حل معمای ۴۰ ساله: فضانوردان آپولو موجب گرمایش ناگهانی ماه شده‌اند
دانشمندان ناسا دهه‌هاست که قادر به حل معمای گرم شدن ناگهانی دمای سطحی ماه پس از کاشت پرچم‌ها در ماه مورد نبوده‌اند. هنگامی که دانشمندان در اوایل دهه‌ی ۱۹۷۰، به این مسئله برخوردند، می‌دانستند که غبار ماه یا سنگ‌پوشه (Regolith) می‌تواند فضانوردان را دچار گرمایش کند، اما آیا این امکان هم وجود داشته که فضانوردان ماه را دچار گرمایش کرده باشند؟
فضانوردان ماموریت‌های آپولو بین سال‌های ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۷، آزمایش‌هایی را روی ماه انجام دادند و دریافتند که سطح ماه به‌طرز مرموزی گرم شده است. اما اطلاعات این آزمایش‌ها، از سال ۱۹۷۴ به بعد در بایگانی‌ها مفقود شده بودند و این معما حل نشده باقی مانده بود. اکنون سیچی نیگاهارا، دانشمند علوم سیارهای در دانشگاه فناوری تگزاس و همکارانش با بازیابی این اطلاعات دریافتند که دلیل این گرمای ناگهانی ماه، حضور انسان‌ها بوده است.
این آزمایش‌های گرمایی برای بررسی سرعت از دست دادن گرمای درونی ماه طراحی شده بودند. فضانوردان ماموریت‌های آپولو ۱۵ و ۱۷، گودال‌هایی به عمق ۲٫۳ متر را حفر کردند و در آن سنجش‌های دمایی را انجام دادند. در این سری آزمایش‌های بلندمدت، فضانوردان آپولو ۱۵، بین سال‌های ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۷ و فضانوردان ماموریت آپولو ۱۷ بین سال‌های ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۷، اندازه‌گیری‌هایی را در اعماق سطح ماه انجام داده بودند.
اطلاعات ثبت‌شده این آزمایش‌ها روی نوارهایی ضبط شدند و به بایگانی مرکز اطلاعات ناسا منتقل شدند؛ اما بر اثر یک اشتباه در بایگانی، این اطلاعات پس از سال ۱۹۷۴ به‌کلی مفقود شده بودند. و اکنون بعد از گذشت بیش از چهار دهه؛ نیگاهارا و همکارانش پس از یک جستجوی هشت ساله، توانسته‌اند که بیش از ۴۰۰ حلقه فیلم از نوارهای مفقود شده ناسا را بازیابی کنند.
بخش‌های تیره‌تر خاک که توسط فضانوردان ماموریت آپولو بر جای مانده‌اند، به وضوح در عکس‌های دوربین مدارگرد شناسایی ماه قابل مشاهده‌اند
این نوارها، اطلاعاتی از سال ۱۹۷۵ را نشان می‌دهند و ۱۰ درصد کل نوارهای بایگانی‌شده‌ی ناسا را شامل می‌شوند که بسیاری از آن‌ها دیگر قابل بازیافت نبودند. نیگاهارا و همکارنش به جز این، از دفاتر ثبت هفتگی موسسه‌ی قمری و سیارهای استفاده کردند که در آن اطلاعاتی تا پایان سال ۱۹۷۷ ثبت شده بود و ادامه گرمای ماه را نشان می‌دادند.
این اطلاعات از سال ۱۹۷۴به بعد در بایگانی‌ها مفقود شده بودند
این اطلاعات، همچنین نشان می‌دادند که دمای نزدیک به سطح ماه گرم‌تر شده که نشان می‌دهد، گرما از سطح ماه به وجود آمده بود. اما، آیا حرکات فضانوردان باعث برهم زدن خاک ماه شده بود؟ پژوهشگران در مقاله جدید خود، نوشتند:
به‌تازگی تصاویری از دوربین مدارگرد شناسایی ماه در دو محل فرود ماموریت‌های آپولو منتشر شده است که نشان می‌دهد، سنگ‌پوشه‌هایی که در مسیر فضانوردان قرار داشته‌اند تیره‌تر هستند. فکر می‌کنیم که در اثر فعالیت‌های فضانوردان، نور خورشید بیشتری توسط سنگ‌پوشه‌ها جذب و در نتیجه، موجب گرم شدن دمای ماه شده است.
به عبارت دیگر، زمانی که فضانوردان روی ماه فرود آمدند و با ماه‌نوردها به نواحی نزدیک محل‌های فرود رفته‌اند، با فعالیت‌های خود خاک سطح ماه را برهم زد‌ه‌اند و منجر به تیره‌تر شدن سنگ‌پوشه‌ها و از بین بردن خاصیت آلبدوی (میزان بازتاب نور) آن شده‌اند.
والتر کیفیر، دانشمندی از موسسه‌ی ماه و سیارهای در هیوستون و یکی از پژوهشگران این تیم، به CBC گفت:
واقعا می‌توانید ردپای فضانوردان (در تصاویر مدارگرد شناسایی ماه) مشاهده کنید. در مشاهدات خود دریافتیم، در نواحی که فضانوردان از آن عبور کر‌ده‌اند، رد تیره‌ای از خود به جای گذاشته‌اند.
این سطوح تیره‌تر، میزان زیادی از نور را بازتاب نمی‌دهند، بلکه در عوض، آن را جذب می‌کنند.
بنابراین این سطوح تیره‌تر، گرمای بیشتر را جذب می‌کردند و و در طول ۶ سال، این خاک به اندازه‌ای انرژی تابش‌های خورشیدی را جذب کرد که توانست درجه حرارت کل سطح ماه را تا ۲ درجه سانتی‌گراد افزایش دهد. کیفیر گفت:
به‌عبارت دیگر، فضانوردانی که روی ماه راه رفتند، ساختار سنگ‌پوشه‌ها را تغییر دادند.
این یافته‌های جدید که در ژورنال Geophysical Research منتشر شده، همچنین نشان می‌دهد که سفر آینده انسان به ماه، می‌تواند محیط ماه را برای همیشه تغییر دهد.
نظرات