برترین رخدادهای فضایی سال ۲۰۱۹

وقتی از رخدادهای فضایی صحبت می‌شود، ۲۰۱۹ سال فوق‌العاده‌ای برای علاقه‌مندان فضا به‌نظر می‌رسد. اما این بدین معنا نیست که سال آینده به‌راحتی می‌تواند ۲۰۱۸ را زیر سایه‌ی خود ببرد. هرچه باشد،‌ اسپیس‌ایکس در سالی که گذشت، قدرتمندترین سامانه‌ی پرتاب عملیاتی جهان را به نام فالکن هوی معرفی کرد، خودرویی را به فراتر از سیاره‌ی سرخ فرستاد و به پرتاب بیشترین راکت‌های مداری از سال ۱۹۹۰ تاکنون کمک کرد.

به جز چند استثناء، ناسا نیز ۱۲ماه قابل‌توجه‌ای را پشت سر گذاشت. سازمان فضایی آمریکا اسامی نخستین خدمه‌ی فضاپیمای تجاری خود را اعلام کرد، به جستجویی تازه برای شکار سیارات مشابه زمین پرداخت، کاوشگری را برای لمس خورشید فرستاد و سطح‌نشین روباتیک اینسایت را در مریخ فرود آورد.

در همین حال، چین یک ایستگاه فضایی قدیمی را با سقوط درون اقیانوس از دست داد و ناوگانی کوچک از ماهواره‌های قمری را پرتاب کرد. اما آن‌طور که جیم برایدنستاین، مدیر ناسا پس از فرود اخیر مریخی این سازمان تاکید کرد، ۲۰۱۹ سال هیجان‌انگیزی خواهد بود. وی در جریان یک پخش زنده گفت:

هم‌اکنون در ناسا اقدامات بیشتری از تمام سال‌های گذشته در دست انجام است. دوره‌ای کمبود کار است و سپس تمام این فعالیت‌ها به‌سرعت از راه می‌رسند.

در ادامه با زومیت همراه باشید تا بزرگ‌ترین رخدادهای فضایی را که از شرکت‌های هوافضا، سازمان‌های فضایی دولتی و آسمان شب در سال آینده انتظار داریم، به‌صورت کلی بررسی کنیم.

۱۱ دی ۹۷: کاوشگر نیوهورایزنز ناسا از کنار آلتیما تولی،‌ دورافتاده‌ترین جرمی که بشریت تاکنون ملاقات کرده است، پرواز خواهد کرد.

پس از نیمه‌شب ۳۱ دسامبر ۲۰۱۸ در نخستین دقایق سال نو میلادی به وقت منطقه‌ی زمانی شرقی (تقریبا ۹ صبح سه‌شنبه ۱۱ دی به وقت ایران)، نیوهورایزنز از کنار جرم اسرارآمیز لبه‌ی منظومه‌ی شمسی پرواز خواهد کرد و آن را مورد مطالعه و عکس‌برداری قرار خواهد داد. فردا سه‌شنبه برای پوشش دقیق این رخداد کم‌نظیر فضایی با زومیت همراه باشید.

دانشمندان برآورد می‌کنند که جرم مورد بحث نزدیک به ۲۰ کیلومتر درازا و ۱۹ کیلومتر پهنا دارد (تقریبا هم‌اندازه‌ی یک شهر). نیوهورایزنز با پرواز از کنار آلتیما تولی، این سنگ فضایی را به دورترین جرم ملاقات‌شده تاکنون توسط انسان تبدیل خواهد کرد.

۱۳ دی ۹۷: چین به نخستین کشوری تبدیل خواهد شد که در سمت پنهان ماه فرود آمده است.

۱۳ و ۱۴ دی ۹۷: بارش شهابی کوادرانت اوج می‌گیرد.

در نخستین روزهای سال ۲۰۱۹،‌ مهتاب روشن مانع از رصد بارش شهابی سالانه‌ی کوادرانت نخواهد شد. این رخداد در ساعت تقریبا ۲۱ به وقت منطقه‌ی زمانی شرقی (۵:۳۰ صبح جمعه ۱۴ خرداد به وقت ایران) آغاز می‌شود و تا سپیده‌دم روز بعد به‌طول خواهد انجامید.

براساس اعلام وبسایت EarthSky، کوادرانت‌ها می‌توانند در هر ساعت ۵۰ تا ۱۰۰ شهاب‌واره تولید کنند؛ اما برای مشاهده‌ی بیش از یک شهاب‌واره در هر دقیقه، باید آسمان شب تاریکی را دور از آلودگی‌های نوری پیدا کرد.

۱۶ دی ۹۷: خورشیدگرفتگی جزئی

در این تاریخ، ماه برای ساکنان آسیای شمال شرق و شمال اقیانوس آرام در مقابل خورشید قرار می‌گیرد و به‌صورت جزئی مانع از رسیدن نور آن به زمین خواهد شد.

۲۷ دی ۹۷: اسپیس‌ایکس فضاپیمای سرنشین‌دار دراگون خود را برای نخستین بار پرتاب خواهد کرد.

در این تاریخ، اسپیس‌ایکس، شرکت هوافضای بنیان‌گذاری‌شده به دست ایلان ماسک، قصد دارد پرتاب آزمایشی فضاپیمای سرنشین‌دار دراگون جدید خود را انجام دهد و از پایگاه کیپ کاناورال فلوریدا آن را به مدار بفرستد. این وسیله‌ی نقلیه‌ی فضایی با هدف کمک به ناسا برای جایگزینی ناوگان شاتل فضایی این سازمان که در سال ۲۰۱۱ بازنشسته شد، طراحی و ساخته شده است. هدف نهایی دراگون رساندن فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی و بازگرداندن آن‌ها از آنجا به زمین است تا ناسا از به‌کارگیری فضاپیمای گران‌قیمت سایوز روس‌ها بی‌نیاز شود.

در نخستین پرواز دراگون سرنشین‌دار، فضاپیما به‌صورت خودکار به ایستگاه فضایی بین‌المللی در مدار متصل و از آن جدا خواهد شد؛ اما هیچ فضانوردی را به همراه خود حمل نخواهد کرد. در عوض، این آزمایش قصد دارد ایمنی سامانه را برای دو پرواز آزمایشی سرنشین‌دار که در ماه‌های بعدی انجام خواهند شد، نمایش دهد.

۳۰ دی - یک بهمن ۹۷: ماه‌گرفتگی کامل

زمین در این روز بین ماه کامل و خورشید قرار می‌گیرد و سایه‌ای سرخ‌رنگ را روی سطح ماه می‌اندازد. آمریکای شمالی و جنوبی اصلی‌ترین مناطق برای مشاهده‌ی این رخداد نجومی خواهند بود و ساکنان آن‌ها بسته به وضعیت آب‌وهوا می‌توانند کل منظره‌ی ۵ ساعت و ۱۲ دقیقه‌ای را از آغاز تا پایان تماشا کنند. ماه‌گرفتگی از روز ۲۰ ژانویه ساعت ۲۱:۳۶ به وقت منطقه‌ی زمانی شرقی (۶:۰۶ صبح دوشنبه یک بهمن به وقت ایران) آغاز می‌شود؛ اوج آن در ساعت ۸:۴۲ صبح دوم بهمن خواهد بود و تقریبا ۱۱:۱۸ همان روز به پایان می‌رسد.

بهمن ۹۷ (تاریخی نامعلوم): اسپیسل قصد دارد نخستین شرکت خصوصی پرتاب‌کننده‌ی فضاپیما به سوی ماه باشد.

اسپیسل (SpaceIL) که شرکتی غیرانتفاعی به پشتیبانی میلیاردی اسرائیلی است، یک سطح‌نشین قمری ۵۹۰ کیلوگرمی ساخته است. این سازمان در ابتدا برای رقابت بر سر جایزه‌ی ۲۰ میلیون دلاری مسابقه‌ی گوگل لونار ایکس پرایز تشکیل شد؛ اما این رقابت بدون هیچ برنده‌ای در سال ۲۰۱۸ به پایان رسید. بااین‌حال، اسپیسل به توسعه‌ی فضاپیمای خود ادامه داد و به‌زودی آن را سوار بر یکی از راکت‌های فالکن ۹ اسپیس‌ایکس به ماه ارسال خواهد کرد.

فضاپیمای اسپیسل به‌صورت مشترک همراه‌با یک ماهواره‌ی ارتباطاتی بسیار بزرگتر اندونزیایی به نام PSN-6 در مدار قرار خواهد گرفت. این شرکت سپس امیدوار است که سطح‌نشین خود را از زمین فاصله دهد و نسبت به فرود آن روی ماه اقدام کند. فضاپیما درنهایت تقریبا دو ماه پس از پرتاب به سطح ماه خواهد رسید.

ظاهرا پرتاب فضاپیمای اسپیسل در تاریخی نامعلوم در ماه ژانویه برنامه‌ریزی شده است؛ بدین معنی که فرود سطح‌نشین احتمالا در مارس ۲۰۱۹ (اسفند ۹۷ یا فروردین ۹۸) اتفاق خواهد افتاد. اگر این مأموریت با موفقیت انجام شود، اسپیسل به نخستین شرکت خصوصی و اسرائیل به چهارمین کشوری تبدیل خواهد شد که تاکنون روی ماه فرود آمده است.

۱۰ بهمن ۹۷: پرتاب چاندریان-۲، دومین مأموریت قمری هند

مأموریت چاندریان ۲ دومین مأموریت قمری هند و ISRO، سازمان فضایی این کشور محسوب می‌شود. این مأموریت دربردارنده‌ی یک مدارگرد، سطح‌نشین و ماه‌نوردی شش چرخه برای کاوش سطح ماه است. چاندریان ۲ به‌دنبال نخستین مأموریت سازمان فضایی هند به نام چاندریان ۱ که در اکتبر ۲۰۰۸ آغاز به‌کار کرد، انجام خواهد شد. این فضاپیمای مدارگرد علاوه‌بر عکس‌برداری از ماه، برای ایجاد گرد و غبار و مطالعه‌ی آن از راه دور، کاوشگری را به سوی ماه پرتاب کرد که به‌شدت با سطح آن برخورد کرد.

ISRO در اوت ۲۰۰۹ ارتباط خود با مدارگرد را از دست داد؛ اما ناسا این فضاپیما را در مارس ۲۰۱۷ پیدا کرد.

۲۳ بهمن ۹۷ (و ۶ مرتبه‌ی دیگر در سال ۲۰۱۹): فضاپیمای جونو ناسا بر فراز مشتری پرواز خواهد کرد.

مأموریت یک میلیارد دلاری جونو در ژوئیه‌ی ۲۰۱۶ به مشتری رسید و از آن زمان تاکنون تصاویر خیره‌کننده‌ای از این غول گازی به ثبت رسانده است.  این فضاپیما در مدار کشیده‌ی خود هر ۵۳.۵ روز یک‌بار در پروازهایی که perijove نامیده می‌شوند، از کنار مشتری عبور می‌کند.

جونو تا به امروز برخی از عمیق‌ترین اسرار مشتری را کاوش کرده؛ از جمله راز اینکه چرا نقطه‌ی قرمز بزرگ این سیاره در حال کوچک شدن است. ناسا به‌صورت رسمی مأموریت جونو را در تابستان ۲۰۱۸ تمدید کرد و به این روبات چند سال بیشتر فرصت داد تا به کاوش مشتری ادامه دهد.

پرواز شماره‌ی ۱۸ (Perijove 18) که نخستین مورد در سال ۲۰۱۹ محسوب می‌شود، در ۱۲ فوریه (۲۳ بهمن) اتفاق خواهد افتاد. گردانندگان مأموریت همچنین درنظردارند سال آینده چنین مانوری را ۶ مرتبه‌ی دیگر در تاریخ‌های ۱۷ فروردین، ۸ خرداد، ۳۰ تیر، ۲۱ شهریور، ۱۲ آبان و ۵ دی‌ماه ۹۷ تکرار کنند.

بهمن ۹۷ (تاریخی نامعلوم): وان‌وب امیدوار به پرتاب نخستین ماهواره‌ی ده‌تایی خود است تا بتواند با برنامه‌های اسپیس‌ایکس مبنی بر برقراری پوشش اینترنت در سرتاسر زمین رقابت کند.

بااین‌حال، اسپیس‌ایکس در مسیر دستیابی به هدفش رقیبی جدی به نام وان‌وب دارد. وان‌وب که در شهر لندن مستقر است، قصد دارد به محض آنکه بتواند، ماهواره‌های بسیاری را برای برقراری سرویس اینترنت پرتاب کند. نخستین ماهواره‌های ده‌تایی قرار است در اوایل سال نو میلادی پرتاب شوند و پرتاب ده‌تای بعدی نیز احتمالا در ماه اوت انجام خواهد شد.

اسفند ۹۷ (تاریخی نامعلوم): بوئینگ قصد دارد فضاپیمای CST-100 Starliner خود را برای نخستین بار پرتاب کند.

بوئینگ همچون اسپیس‌ایکس در حال کار روی فضاپیمایی است که در جایگزینی شاتل فضایی و ارسال فضانوردان به مدار به ناسا کمک خواهد کرد. فضاپیمای بوئینگ، سی‌اس‌تی ۱۰۰ استارلاینر نامیده می‌شود و نخستین مأموریت آن نیز بدون حمل سرنشین خواهد بود. این وسیله‌ی نقلیه‌ی فضایی برای رسیدن به ایستگاه فضایی به‌صورت خودکار پرواز خواهد کرد.

بوئینگ درنظرداشت پرواز آزمایشی استارلاینر را ابتدای سال انجام دهد؛ اما در حین یک آزمایش به وجود نشتی در دریچه‌ها پی برد و همین مسئله منجر به تعویق پرواز آزمایشی به مدت چند ماه شد.

اواخر اسفند ۹۷ یا اوایل فروردین ۹۸ (تاریخی نامعلوم): انتظار می‌رود اسپیس‌ایکس دومین راکت فالکن هوی خود را پرتاب کند.

نخستین مأموریت راکت فالکن هوی اسپیس‌ایکس که قدرتمندترین پرتابگر عملیاتی محسوب می‌شود، با موفقیت رودستر قرمز ایلان ماسک و آدمک فضایی سوار بر آن را به ماورای مریخ فرستاد. اکنون، مأموریت بعدی این پرتابگر که Space Test Program-2 نامیده می‌شود، برای سال ۲۰۱۹ برنامه‌ریزی شده است.

هدف مأموریت دوم فالکن هوی پرتاب گروهی ماهواره‌ی نظامی به مدار است. ساعت اتمی آزمایشی ناسا نیز جزو محموله‌ی این راکت محسوب می‌شود. این ساعت قصد دارد زمان‌بندی را با دقتی بی‌نظیر در مأموریت‌های اعماق فضا امکان‌پذیر کند تا به‌نوبه‌ی خود موجب بهبود ارتباطات و ناوبری شود.

۱۵ فروردین و ۱۰ شهریور ۹۸: کاوشگر خورشیدی ۱.۵ میلیارد دلاری ناسا با سرعت از کنار خورشید گذر خواهد کرد.

کاوشگر خورشیدی پارکر ناسا هم‌اکنون رکورد سریع‌ترین جسم انسان‌ساخت را شکسته است. این فضاپیما در تاریخ ۵ نوامبر ۲۰۱۸ (۱۴ آبان) با سرعت بیش از ۳۴۱ هزار کیلومتر بر ساعت (نزدیک به ۹۵ کیلومتر بر ثانیه) از کنار خورشید عبور کرد. با این سرعت می‌توان فاصله‌ی بین نیویورک تا توکیو را در مدت تقریبا دو دقیقه پیمود. بااین‌حال، پارکر در سال ۲۰۱۹ دو پرواز کناری دیگر را نیز انجام خواهد داد و در هرکدام با سرعتی بیشتر از قبل به خورشید نزدیک خواهد شد.

هدف کاوشگر خورشیدی ناسا پرده‌برداری از دو راز ۶۰ ساله است. نخست چرا خورشید باد خورشیدی و خروج خطرناک ذرات را دارد و تاج خورشیدی (جو بیرونی ستاره) چگونه می‌تواند تا میلیون‌ها درجه (تقریبا ۱۰۰ برابر شدیدتر از حرارت سطح خورشید) گرم شود.

پارکر همچنین در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۹ (۵ دی ۹۸) با سرعت از کنار ناهید عبور خواهد کرد. کاوشگر در این مانور از گرانش سیاره‌ی یادشده استفاده می‌کند تا به مداری نزدیک‌تر به دور خورشید کشیده شود.

۱۶ و ۱۷ اردیبهشت ۹۸: بارش شهابی اتا دلوی به اوج می‌رسد.

به گزارش وبسایت SeaSky.org، اتا دلوی بارش شهابی «بالاتر از حد متوسطی» است که می‌تواند در هر دقیقه یک شهاب‌واره را در آسمانی تاریک تولید کند. این شهاب‌واره‌ها از ذرات و قطعات دنباله‌دار هالی به‌وجود آمده‌اند که زمین هر ساله از میان آن‌ها عبور می‌کند.

خرداد یا تیر ۹۸ (تاریخی نامعلوم): اسپیس‌ایکس برای نخستین بار فضاپیمای دراگون سرنشین‌داری را با دو فضانورد ناسا پرتاب می‌کند

اگر نخستین مأموریت دراگون سرنشین‌دار بدون حضور هیچ فردی داخل آن با موفقیت انجام شود، ناسا مأموریت بعدی را با همراهی دو فضانورد به نام‌های داگلاس هارلی و روبرت بنکن پرتاب خواهد کرد. این دو فضانورد باسابقه که تجربه‌ی پرواز با شاتل فضایی را دارند، این شانس را خواهند داشت که برای نخستین بار با کپسول سرنشین‌دار دراگون به فضا سفر کنند. هارلی در ماه اوت گفت:

نخستین پرواز تجربه‌ای است که به‌عنوان یک خلبان آزمایشی درباره‌ی آن رویاپردازی می‌کنید و هرگز فکر نمی‌کنید این اتفاق برای شما می‌افتد؛ اما به‌نظر می‌رسد احتمال آن وجود دارد.

۱۱ تیر ۹۸: خورشیدگرفتگی کامل

تابستان سال آینده، ماه به‌طور کامل در مقابل خورشید قرار خواهد گرفت و موجب خورشیدگرفتگی کامل خواهد شد. بااین‌حال، برای مشاهده‌ی آن باید در نیم‌کره‌جنوبی حضور داشته باشید. بهترین مناطق برای رصد این رخداد نجومی مرکز شیلی و آرژانتین خواهد بود. خورشیدگرفتگی در ساعت ۱۶:۵۵ به وقت گرینویچ به اوج خواهد رسید و تاج اسرارآمیز یا جو خورشید را در معرض دید قرار خواهد داد.

تیر یا مرداد ۹۸ (تاریخی نامعلوم): چین قصد دارد پرتاب آزمایشی فضاپیمای سرنشین‌دار جدیدی را انجام دهد.

چین قصد ندارد بیکار بنشیند و موفقیت شرکت‌های خصوصی و دیگر سازمان‌های فضایی را در ارسال افراد به مدار تماشا کند این کشور درصدد است در تاریخی نامعلوم در میانه‌ی ۲۰۱۹، پرواز آزمایشی یک وسیله‌ی نقلیه‌ی فضایی را به نام «نسل بعدی فضاپیمای سرنشین‌دار» انجام دهد.

پرواز آزمایشی چینی‌ها هیچ فردی را به فضا ارسال نخواهد کرد؛ اما این کشور می‌خواهد درنهایت از فضاپیمایش برای حمل چهار تا ۶ فضانورد چینی به مدار استفاده کند.

۲۵ تیر ۹۸: ماه‌گرفتگی جزئی

ماه‌گرفتگی‌های جزئی به اندازه‌ی ماه‌گرفتگی‌های کامل هیجان‌انگیز نیستند؛ اما تماشای آن‌ها همچنان سرگرم‌کننده است. در تابستان سال آینده، لبه‌ی سایه‌ی قرمز و نارنجی‌رنگ زمین روی ماه خواهد افتاد و موجب خواهد شد که بخشی از آن به‌صورت جزئی در تاریکی فرو رود. این رخداد نجومی عمدتا در معرض دید ساکنان آفریقا و آسیای غربی قرار خواهد داشت.

۲۱ و ۲۲ مرداد ۹۸: بارش شهابی برساوشی به اوج می‌رسد.

برساوشی‌ها معمولا یکی از بهترین بارش‌های شهابی سال محسوب می‌شوند. بااین‌حال، در حین اوج این رخداد در سال ۲۰۱۹، ماه کامل برخی از شهاب‌واره‌هایی را که رصدشان دشوارتر است، محو خواهد کرد.

۲۰ آبان ۹۸: عطارد از مقابل خورشید عبور می‌کند.

عطارد به‌قدری کوچک و نزدیک به خورشید است که تماشای آن اغلب به‌راحتی امکان‌پذیر نیست. بااین‌حال، در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۹ (۲۰ آبان ۹۷) می‌توان این سیاره را در حال حرکت یا عبور از مقابل ستاره‌ی مرکزی‌مان مشاهده کرد.

آخرین بار عطارد در سال ۲۰۱۶ در مقابل خورشید قرار گرفت و این رخداد پیش از آن نیز در سال ۲۰۰۶ اتفاق افتاد. در نتیجه، عبور این سیاره از مقابل خورشید، واقعه‌ای تقریبا نادر به‌حساب می‌آید. اگر احیانا قصد تماشای این رخداد نجومی را داشتید، حتما عینک محافظ مناسب در اختیار داشته باشید.

اواخر آذر یا اوایل دی ۹۸ (تاریخی نامعلوم): چین درنظردارد ماموریتی را با احتمال بازگرداندن نمونه به ماه پرتاب کند.

چانگ‌ای ۵ بلندپروازانه‌ترین مأموریت قمری چین تا به امروز محسوب می‌شود. در جریان این مأموریت، یک سطح‌نشین ساخت این کشور تلاش خواهد کرد با حفاری سطح ماه، نزدیک به ۲.۳ کیلوگرم از خاک قمری را برداشت و سپس آن را به زمین ارسال کند. این مأموریت در صورت موفقیت، نخستین نمونه‌ها از ماه را برای چین به ارمغان خواهد آورد.

اواخر آذر یا اوایل دی ۹۸ (تاریخی نامعلوم): اسپیس‌ایکس پرواز آزمایشی فضاپیمای جدید استارشیپ ایلان ماسک را در تگزاس جنوبی انجام خواهد داد.

اسپیس‌ایکس در حال کار روی راکتی با ارتفاع ۱۱۸ متر به‌نام بیگ فالکن راکت (‌BFR) است. این شرکت هم‌اکنون در تاسیسات خود در تگزاس نیمه‌ی بالایی این وسیله‌ی نقلیه‌ی فضایی را به نام استارشیپ می‌سازد.

ایلان ماسک، بنیان‌گذار و طراح ارشد و گویین شاتوِل، مدیرکل و مدیر ارشد عملیات اسپیس‌ایکس هردو گفته‌اند در پایان ۲۰۱۹، امیدوار به انجام پرتاب آزمایشی فضاپیمایشان در پروازهایی کوتاه در تگزاس جنوبی هستند.

۲۲ و ۲۳ آذر ۹۸: بارش شهابی جوزایی به اوج می‌رسد.

جوزایی‌ها به‌صورت گسترده به‌عنوان «پادشاه بارش‌های شهابی» شناخته می‌شوند؛ زیرا می‌توانند در حین اوجشان در هر دقیقه چندین شهاب‌واره تولید کنند. این نمایش نورانی سال آینده با ماهی تقریبا کامل رقابت خواهد کرد؛ اما ماه درخشان‌ترین و رنگارنگ‌ترین شهاب‌واره‌ها را که توسط بقایای سیارکی به فایتون ۳۲۰۰ ایجاد می‌شوند،‌ محو نخواهد کرد.

۵ دی ۹۸: خورشیدگرفتگی حلقوی

ماه در دایره‌ای کامل به دور خورشید نمی‌چرخد؛ در نتیجه گاهی اوقات کوچک‌تر و دورتر به‌نظر می‌رسد. اگر ماه در حین این حداقل اندازه‌ی قمری در مقابل خورشید قرار بگیرد، خورشیدگرفتگی حلقوی رخ می‌دهد. در آن زمان، دایره‌ی سیاه ماه به‌طور کامل صفحه‌ی خورشید را نخواهد پوشاند. این رخداد در سال ۲۰۱۹ در بخش‌هایی از اروپا، آسیا، استرالیا، آفریقا و همچنین بخش‌هایی از اقیانوس هند و آرام قابل مشاهده خواهد بود.

شما کاربران زومیت بیش از همه در انتظار کدام رخداد فضایی در سال آینده خواهید بود؟