بسیاری تصور میکنند، فضانوردان افرادی هستند که در ایستگاه فضایی و مدار زمین به اکتشاف و آزمایشهای علمی مشغول میشوند و تصاویر حیرت آوری از زیباییهای فضا و جاذبهی سفر برای ما ارسال میکنند اما آیا میدانستید که فضانورد شدن بدون سالها تجربه و تمرینات مشکل در زمین ممکن نخواهد بود؛ همراه زومیت باشید.
فضانورد شدن یک شبه اتفاق نخواهد افتاد و احتیاج به سالها آموزشهای سخت و تجربه برای رسیدن به شرایط عمومی این شغل دارد. بسیاری از مردم حتی شرایط شرکت در این امتحانات را نخواهند داشت و از بین شرکت کنندگان تنها افراد کمی موفق میشوند به فضا سفر کنند.
این مقاله بر فرآیند انتخاب فضانوردان توسط ناسا از میان شهروندان آمریکایی تمرکز دارد اما این مقررات تقریباً برای باقی کشورها نیز مشابه است. آژانسهای فضایی مختلف برنامههایی برای ارسال فضانورد به فضا دارند که با توجه به محل سکونت باید از طریق یکی از این آژانسها اقدام شود.
- آژانس فضایی اروپا
- آژانس اکتشافات فضایی ژاپن
- آژانس فضایی کانادا
- آژانس فضایی فدرال روسیه
- سازمان ملی فضایی چین
و البته سازمان فضایی کشورمان نیز قصد دارد تا قبل از سال ۱۴۰۰ اولین فضانورد را از ایران به فضا بفرستد:
- سازمان فضایی ایران
اولین قدم برای فضانورد شدن داشتن تحصیلات آکادمیک مرتبط با این رشته است. دو دستهی اصلی از متقاضیان جذب میشوند، متقاضیان نظامی و غیر نظامی. متقاضیان نظامی بسته به شاخهی فعال در نیروهای مسلح به قسمت مورد نظر ناسا منتقل میشوند ولی غیر نظامیان مستقیماً توسط خود این سازمان مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
از هر طریقی که بخواهید واجد شرایط فضانورد شدن باشید حداقل باید مدرک کارشناسی ارشد را داشته باشید. فارقالتحصیلان رشتههای علوم مهندسی، زیست، فیزیک، ریاضیات، جغرافیا و حمل و نقل فضایی برای فعالیت در فضا مورد نیاز هستند. بسیاری از فضانوردان مدرک دکترا و یا حتی مانند استوری ماسگراو مدارکی بالاتر دارند.
تا اینجا متوجه شدید که برای فضانورد شدن احتیاج به مدارک تحصیلی بالایی است اما اینها فقط شرایط اولیه هستند؛ برای اینکه نامزد پذیرفته شدن توسط ناسا باشید باید حداقل سه سال تجربهی حرفهای مرتبط با رشتهی مورد نیاز را داشته باشید که این میزان برای کاندیداهای نظامی برابر با ۱۰۰۰ ساعت پرواز با هواپیمای جت خواهد بود. با این حال مدرک کارشناسی ارشد به عنوان یک سال و دکترا سه سال از تجربهی حرفهای به حساب میآید؛ تنها مورد استثناء معلمها هستند که میتوانند با مدرک کارشناسی فنی واجد شرایط شناخته شوند.
کاندیداهای فضانوردی ناسا از نظر شرایط فیزیکی بدن نیز باید شرایط مناسبی را داشته باشند شامل:
- قدرت بینایی ۲۰ از ۲۰ به طور طبیعی یا با استفاده از لنزهای طبی
- فشار خون کمتر از ۱۴۰ بر روی ۹۰ در حالت نشسته
- قد بین ۱۵۷ تا ۱۹۰ سانتیمتر
به طور کلی شرایط بدنی کاندیدا باید بسیار خوب و مناسب برای فعالیتهای دشوار باشد زیرا بازگرداندن اضطراری فضانورد به زمین کاری بسیار سخت و پرهزینه است.
پس از طی این مراحل کاندیدا از مصاحبه نیز باید پیروز خارج شود. در این مصاحبه شرایط جسمی و روانی فرد برای فضانوردی توسط متخصصین سنجیده میشود. مهارتهای کاری و روحیهی گروهی همچنین عشق به یادگیری از جمله صفات شخصیتی است که ناسا از فضانوردان خود انتظار دارد.
پیش به سوی پرواز
پس از سربلند بیرون آمدن از این مراحل ناسا شما را به عنوان یک فضانورد نمیشناسد بلکه شما واجد شرایط گذراندن آموزشهای پایهی فضانوردی شدهاید. در این مرحله دو سال از آموزشهای پایه برای فضانوردان در نظر گرفته شده است، نامزدهای فضانوردی به کلاسهای عمومی در بارهی ایستگاه فضایی بینالمللی و پروازهای فضایی خواهند رفت، همچنین آموزشهای ویژهای که آنها را تبدیل به غواصان حرفهای میکند، آموزش نظامی زندهماندن در آب، قرار گیری تحت فشار هوا با نوسان بالا، پرواز در مدار، راهپیمایی فضایی و یادگیری زبان روسی از جمله چیزهایی است که در این دانشکدهی فضانوردی به کاندیداها آموزش داده میشود.
پس از فارق التحصیلی برای یک سال به اکثر فضانوردان پروازی اختصاص داده نخواهد شد، آنها به عنوان پشتیبان فضانوردان در مدار، ماموریتهای فضایی شبیه سازی شده را در آزمایشگاه شناور خنثی ناسا برای به دست آوردن مهارت بالاتر میگذرانند. پس از آن احتمالاً بنابر نوع فعالیت مهارتهایی توسط شرکای بینالمللی ناسا مانند سازمان فضایی کانادا برای کار با بازوی رباتیک ایستگاه فضایی به آنها داده شود، همهی فضانوردان نیز باید در پرواز با هواپیمای T-38 ناسا به مهارت برسند و تعداد معینی از پرواز با آن در هر ماه را گذرانده باشند.
همانطور که متوجه شدید انتخاب شدن به عنوان فضانورد تنها شروع کار است و بعد از این مرحله ساعتها درس و شبیه سازی و فعالیتهای فیزیکی و ذهنی لازم است تا فرد به شرایط مناسب برای رفتن به فضا دست پیدا کند. چندین شبیه سازی از زندگی در فضا در اندازهی واقعی وجود دارد که در آنها به فضانوردان درس زندگی در فضا آموزش داده میشود. چگونگی ارتباط با سیستمهای ارتباطی، آماده سازی غذا، قرار دادن تجهیزات در فضای محدود و مدیریت زبالهها، استفاده از دوربینها و عملیاتهای آزمایشی از جملهی این آزمایشها است.
این روزها به طور معمول مدت استقرار فضانوردان در ایستگاه فضایی به مدت ۶ ماه به طول میانجامد که تا یک سال نیز برای بررسی تأثیرات بیوزنی بر بدن انسان تمدید خواهد شد. آیا حاضرید تمام این سختیها را برای حضور در فضا تحمل کنید؟
نظرات