دستور دونالد ترامپ به ناسا برای ارسال مجدد انسانها به ماه
بر هیچکس پوشیده نیست که دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحدهی آمریکا، تأکید بسیاری بر مطرح کردن قدرت آمریکا در عرصهی بینالملل دارد. سیاستهای دونالد ترامپ نیز به گونهای هستند که بتوانند راه را برای رسیدن به این هدف مهم هموار کنند. دونالد ترامپ در راستای همین سیاستها، بهتازگی طی حکمی اجرایی، از ناسا و سایر سازمانهای فضایی آمریکا درخواست کرده است مجدداً انسانها را به ماه بفرستند و بار دیگر، ایالات متحدهی آمریکا را در این زمینه پیشگام کنند.
دونالد ترامپ جزئیات این سیاست را روز دوشنبه هفتهی گذشته، در حضور مقامات بلندپایه ناسا و شرکتهای خصوصی در کاخ سفید ارائه کرد. جاهطلبی بسیار زیاد دونالد ترامپ در این حکم دیده میشود؛ اما در بخشهایی از آن، هیچ گونه جدول زمانی برای انجام مأموریتهای آینده ارائه نشده است و قولی نیز برای انجام آنها داده نمیشود. در این جلسه، هریسون اشمیت، فضانورد آپولو ۱۷ نیز حضور داشت و ترامپ تأکید کرد که این مأموریتهای جدید، بر خلاف مأموریتهای آپولو صرفاً برای کنجکاوی و قدم نهادن روی سطح ماه نیستند. دونالد ترامپ اعلام کرد که ناسا نهتنها باید انسانها را مجدداً به ماه بازگرداند، بلکه باید از این مأموریت بهعنوان یک سکوی پرتاب استفاده کند و انسانها را برای کاوش دیگر نقاط کیهان آماده سازد.
دونالد ترامپ در جریان صحبتهای خود گفت:
این دستورالعملی که من امروز امضا میکنم، باعث تمرکز مجدد برنامهی فضایی آمریکا بر اکتشاف و جستجوی کیهان توسط انسان خواهد شد. این یک گام مهم برای بازگرداندن فضانوردان آمریکایی به ماه خواهد بود؛ کاری که از سال ۱۹۷۲ تاکنون انجام نشده است. این بازگشت، بهمنظور اکتشافات بلن مدت و استفاده از پتانسیلهای موجود خواهد بود. این بار ما صرفاً به قرار دادن پرچم و بر جای گذاشتن رد پا بسنده نمیکنیم؛ بلکه قرار است مأموریتهای مریخ و احتمالاً جهانهای دیگر را پایهگذاری کنیم. این دستورالعمل جدید باعث میشود که بار دیگر، برنامهی فضایی آمریکا الهامبخش تمام بشریت شود.
پیشتر در ماه اکتبر نیز مایک پنس، معاون رئیس جمهور ایالات متحده و رئیس شورای ملی فضایی، این چنین گفته بود:
ما مجدداً فضانوردان آمریکایی را به ماه بازمیگردانیم؛ اینبار نه برای قرار دادن رد پا و پرچم؛ بلکه برای پایهگذاری آنچه نیاز داریم تا انسانها را به مریخ ببرد.
این دستورالعمل جدید، یادآور دستورالعملی است که باراک اوباما برای ارسال کاوشگر به سیارکها و فرود انسان روی مریخ تا ۱۵ سال آینده امضا کرده بود؛ اما یک تفاوت عمده دارد. دستورالعمل جدید دونالد ترامپ میخواهد انسانها ماه را مجدداً اکتشاف کنند؛ اما این در انحصار سازمانهای دولتی آمریکایی نباشد؛ بلکه با همکاری سازمانهای خصوصی و دیگر کشورها انجام شود. در این دستورالعمل آمده است که فرود روی ماه، جزو علایق بسیاری از شرکتها بوده و شرکتهای خصوصی آمریکایی نیز میتوانند بهخوبی از عهدهی انجام آن برآیند. مون اکسپرس (Moon Express) یکی از شرکتهایی است که میخواهد تا اوایل سال آینده یک ربات ماهنشین را به ماه ارسال کند تا روی سطح آن فرود آید. لاکهید مارتین نیز بهعنوان یک شرکت پیشرو در عرصهی هوافضا، وظیفهی ساخت کپسول اوریون ناسا را بر عهده دارد و در جریان این نشست، رسماً این موضوع را اعلام کرد.
شرکتهای خصوصی نقشی کلیدی در انجام این پروژه دارند
مادامی که گروههای صنعتی مختلف بر اکتشاف اعماق فضا تمرکز کردهاند، شرکتهای تجاری بر انجام موارد دیگر تأکید میورزند. اریک استالمر، رئیس فدراسیون پروازهای فضایی تجاری میگوید:
شرکتهای بزرگ تجاری، صدها میلیون دلار در بخش خصوصی سرمایهگذاری کردهاند تا قابلیتهایی نوآورانه را برای حمل و نقل بین ماه و زمین و بهرهبرداری از منابع توسعه دهند.
تا پیش از این، رؤسای جمهور آمریکا وعده داده بودند که آپولو برای نسلها تکرار میشود و حالا دونالد ترامپ، سومین جمهوریخواهی است که وعدهی بازگشت به ماه میدهد؛ اما این قضیه را جدیتر پیگیری میکند. پیش از این، جورج هربرت واکر بوش (بوش پدر) و جرج واکر بوش (بوش پسر) سخرانیهای متعددی در مورد اکتشافات فضایی داشتند و باراک اوباما نیز وعدهی سفر به مریخ داده بود. متأسفانه مشخص نبودن سرمایهگذاریها و برنامههای مشخص برای انجام این پروژهها، آنها را با مشکل مواجه کرد و باعث شد که برای چندین دهه، انسان نتواند به فراتر از مدار پایینی زمین سفر کند.
حالا نوبت به دونالد ترامپ رسیده است. اگرچه در دستورالعمل جدید او جزئیات زیادی در مورد چگونگی بازگشت ناسا به ماه و همچنین هزینههای لازم برای انجام این پروژه ارائه نشده است؛ اما این دستورالعمل همانطوری که گفته شد، یک تفاوت عمده با سایرین دارد و آن هم اجازه دادن به شرکتهای خصوصی برای مشارکت در انجام این پروژه است. علاوه بر مون اکسپرس، شرکتهای تجاری دیگری نظیر یونایتد لانچ آلیانس، اسپیسایکس و بلو اوریجین نیز از برنامههای خود برای سفر به ماه سخن گفتهاند.
اسکات پیس، دبیر اجرایی شوارای ملی فضایی آمریکا میگوید:
این دستورالعمل جدید با سایر دستورالعملهایی که پیشتر ارائه شدهاند، متفاوت است؛ زیرا آنها تنها بر سازمانهای دولتی تکیه داشتند. ما میخواهیم صنعت ایالات متحده همواره پیشگام باشد؛ همچنین میخواهیم این کار را به کمک همکاران بینالمللی انجام دهیم.
برخی از کارشناسان بر این باورند که این تفاوت، میتواند کلید موفقیت سیاست جدید ترامپ باشد.
فیل لارسون، معاون دانشکده فنی مهندسی دانشگاه کلرادو بولدر میگوید:
این سیاست جدید دونالد ترامپ هدف سادهای دارد: یا صرفاً در حد صحبت و یک هدیه از سوی ترامپ به طرفداران فضا است؛ یا اینکه واقعاً میتواند کشور ما را پیشگام کند. ما هنوز پاسخ به این سؤالات را نمیدانیم؛ اما میدانیم این مسیری که توسط شرکتهای تجاری رهبری میشود، بهترین پیشنهاد برای مالیاتدهندگان است. ماه یک مقصد و هدف بسیار عالی است؛ اما برنامهها و همکاریها، از مقصد و تاریخ پرتاب اهمیت بیشتری دارند.
در قرن ۲۰ میلادی، فعالیتهای فضایی به اوج خود رسیده بودند و جنگ سرد میان شوروی سابق و آمریکا باعث شکلگیری رقابتهای فضایی شد و انسانها به ماه رفتند؛ اما از قرن ۲۱ به بعد، سفر انسانها به فضا تنها به مدار پایینی زمین و ایستگاه فضایی بینالمللی محدود شده است؛ اما گویا قرار است بهزودی به لطف دستورالعمل جدید دونالد ترامپ، انسانها مجدداً به ماه بازگردند.