آیا ممکن است ما در یک باغ وحش کیهانی قرنطینه شده باشیم؟

کم نیستند افرادی که تصور می‌‌کنند که ما در یک شبیه‌سازی رایانه‌ای عظیم زندگی می‌کنیم؛ برنامه‌‌ای دقیق و به‌‌غایت پیچیده که توسط یک هوش پیشرفته‌‌ی بیگانه طراحی شده است. اما گویی دانشمندان در مرکز METI  (سازمان تبادل پیام با هوش فرازمینی) به این میزان از تخیل اعتقاد چندانی ندارند؛ آن‌‌ها می‌‌گویند که حقیقت احتمالا بسیار ساده‌‌تر از این حرف‌‌هاست.

METI، یک سازمان تحقیقاتی در سان‌فرانسیسکو است که وظیفه‌‌ی تولید و ارسال پیام‌‌هایی برای بیگانگان را در فضای میان‌‌ستاره‌‌ای به‌‌عهده دارد. اعضای این سازمان هفته‌‌ی گذشته در پاریس گرد هم آمدند تا باردیگر درباره‌‌ی موجودات فضایی بحث و تبادل‌نظر کنند. آن‌‌ها می‌‌کوشند تا دریابند که چرا علی‌‌رغم دهه‌‌ها جست‌‌وجو، هنوز هیچ نشانه‌‌ای دال بر وجود فرازمینی‌ها نیافته‌‌اند.

این معمای لاینحل معمولا به‌‌عنوان «پارادوکس فرمی» شناخته می‌شود؛ معمایی که این پرسش را مطرح می‌‌کند که چرا باوجود میلیاردها میلیارد ستاره‌‌ای که ما را احاطه کرده‌‌اند، ما هنوز کوچک‌ترین نشانه‌‌ای از یک حیات بیگانه ندیده‌ایم.

برای سال‌ها بشر در جست‌وجوی کوچک‌ترین سیگنال‌های ارسالی ازسوی موجودات فرازمینی بوده است

اما ممکن است پاسخ دیگری نیز برای پارادکس فرمی وجود داشته باشد که تاکنون بدان نیندیشیده بودیم. این موضوع طی هفته‌‌ی گذشته توسط پژوهشگران METI در پاریس مطرح شد: آیا ممکن است دلیل اینکه ما اثری از این موجودات نمی‌‌بینیم و چیزی هم نمی‌‌شنویم، این باشد که ما به‌‌نوعی توسط آن‌‌ها قرنطینه شده‌ایم؟ چیزی شبیه‌به زندگی یک نمونه‌‌ی جانوری در باغ‌‌وحشی کیهانی؟

فلورنس راولین سرسیو، مدیر METI و کارشناس زیست‌‌اخترشناسی در این مراسم که در موزه علوم شهر علم و صنت پاریس برگزار شد، گفت:

این معما که چرا ما هنوز حیات فرازمینی را کشف نکرده‌‌ایم،  اغلب مورد بحث قرار گرفته است. اما کانون توجه این کارگاه حول گفت‌وگو درمورد توضیحی بحث‌‌برانگیز بود که برای اولین‌‌بار در دهه‌‌ی ۱۹۷۰‌‌ تحت‌‌عنوان «فرضیه‌‌ی باغ‌وحش» مطرح شد.

فرضیه‌‌ی باغ‌وحش ممکن است مانند داستان‌های علمی تخیلی به نظر برسد و واقعا هم همین‌‌طوراست! دیدگاهی غیرمتعارف که می‌‌توان آن را دست‌‌مایه‌‌ی رمان‌‌های علمی‌‌تخیلی، برنامه‌‌های تلویزیونی، فیلم‌‌ها و حتی بازی‌‌های رایانه‌‌ای تلقی کرد.

اما به هر روی، این فرضیه را واقعا می‌‌توان پاسخی جدی (هرچند کاملا فرضی) برای پارادوکس فرمی درنظر گرفت؛ مسئله‌‌ای که گاهی از آن به‌‌عنوان «سکوت بزرگ» نیز تعبیر می‌‌شود. داگلاس وکوچ، رئیس‌ METI می‌‌گوید:

شاید فرازمینی‌‌ها در حال تماشای انسان‌ها روی زمین باشند، همان‌‌گونه که ما حیوانات را در باغ‌‌وحش تماشا می‌‌کنیم. حال چگونه می‌‌توان این صاحبان باغ‌‌وحش کیهانی را مجاب کرد تا خود را به ما نشان دهند؟

اما این پرسشی نیست که METI به‌‌دنبال پاسخ آن است. هدف اصلی این سازمان، درواقع یافتن راه‌هایی برای برقراری ارتباط با حیات بیگانه است که خود شاخه‌‌ای از تحقیقات فعال درزمینه‌‌ی جست‌وجو برای هوش فرازمینی محسوب می‌‌شود.

آیا واقعا ممکن است بیگانگان نیز در حال تماشای ما در یک باغ‌وحش کیهانی باشند؟

تاریخچه‌‌ی فرضیه‌‌ی باغ‌وحش کیهانی به یک مقاله در سال ۱۹۷۳ بازمی‌‌گردد که پژوهشگری از ام‌‌آی‌‌تی با نام جان بال آن را نگاشته است. بال در این مقاله می‌‌نویسد:

ممکن است حیات هوشمند فرازمینی در همه‌‌جا حضور داشته باشد. عدم موفقیت ظاهری ما در برقراری ارتباط با این نوع حیات بیگانه را می‌‌توان درقالب این فرضیه توجیه کرد که احتمالا این موجودات ما را در یک محیط وحشی یا باغ‌‌وحش قرنطینه کرده‌‌اند.

بال در پژوهش‌‌های بعدی خود می‌نویسد:

ممکن است حیات بیگانه‌‌ی هوشمند به‌‌شکلی دقیق و نامحسوس در حال رصدکردن ما باشند ولی نه از سر تفنن و سرگرمی. فرهنگ و زیست‌‌بوم ما قطعا مورد علاقه آن‌‌ها است و ممکن است حتی سیاره‌‌ی زمین برای چند نفر از دانشمندان آن‌‌ها ارزش مطالعه را داشته باشد.

درست است که فرضیه‌‌ی باغ‌وحش قادر نیست پاسخی برای بسیاری از پرسش‌‌های دیگر ما ارائه دهد؛ اما دست‌‌کم می‌‌تواند یک توضیح فرضی دیگر برای این پرسش باشد که چرا گاهی تا این‌‌ اندازه در جهان تنها به نظر می‌‌رسیم.

پژوهشگر دیگری با نام جین‌‌پیر روسپارس که در این کارگاه حضور داشته، بر این باور است که فرازمینی‌‌ها نوعی قرنطینه‌‌ی کهکشانی را برای ما اعمال کرده‌‌اند چراکه می‌‌اندیشند اطلاع از حضور آن‌‌ها از نظر فرهنگی برای ما مخرب است:

هیچ دلیلی وجود ندارد که تصور کنیم ما انسان‌ها به بالاترین سطح شناختی ممکن دست‌‌ یافته‌‌ایم. در آینده ممکن است سطوح بالاتری از (این آگاهی) روی زمین تکامل یابد و شاید قبلا در جایی خارج از اینجا نیز بدان دست یافته باشند.