تصمیم ناسا برای ارسال فضاپیمای کاوشگر به سیارک فلزی سایک
قلب فلزی سیاره‌ای کهن به دور خورشید می‌چرخد و ناسا در سال ۲۰۲۲، مأموریت بررسی آن را آغاز خواهد کرد. بررسی طراحی اولیه‌ی کاوشگر سایک در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا در پاسادنای کالیفرنیا آغاز شده و در ماه آینده، مقام‌های ناسا درباره‌ی تصویب این مأموریت تصمیم می‌گیرد.
ماهیت سیارک نام‌برده بسیار عجیب است و دانشمندان سیاره‌ای هیچ ذهنیتی از مواد تشکیل‌دهنده‌ی آن ندارند. جیم بل، پژوهشگر اصلی مأموریت سایک، دراین‌باره می‌گوید:
حتی آخرین فناوری‌ها هم با انتظارات ما فاصله دارند؛ اما خود را برای هر احتمالی آماده می‌کنیم. ابزارهای ما به اندازه‌گیری‌ها، مشاهده‌ها و اکتشاف‌های جذابی می‌رسند که به‌وسیله‌ی آن‌ها می‌توانیم به تاریخچه‌ی اجرام فضایی پی ببریم.
براساس فرضیه‌ی اصلی تیم پژوهشی، سیارک سایک هسته‌ی فلزی بدنه‌ی سیاره‌ای است که سال‌ها پیش از بین رفته است. کسی هنوز درباره‌ی ظاهر سیاره مذکور چیزی نمی‌داند. برای مثال، مشخص نیست توده‌های گوشته‌ی سیاره هنوز روی آن وجود دارد یا اینکه اصلا فلزی نیست و در فضا این‌طور به‌نظر می‌رسد و سنگی است. سیارک سایک می‌تواند رازهایی درباره‌ی گذشته‌ی منظومه‌ی شمسی فاش کند.
دانشمندان سیاره‌ای درباره‌ی رویدادهای برخوردی، ازجمله شهاب‌سنگ‌هایی که به زمین برخورد می‌کنند، مدت زیادی پژوهش کردند. بررسی رویدادهای برخوردی برای پی‌بردن به نحوه‌ی شکل‌گیری سیاره‌ها و سن آن‌ها ضروری است؛ اما تاکنون فقط سیاره‌های سنگی و یخی مدل‌سازی شده‌اند. پس، واکنش سیاره‌های فلزی به برخورد اجرام چیست؟
پاسخ این پرسش هنوز مشخص نیست و داده‌ها برای نتیجه‌گیری و مدل‌سازی نهایی کفایت نمی‌کنند. دانشمندان سیاره‌ای برای رسیدن به جواب این سؤال، آلیاژ‌های فلزی ساخت انسان و همین‌طور شهاب‌سنگ‌های فلزی را بررسی کرده‌اند که قبلا به زمین برخورد کرده‌اند؛ ولی با بررسی سطح سایک می‌توانند به تصویر بی‌سابقه‌ای از برخورد اجرام آسمانی دست یابند.
پس از مأموریت سایک، اصطلاحات بیشتری به فرهنگ لغت سیاره‌ای اضافه خواهند شد. برای مثال، همه با آتشفشان‌های یافت‌شده روی زمین و همچنین مریخ آشنا هستند؛ اما در اجرام دیگری مثل سیاره‌ی کوتوله‌ی سرس، قمرهای یخی منظومه‌ی شمسی، یخفشان‌ها و آتشفشان‌های یخی وجود دارند و بدین‌ترتیب اصطلاحات سیاره‌ای گسترش پیدا کرده‌اند. بااین‌حال، سایک در گذشته آتشفشان‌های آهنی یا آهن‌فشان داشته است. بل می‌گوید:
سایک ممکن است بخشی از گرمای خود را پس از برخوردی که به پاره‌‌شدن گوشته و پوسته‌ی آن منجر شده، حفظ کرده باشد. سیاره‌ها ازطریق آتشفشان‌ها، گرمای خود را آزاد می‌کنند. مواد مذاب آتشفشان‌های زمینی از جنس سیلیکات هستند. در قمر آیوی مشتری، ترکیبی از سیلیکات و سولفور و در سایک، احتمالا آهن مذاب، آهن، نیکل و شاید سولفور مواد تشکیل‌دهنده‌ی گدازه‌ها باشند.
فلز‌های مختلف در دماهای مختلف ذوب می‌شوند و بخش‌های مایع مذاب زیر سطح سایک ممکن است به روی سطح آن فوران کنند. اگر تیم مأموریت اثبات کند سایک هسته‌ی سیاره‌ای است، از اطلاعات به‌دست‌آمده می‌توان برای بررسی اجرام سیاره‌ای داخل منظومه‌ی شمسی ازجمله زمین استفاده کرد.
سیارک سایک می‌تواند رازهای مربوط به تاریخچه‌ی منظومه‌ی شمسی را فاش کند
فضاپیمای کاوشگر از مغناطیس‌سنج و طیف‌سنج نوترونی و اشعه‌ی گاما برای اندازه‌گیری‌های مغناطیسی و شیمیایی سیارک و پی‌بردن به ترکیب آن‌ها استفاده می‌کند. این سیارک فاقد جوّ است و وجود میدان مغناطیسی در آن هنوز مشخص نیست؛ اما به‌شدت درمعرض تشعشعات فضایی قرار دارد. پاتریک پپلوفسکی، یکی از پژوهشگران این مأموریت می‌گوید:
بارش دائمی ذرات پرانرژی روی سطح این سیاره را تصور کنید. این آغاز مجموعه‌ای از واکنش‌هایی به‌شمار می‌رود که یکی از آن‌ها نشر پرتوهای گاما است.
عناصر مختلف پرتوهای گاما را تولید می‌کنند و در صورت مشاهده‌ی مقدار زیادی آهن و نیکل، می‌توان گفت سایک هسته‌ی فلزی سیاره‌ای قدیمی است. درصورت پذیرفتن ناسا، تیم این پروژه طیف‌سنجی مناسب درکنار دیگر ابزار علمی و فضاپیما خواهد ساخت.
تا آن زمان سیارک سایک به‌عنوان سوژه‌ای اسرارآمیز باقی خواهد ماند. پپلوفسکی می‌گوید:
اگر پاسخ قطعی را می‌دانستیم نیازی به پرتاب فضاپیمای ۷۵۰ میلیون دلاری نداشتیم. اکتشافات این مأموریت می‌تواند به دانشمندان در بررسی ماهیت زمین و تاریخچه‌ی آن کمک کند.
نظرات