انسان‌ها چه زمانی در سیاره سرخ زندگی خواهند کرد؟

جامعه بشری طی ماه گذشته قادر بوه تا دورترین تصاویر متعلق به منظومه شمسی را با کیفیت بالا مشاهده کند چرا که کاوشگر فضایی نیو هورایزنز ناسا تصاویری را از سیاره پلوتون در فاصله 3.5 میلیارد مایلی زمین ارسال کرده است. تصاویر خارق‌العاده از قله‌های یخی و دره‌های عمیق دانشمندان را شگفت زده کرد تا جایی که باعث شد بار دیگر برخی برای زندگی روی سیاره دیگری در فضا رویاپردازی کنند.

اما از نظر استفن پترانِک این‌ها رویاپردازی نیستند بلکه پیش بینی‌های قطعی هستند. او که برنده جایزه در زمینه نویسندگی مقالات علمی است و صحبت‌های او در TED در زمینه پایان دنیا توسط بیش از ۱.۵ میلیون نفر دیده شده معتقد است که انسان ها فقط به سیاره دیگری سفر نخواهند کرد بلکه روی سیاره دیگری  زندگی می‌کنند و آن مریخ است.

در مقایسه با پلوتون، مریخ خیلی به زمین نزدیک‌تر است و فقط ۲۵۰ میلیون مایل با زمین فاصله دارد و اگر زمین در خطر برخورد شهاب‌‌سنگ‌های غول‌پیکر آسمانی یا جنگ‌های هسته‌ای وسیع قرار گیرد می‌تواند مأمن جدیدی برای انسان‌ها باشد.

البته این صحبت‌ها کمی شبیه به فیلم‌های علمی تخیلی است. پترانک که در کتابش با عنوان «ما چگونه در مریخ زندگی خواهیم کرد» آینده‌ جذابی را برای بشریت ترسیم کرده  در این باره می‌گوید:

فناوری لازم برای چنین سفری حدود ۵۰ سال است که در اختیار انسان‌ها قرار دارد. در سال ۲۰۲۷ دو فضاپیما با نام‌های رپتور ۱ و رپتور ۲ پس از سفری ۲۴۳ روزه به مریخ خواهند رفت.

او در کتابش پیش‌بینی کرده است که به محض رسیدن پیشتازان فضایی به مریخ، در آنجا کمپی برپا خواهد شد و ساختمان‌ها و چادرهایی تحت فشار معین برای تهیه و تولید غذا ایجاد خواهد شد. در مرحله بعد سایر گونه‌هایی که انسان می‌شناسد هم در این سیاره توسعه خواهند یافت.

پترانک در مورد چارچوب زمانی مورد نیاز برای زندگی در مریخ می‌گوید:

این امر بستگی به مردی دارد که ما را به مریخ خواهد برد. اشاره او به ایلان ماسک مدیر عامل شرکت فضایی SpaceX  است. ماسک می‌گوید در سال ۲۰۲۵ در مریخ خواهیم بود ولی من معتقدم این کار ۱۲ سال طول می‌کشد یعنی سال ۲۰۲۷ انسان به مریخ سفر خواهد کرد.

 شرکت ‌SpaceX ماه گذشته پس از انفجار راکت‌ فضایی فالکون ۹ که به مقصد ایستگاه بین‌المللی فضایی پرتاب شده بود و کمتر از ۳ دقیقه  پس از پرتاب منفجر شد در صدر خبرها قرار گرفت ولی حتی این هم باعث نشد تا پترانک اعتمادش را نسبت به ایلان ماسک از دست بدهد یا دست از رویاهایش برای زندگی در مریخ بکشد.

۲۰ جولای ۳۹ اُمین سالگرد اولین تصویری بود که از سطح مریخ گرفته شده است و از آن زمان تا به امروز بشر راه زیادی را پیموده است. ولی پترانک معتقد است  با وجود این که ماموریت پلوتون متعلق به ناسا است ولی این ناسا نیست که انسان‌ها را به مریخ خواهد برد.

فضا با سرعت زیادی در حال تبدیل به یک تجارت بخش خصوصی است و دولت ها در حال از دست دادن کنترل خود بر این بخش هستند. به نظر می‌رسد که شرکت های خصوصی این کارها را سریع‌تر و ارزان‌تر انجام می‌دهند.

ولی زندگی در مریخ واقعا چطور خواهد بود؟ ,واقعا چطور می‌توان روی سیاره‌ای یخ زده و دارای صخره‌هایی از جنس بازالت که بطور میانگین ۱۴۲ میلیون مایل از خورشید فاصله دارد (در مقایسه با زمین که ۹۳ میلیون مایل با خورشید فاصله دارد) زندگی کرد؟ در نظر داشته باشید که میانگین دمای مریخ ۶۳ درجه زیر صفر است و  نیروی جاذبه آن ۳۸ درصد قدرت جاذبه زمین را دارد و از همه مهم‌تر هیچ اکسیژنی در حال حاضر در مریخ وجود ندارد.

طرح صورت خندان که در سال ۱۹۹۹ از سطح مریخ گرفته شده است

پترانک معنقد است که این هم مشکلی نیست. او به زندگی انسان‌ها در قطب جنوب اشاره می‌کند و این که چطور انسان توانسته از پس زندگی در این منطقه برآید.

من معتقدم که قطب جنوب مثال خوبی برای این است که چطور انسان‌ها می‌توانند در شرایط سخت برای خود پناهگاه بسازند و زندگی کنند. غذاهای موجود در قطب برای انسان‌ها خیلی خوب هستند، سرگرمی‌های زیادی برای ساکنان ایجاد شده است و رفاقت خوبی بین افراد ساکن در این منطقه شکل گرفته است. سال‌ها است که در قطب جنوب ایستگاه‌هایی برای زندگی احداث شده است.افراد مجبور خواهند بود در مریخ برای مدت زمان زیادی درون پناهگاه‌های خود باقی بمانند چون وقتی بیرون بیایند با تشعشعات موجود در مریخ روبرو خواهند شد. بنابراین مردم بیشتر اوقات خود را در زیر خاک‌های مریخ یا در مناطق محافظت شده  خواهند گذراند. سبک زندگی در مریخ تا حد زیادی بصورت محافظت شده خواهد بود و افراد خودروهای تحت فشار خواهند داشت که به آن‌ها کمک می‌کند بدون نیاز به پوشیدن لباس‌های فضانوردی در مریخ رفت‌و‌آمد کنند.   شاید بتوانیم مردم را از نظر ژنتیکی طوری تنظیم کنیم که در شرایط تشعشعات محیطی، مقاومت بهتری داشته باشند.

 او  در کتابش توضیح میدهد که انسان‌ها چطور قادر خواهند بود تا اکسیژن مورد نیاز خود را در مریخ از طریق فرایند الکترولیز تامین کنند. الکترولیز فرایندی است که در آن جریان الکتریسیته از آب عبور داده می‌شود ولی این در شرایطی ممکن است که آبی در کار باشد. در واقع نظریه آقای پترانک در شرایطی عملی خواهد شد که در مریخ آب به اندازه کافی وجود داشته بشد.  اما پترانک به این موضوع خوشبین است و معتقد است که آب زیادی در مریخ به شکل یخ وجود دارد.

یکی از نخستین تصاویر رنگی گرفته شده از سطح مریخ در سال ۱۹۷۶

ولی چرا وقتی افراد می‌دانند که با سفر به مریخ دیگر راه بازگشتی ندارند باید حاضر شوند که به این سفر بروند؟ ده‌ها هزار نفر در برنامه Mars One ثبت نام کرده‌اند. «مارس وان» پروژه پرواز فضایی خصوصی به مدیریت کارآفرین هلندی برای ایجاد یک کلونی دائمی جهت اسکان انسان در مریخ است. نخستین گروه از انسان‌ها قرار است در سال ۲۰۲۷ روی مریخ فرود آیند تا ساخت این کلونی را آغاز کنند و یک گروه چهار نفره از فضانوردان نیز هر دو سال به آنها افزوده می‌شود.

 در حال حاضر شاهد یکی از بزرگ‌ترین مهاجرت‌های تاریخ هستیم. تعداد بسیار زیادی از مردم آمادگی خود را برای مهاجرت اعلام کره‌اند، مردمی که آینده روشنی را برای خود متصور نیستند. درست به همین دلیل بود که در قرن هیجدهم مردم به آمریکا مهاجرت کردند. من فکر نمی‌کنم در زمینه تعداد داوطلبان حاضر برای سفر بدون بازگشت به مریخ به مشکلی برخورد کنیم. من فکر می‌کنم شاهد ثبت نام بسیاری از افراد میان سال خواهیم بود که قصد دارند کار جدیدی در زندگی خود انجام دهند. می‌توانم تصور کنم که خیلی‌ها به صورت خانوادگی سفر خواهند کرد.

 شاید جالب باشد که بدانید همسر و پسر آقای پترانک (که یک استاد ۳۹ ساله دانشگاه است) چندان به سفر به مریخ خوشبین نیستند.

آن‌ها ایده سفر به مریخ را چندان دوست ندارند.

اما مریخ مقصد نهایی انسان‌ها نخواهد بود. پترانک در این مورد می‌گوید:

مریخ بهترین زیستگاه برای انسان‌ها در منظومه شمسی خواهد بود ولی امکان زندگی در سایر نقاط هم وجود خواهد داشت. انسان‌ها به مریخ خواهند رفت و یاد می‌گیرند که چطور در آنجا زندگی کنند و به سایر مکان‌ها بروند. شاید ماه‌های متعلق به زحل و مشتری مکان‌های مناسبی برای زندگی باشند. بالاخره روزی یاد می‌گیریم که چطور باید این کار را انجام دهیم و حتما انجام خواهیم داد. در نهایت مجبور خواهیم شد که از منظومه شمسی خارج شویم  چرا که خورشید ما در حال نابود شدن است. اگر انسان‌ها بخواهند گونه خود را حفظ کنند باید روزی از منظومه شمسی خارج شوند.

شاید این گام بزرگی برای انسان‌ها باشد. شاید روزی خروج از منظومه شمسی برای انسان امری عادی و روتین شود. بدون شک راه زیادی تا آن روز باقی مانده است. نظر شما چیست؟