احتمال کشف سیاره دوم در اطراف نزدیک‌ترین ستاره به زمین

ستاره‌شناسان از احتمال کشف سیاره‌ی دوم در اطراف پروکسیما قنطورس، نزدیک‌ترین ستاره‌ به منظومه‌ی شمسی، سخن می‌گویند. براساس این خبر که در نشست‌ میان‌رشته‌ای Breakthrough Initiatives اعلام شد، وجود سیاره هنوز قطعی نیست. Breakthrough Initiatives سازمانی علمی پژوهشی است که با سرمایه‌گذاری یوری میلنر، میلیاردر سیلیکون‌ولی، تأسیس شده است. سیاره‌ی احتمالی موسوم به پروکسیما c احتمالاً ابَرزمینی با ۶ برابر اندازه‌ی سیاره‌ی ما است و در فاصله‌ی ۱.۵ برابری زمین تا خورشید به دور ستاره‌ی میزبان خود می‌چرخد.

پروکسیما قنطورس «کوتوله‌ی سرخی» است که در فاصله‌ی چهار سال نوری از زمین قرار گرفته و بسیار کوچک‌تر و تاریک‌تر از خورشید است. درصورت اثبات، این سیاره پس از پروکسیما b دومین سیاره‌ی این منظومه‌ی ستاره‌ای خواهد بود. پروکسیما b سیاره‌ای تقریباً به‌اندازه‌ی زمین است که در سال ۲۰۱۶ کشف شد.

به‌نقل از ماریو داماسو، از رصدخانه‌ی اخترفیزیک تورین و فابیو دل‌سوردو، از دانشگاه کریت، این کشف مقدماتی به مجموعه‌داده‌های وسیع چندساله وابسته است که اولین‌بار وجود پروکسیما b را ثابت کردند. علاوه‌براین، از ۶۰ اندازه‌گیری ستاره‌ای در سال ۲۰۱۷ نیز برای بررسی احتمال وجود این سیاره استفاده شد.

دانشمندان با داده‌هایی که ابزار HARPS از رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (ESO) جمع‌آوری کرده، تأثیر سیاره‌های احتمالی بر ستاره‌ی میزبان را بررسی می‌کنند. براساس این اندازه‌گیری‌ها، جرم سیاره را می‌توان تخمین زد و با محاسبه‌ی دوره‌ی نوسان سیاره نیز می‌توان به مدار آن رسید.

تصور هنرمند از پروکسیما b، سیاره‌ای که به دور پروکسیما قنطورس، نزدیک‌ترین ستاره‌ی همسایه به زمین، در‌حال‌چرخش است. این ستاره در فاصله‌ی ۴٫۲ سال نوری از زمین قرار گرفته است. ستاره‌شناسان از احتمال وجود سیاره‌ی دومی به‌نام پروکسیما c در اطراف این ستاره صحبت می‌کنند.

براساس شواهد دیگر، نوسان پروکسیما c (انحراف دقیق در موقعیت پروکسیما قنطورس به‌اندازه‌ی کمتر از یک متربرثانیه) در رصدها مشاهده شده است و فرضیه‌ی وجود آن براساس اندازه‌گیری‌های چند سال گذشته، محکم‌تر شده است. تیم شکارچی سیاره‌ی لکه‌ی قرمز کم‌رنگ (Pale Red Dot) پیش‌گام اکتشافات سیاره‌ای منظومه‌ی پروکسیما قنطورس است.

به‌عقیده‌ی دانشمندان، سیاره‌ی احتمالی فرصت مناسبی برای پژوهش بیشتری روی ماهیت سیاره‌های فراخورشیدی است. به‌گفته‌ی دل‌سوردو، پروکسیما c می‌تواند آزمایشگاهی برای عکاسی مستقیم از فضاهای دوردست باشد. پروکسیما b نیز در گذشته هدف این بررسی‌ها قرار گرفته است؛ اما ازآنجاکه پروکسیما c در فاصله‌ی دورتری از ستاره‌ی میزبان قرار گرفته است، رصد آن به‌دلیل نبود بازتاب نور ستاره‌ی میزبان آسان‌تر خواهد بود.

در رصدخانه‌های فضایی آینده، ازجمله تلسکوپ جیمز وب و تلسکوپ بررسی مادون‌قرمز میدان وسیع (WFIRST)، می‌توان از این سیاره عکاسی کرد. عکس‌های گذشته با نور مادون‌ِقرمز بودند و درخشش ستاره‌ی میزبان در آن‌ها گیج‌کننده بود.

اندازه‌ی اَبَرزمین‌ها تقریباً بین اندازه‌ی زمین و نپتون است؛ بنابراین، ممکن است اَبَرزمین‌ها سیاره‌هایی گازی باشند که احتمال حیات در آن‌ها بسیار اندک است یا سیاره‌هایی سنگی با اندازه‌ی بزرگ‌تری درمقایسه‌با زمین باشند که احتمال حیات در آن‌ها وجود دارد.

تصاویر منظومه‌ی پروکسیما قنطورس به حل مسائل جنجالی درباره‌ی احتمال وجود سیاره‌های مسکونی در اطراف کوتوله‌های سرخ هم کمک خواهد کرد. چنین ستاره‌هایی اغلب فعال‌تر از ستاره‌های خورشیدی هستند. این ستارگان ذرات پرسرعت و تشعشعات شدید را منتشر می‌کنند و می‌توانند جوّ سیاره‌ها را از بین ببرند. تصاویر آینده که با تلسکوپ‌های قدرتمند گرفته خواهند شد، اطلاعات بیشتری از این سیاره‌ها را فاش خواهند کرد.