به درون اتمسفر زحل سقوط خواهد کرد.

اِرل مِیز، مدیر پروژه‌ی فضاپیمای کاسینی در خصوص شروع مأموریت جدید این فضاپیما می‌گوید:

هر وقت که کاسینی برای ما تصاویری از زحل ارسال می‌کرد، ما بیش از حد احساساتی و هیجان‌زده بودیم و حالا این سفر حماسی به پایان خود نزدیک می‌شود.

در پروژه‌ی کاسینی، ۱۹ کشور و ۳ آژانس فضایی به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم مشارکت داشته‌اند. اِرل مِیز به‌عنوان مدیر این پروژه‌ی بزرگ، اخیراً در مورد چگونگی موفقیت پروژه کاسینی، به‌عنوان یک پروژه‌ی بین‌المللی صحبت کرده است. کاسینی هویگنس، یک پروژه‌ی بین‌المللی بود و شاید اگر این کشورها در راه‌اندازی آن مشارکت نمی‌کردند، این موفقیت هرگز به دست نمی‌آمد. اِرل مِیز در این خصوص می‌گوید:

میراث خارق‌العاده‌ی کاسینی برای همیشه ماندگار است؛ اما هنوز بهترین قسمت ماجرا را ندیده‌ایم. ما اکنون آماده هستیم که وارد جایی ناشناخته شویم. کاسینی به‌زودی وارد فضای بین زحل و حلقه‌های این سیاره می‌شود؛ جایی که تا به امروز هیچ فضاپیمایی وارد نشده است. ما قرار است با سرعت ۱۱۲,۶۳۴ هزار کیلومتر بر ساعت، وارد فضایی شویم که ۲۴۰۰ کیلومتر عرض دارد و فضاپیما را از میلیاردها کیلومتر آن‌‌طرف‌تر کنترل کنیم.

کاسینی فضاپیمایی است که در طول مأموریت ۲۰ ساله‌ی خود، تقریباً مشکلی نداشته و در مورد سامانه‌ی زحل، اکتشافات بسیاری انجام داده است؛ پس چرا قرار است مأموریت آن به پایان برسد و به درون سیاره‌ی زحل سقوط کند؟

مسئله این است که سوخت کاسینی رو به اتمام است؛ به‌طوری که اکنون شاید بتوان گفت هیچ سوختی ندارد. ناسا نیز مجبور است در چارچوب موافقت‌نامه‌ی حفاظت سیاره‌ای عمل کند و نباید اجازه دهد حتی یک میکروب زمینی وارد سامانه‌ی زحل و قمرهای آن شود؛ زیرا زحل دو قمر اصلی به نام‌های اِنکِلادوس و تایتان  دارد که به‌احتمال زیاد شرایط مناسبی برای شکل‌گیری حیات دارند و نباید خطری زمینی آن‌ها را تهدید کند. اِرل مِیز در این خصوص می‌گوید:

کاسینی وقتی از بین برود آسیب‌های زیادی به اطراف وارد می‌کند. اِنکِلادوس، یک قمر بسیار مهم است و هوای گرمی دارد و روی سطح آن اقیانوس‌های آب شور جریان دارند. این یک جهان بکر و دست‌نخورده با احتمال میزبانی از حیات است؛ ما نمی‌توانیم ریسک کنیم و بگذاریم کاسینی به یک چنین مکان‌های باارزشی برخورد کند. ما باید کاسینی را به‌صورت کاملاً برنامه‌ریزی شده از بین ببریم.

اِرل مِیز می‌گوید در سال ۲۰۱۰، افراد گروه کاسینی تصمیم گرفتند به‌جای رها کردن کاسینی به حال خود، یک مأموریت پایانی ترتیب دهند تا بتوانند از آخرین ذرات سوخت کاسینی نیز استفاده کنند و به اکتشاف سامانه‌ی زحل و ویژگی‌ها آن بپردازند. کاسینی در تاریخ ۲ اردیبهشت، برای آخرین بار بر فراز تایتان پرواز می‌کند و پس از آن وارد مأموریتی می‌شود که آن را به‌سوی مرگ هدایت می‌کند. اِرل مِیز، قرار گرفتن فضاپیمای کاسینی در گرانش تایتان را به بوسه‌ی خداحافظی تایتان و کاسینی تشبیه می‌کند و پس از آن کاسینی به سمت زحل راهی می‌شود.

آخرین مأموریت کاسینی، Grand Finale نام دارد و در واقع مداری است که هر ۶ روز یک‌بار، کاسینی را به نزدیکی زحل و بالای ابرهای آن می‌برد. کاسینی در مجموع قرار است ۲۲ بار از این مدار استفاده کند تا بتواند به درون فاصله‌ی میان زحل و حلقه‌های این سیاره برود و دانش ما در مورد چگونگی شکل‌گیری سیاره‌های بزرگ و دیگر سامانه‌های سیاره‌ای را افزایش دهد. لیندا اسپایکر، دانشمند پروژه‌ی کاسینی می‌گوید فضاپیمای کاسینی در جریان این مأموریت، به سیاره‌ی زحل بسیار نزدیک می‌شود و می‌تواند به ما در جهت درک هرچه بهتر جرم و ساختار درونی این سیاره کمک کند؛ همچنین قرار است تصاویر خارق‌العاده‌ای از سوی کاسینی به زمین ارسال شوند.

در این ناحیه، خطر برخورد سنگ و غبار به کاسینی وجود دارد که می‌توانند این فضاپیما را از کار بیندازند؛ اما فضاپیمای کاسینی احتمالاً می‌تواند از چند برخورد جان سالم به در ببرد و اطلاعات علمی بسیار باارزشی به زمین مخابره کند. حتی اگر فضاپیما دچار مشکل شود و نتواند آخرین مشاهدات علمی خود را ارسال کند، ناسا به زندگی آن طبق برنامه خاتمه می‌دهد و آن را به درون سیاره زحل هدایت می‌کند. اِرل مِیز در مورد اهمیت این مأموریت پایانی می‌گوید:

این کاری است که ما هیچ‌گاه نتوانسته‌ایم انجام دهیم؛ اما اکنون وقت انجام آن فرا رسیده است.

اعضای گروه کاسینی، می‌گویند پایان این مأموریت به‌احتمال زیاد ترکیبی از هیجان، غرور و احساس از دست دادن خواهد بود.

لیندا اسپایکر در این خصوص می‌گوید:

فکر می‌کنم هرگاه سیگنال کاسینی قطع شود، یعنی قلب این فضاپیما برای همیشه از حرکت ایستاده است. در کل ما سعی می‌کنیم روحیه‌ی خود را حفظ کنیم تا بتوانیم مأموریت را با موفقیت به اتمام برسانیم و اکنون نیز یک حس شادی و غرور در وجود ما است؛ اما در کنار تمام این احساسات خوب، افراد گروه به خاطر پایان کاسینی اشک می‌ریزند و شاید یکدیگر را در آغوش بگیرند. ما خوشحالیم که توانستیم بخش کوچکی از این مأموریت بزرگ و خارق‌العاده باشیم.

یکی از افراد گروه کاسینی می‌گوید تا تاریخ ۱۵ فروردین، تنها ۳۶ کیلوگرم هیدرازین برای سیستم هیدروالکتریک باقی مانده بود. هر روز از سیستم هیدروالکتریک برای تعیین جهت فضاپیما، قرار دادن آنتن‌ها در مسیر زمین و قرار دادن ابزار علمی روی اهداف استفاده می‌شود. برای پرواز بر فراز تایتان در تاریخ ۲ اردیبهشت، حدود ۱۰ الی ۱۵ کیلوگرم از هیدرازین موجود استفاده می‌شود. سوخت پیشرانه اصلی نیز چندان زیاد نیست و در طول این پرواز، بخشی از آن استفاده می‌شود. پس از آن، مقدار ناچیزی از سوخت باقی می‌ماند و همین باعث شده است افراد گروه در مورد تمام شدن سوخت فضاپیما نگران باشند.

نظر شما در مورد کاسینی و دستاوردهای آن چیست؟