معمای ۴۰ ساله سیگنال واو! احتمالا سرانجام حل شد

در سال ۱۹۷۷ میلادی، دکتر جری اِهمَن، ستاره‌شناسی از دانشگاه ایالتی اوهایو، از رادیو تلسکوپ بیگ ایر استفاده کرد تا بتواند به جستجوی تمدن‌های فرازمینی که قصد برقراری ارتباط با ما دارند، بپردازد. وی در جریان جستجوهای خود، متوجه یک سیگنال عجیب شد که با سایرین تفاوت‌های بسیاری داشت. رادیو تلسکوپ بیگ ایر، در واقع یک آشکارساز سیگنال است و در آن زمان، بشقاب این رادیو تلسکوپ در جهت گروهی از ستاره‌ها به نام خی کمان که در صورت فلکی کمان هستند، تنظیم شده بود.

وقتی دکتر اِهمَن فضای اطراف این ستاره‌ها را بررسی می‌کرد،‌ یک انفجار ۷۲ ثانیه‌ای از امواج رادیویی را ثبت کرد. وی در همان لحظه با خودکار قرمز خود، دور سیگنال را خط کشید و نوشت «!Wow» که نشان‌دهنده تعجب وی از این سیگنال خاص بود. از آن زمان، این سیگنال با نام Wow شهرت یافت و بسیاری از مردم بر این باور بودند که از سوی فرازمینی‌ها برای ما ارسال شده است. در طول ۴۰ سال گذشته، این سیگنال شاهدی بود بر این‌که ما در این کهکشان تنها نیستیم. کارشناسان و مردم عادی بر این باور بودند که ما بالاخره موفق شده‌ایم نخستین نشانه از حیات فرازمینی را کشف کنیم.

به هر حال، به نظر می‌رسد که بالاخره یک توضیح قابل درک برای این سیگنال پیدا شده است. پروفسور آنتونیو پاریس از کالج سنت پترزبورگ بر این باور است که یک جفت دنباله‌دار عامل اصلی این سیگنال هستند. این دنباله‌دارها که با نام‌های 266P/Christensen و 335P/Gibbs شناخته می‌شوند، ابرهایی از گاز هیدروژن به قطر چندین میلیون کیلومتر دارند که اطراف آن‌ها را فرا گرفته‌اند. سیگنال Wow در فرکانس ۱۴۲۰ مگاهرتز شناسایی شده و این دقیقاً فرکانسی است که هیدروژن به‌طور طبیعی از خود ساطع می‌کند. همچنین گروهی که این توضیح را یافته‌اند، تأیید کرده‌اند که در آن زمان این دنباله‌دارها فاصله اندکی با ما داشتند و فرکانس‌های دریافتی از دنباله‌دار 266P/Christensen دقیقاً با سیگنال Wow هم‌خوانی دارند.

خبر این کشف مهم شاید برای طرفداران بیگانگان فضایی ناامیدکننده باشد؛ زیرا سیگنال Wow قوی‌ترین سیگنالی است که ما تاکنون از فضا دریافت کرده‌ایم. البته این خبر نشان‌دهنده توانایی ما در تجزیه سیگنال‌های زمینی از سیگنال‌ها و اصواتی است که از کیهان دریافت می‌شوند. این پژوهش به ما این امید را می‌دهد که بتوانیم به رمزگشایی سیگنال‌های فرازمینی قدرتمندی که از سوی ستاره‌ها دریافت می‌شوند بپردازیم.

این روزها ما چندین ابزار مختلف برای شناسایی پدیده‌ها و سیگنال‌های کیهانی در اختیار داریم که بیشتر آن‌ها توسط مؤسسه جستجوی هوش فرازمینی (SETI) مورد استفاده قرار می‌گیرند. آن‌ها در بیشتر مواقع از رادیو تلسکوپ‌های قدرتمند برای تشخیص پدیده‌های مرتبط با کیهان استفاده می‌کنند و جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌ی آن‌ها تا به امروز، پروژه Phoenix بوده است.

Phoenix، جامع‌ترین و حساس‌ترین پروژه برای جستجوی هوش فرازمینی به شمار می‌رود. اعضای مؤسسه SETI‌ برای این پروژه از بزرگ‌ترین رادیو تلسکوپ‌های جهان، مانند رادیو تلسکوپ پارکس در استرالیا (دارای بشقابی به قطر ۶۴ متر)، رصدخانه ملی رادیو اخترشناسی در ویرجینیای غربی (دارای بشقابی به قطر ۴۲.۶ متر) و رصدخانه آرسیبو در پورتوریکو (دارای بشقابی به قطر ۳۰۴ متر) استفاده می‌کنند. همچنین آن‌ها آرایه تلسکوپی آلن را نیز با حمایت مالی پل آلن (یکی از بنیان‌گذاران مایکروسافت) ساخته‌اند.

نتایج این پژوهش‌ها در مجله Washington Academy of Sciences منتشر شده‌اند.