ناسا ماموریت ساخت سطح‌نشین‌های رباتیک ماه را به سه شرکت خصوصی واگذار کرد
ناسا به‌عنوان بخشی از برنامه‌ی کلی بازگشت انسان به ماه، به‌تازگی از انتخاب سه شرکت تجاری برای ارسال اولین نوبت از مأموریت‌های سطح‌نشین‌های رباتیک به ماه خبر داده است. این سه شرکت آمریکایی که عبارت‌اند از اوربیت بیاند (Orbit Beyond)، استروبیوتیک (Astrobiotic) و اینتوتیو ماشینز (Intuitive Machines)، وظیفه‌ی ساخت و توسعه‌ی فضاپیماهای کوچکی را برعهده دارند که بتوانند تجهیزات ناسا را به‌صورت ایمن به سطح ماه برسانند و با دقت بالایی به بررسی سطح این قمر بپردازند. انتظار می‌رود این سطح‌نشین‌ها در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ پرتاب شوند.
سه شرکت انتخاب‌شده در برنامه‌ی CLPS (خدمات تجاری حمل تجهیزات به ماه) همکاری می‌کنند. CLPS اولین مرحله از برنامه‌ی آرتمیس ناسا برای ارسال فضانوردهای دیگر به‌خصوص اولین فضانورد زن به ماه است؛ اما تمرکز آن بیش از پروازهای سرنشین‌دار بر تجهیزات و علوم رباتیک معطوف است. هدف این برنامه، ارسال تجهیزات و انجام آزمایش‌های علمی در سطح ماه با استفاده از سطح‌نشین‌هایی است که توسط سازمان‌های خصوصی ساخته و توسعه‌داده‌شده‌اند. به‌گفته‌ی جیم برایدنستاین، مدیر ناسا:
این شرکت‌ها مثال‌های برجسته‌ای از دانش و نوآوری آمریکایی هستند. به‌لطف این سطح‌نشین‌ها و تجهیزاتی که همراه دارند، می‌توان در آینده‌ای نزدیک به بررسی علمی سطح ماه پرداخت و شرایط را برای بازگشت انسان به ماه تا سال ۲۰۲۴ مهیا کرد.
سطح‌نشین Orbit Beyong (چپ)، سطح‌نشین Intuitive Machines (وسط) و سطح‌نشین Astrobiotic (راست)
اگرچه مأموریت CLPS بدون سرنشین است اما این مأموریت با بررسی جزئیات بیشتر سطح ماه، شرایط را برای پروژه‌ی آرتمیس و فرود انسان بر سطح ماه آماده خواهد کرد. یکی از سؤال‌های جذاب پژوهشی برای دانشمندان و مهندسان، پی بردن به میزان یخ‌آب موجود در سطح ماه است.
قبلا یکی از فضاپیماهای ناسا موفق به کشف آب در سطح ماه شده بود اما دانشمندان هنوز از مقدار آب موجود بی‌اطلاع هستند. درصورتی‌که آب موجود در سطح ماه زیاد باشد، کاوشگرهای آینده حتی می‌توانند از این آب بنوشند، برای آبیاری از آن استفاده کنند یا با تجزیه‌ی یخ، سوخت فضاپیمای خود را تأمین کنند.
ناسا در مأموریت‌های اولیه‌ی CLPS، تأثیر فرود سطح‌نشین‌ها بر محیط ماه و چگونگی به هوا برخاستن گردوخاک از سطح قمری را بررسی خواهد کرد. این مأموریت به‌دلیل اهمیت بالا و دنبال کردن اهداف مختلف، توسط بخش مأموریت‌های علمی ناسا (SMD) اجرا می‌شود. یکی از اهداف این پروژه، بررسی محیط پرتشعشع ماه و میدان مغناطیسی این قمر است. علاوه‌بر این، سطح‌نشین‌های CLPS باهدف بررسی ترکیب سنگ‌های ماه به نمونه‌برداری از آن‌ها خواهند پرداخت.
ناسا در ماه نوامبر، ۹ شرکت را برای مشارکت در برنامه‌ی CLPS انتخاب کرد که از میان آن‌ها سه شرکت برای انجام مأموریت‌های رباتیک ماه انتخاب شدند. طبق برآوردهای ناسا در آن زمان، مبلغ قرارداد کل این مأموریت‌ها برابر با ۲.۶ میلیارد دلار در یک بازه‌ی ده‌ساله بود. سه شرکت انتخابی، اولین پیشتازان این مأموریت هستند و ۶ شرکت دیگر، مأموریت‌های آینده‌ی ناسا را بر عهده خواهند گرفت.
ناسا به‌شدت به شرکای CLPS خود امیدوار است. استیون کلارک، نایب‌رئیس بخش اکتشافی ناسا با تأکید بر طرح‌های فنی معتبر، برنامه‌ها و هزینه‌ها، به موفقیت آینده‌ی این سه شرکت امیدوار است. این دیدگاه از دیدگاه قبلی ناسا خوش‌بینانه‌تر است. برایدنستاین در نوامبر سال گذشته گفته بود ضمانت قطعی برای موفقیت این پروژه‌ها وجود ندارد.
اوربیت بیاند به‌عنوان پیش‌گام این مأموریت اولین سطح‌نشین را به فضا خواهد فرستاد. این شرکت با قراردادی ۹۷ میلیون دلاری با ناسا قصد دارد سطح‌نشین خود، با نام موقتی Z01 را با راکت فالکون ۹ ساخت اسپیس ایکس در سپتامبر ۲۰۲۰ به فضا پرتاب کند. این سطح‌نشین با ظرفیت ۴ محموله در صفحه‌ی آتشفشانی دریای رگبارها (Mare Imbrium) فرود خواهد آمد (البته پیش از پرتاب نام قطعی فضاپیما تعیین خواهد شد).
راکت فالکون ۹ اسپیس ایکس
شرکت‌های دیگر یعنی، استروبیوتیک و اینتوتیو ماشینز هم به ترتیب در ژوئن و ژوئیه‌ی ۲۰۲۱ سطح‌نشین‌های خود را پرتاب خواهند کرد. ناسا بودجه‌ی ۷۷ میلیون دلاری را به اینتوتیو ماشینز اختصاص داده است. این شرکت سطح‌نشین خود را با حداکثر پنج محموله به یکی از نقاط تاریک ماه به نام اقیانوس طوفان‌ها (Oceanous Procellarum) ارسال خواهد کرد. نام این سطح‌نشین Nova-C است که با راکت فالکون ۹ اسپیس‌ایکس پرتاب خواهد شد.
سطح‌نشین‌های رباتیک CLPS شرایط فرود انسان روی سطح ماه را بررسی می‌کنند
استروبیوتیک، سومین شرکت با بودجه‌ی ۷۹.۵ میلیون دلاری ناسا، سطح‌نشین خود به نام پرگرین (به‌معنی بیگانه) با ظرفیت ۱۴ محموله را به دهانه‌ی بزرگ دریاچه‌ی مرگ (Lacus Mortis) ارسال خواهد کرد. اگرچه طبق گزارش‌های قبلی استروبیوتیک قرار بود با ائتلاف پرتاب و راه‌اندازی ایالات‌متحده برای ارسال پرگرین روی راکت اتلس ۵ همکاری کند، اما این شرکت اخیرا اعلام کرده در حال بررسی گزینه‌های موجود برای مأموریت آینده‌ی خود است.
هیچ‌کدام از سطح‌نشین‌ها روی قطب جنوب ماه فرود نخواهند آمد. برنامه‌ی آینده‌ی ناسا فرود انسان روی این منطقه است. بااین‌حال، ناسا معتقد است اولین مأموریت‌های سطح‌نشین به مأموریت آرتمیس کمک خواهند کرد. به‌گفته‌ی کریس کولبرت، مدیر برنامه‌ی CLPS در مرکز فضایی جانسون ناسا، در این مأموریت، اطلاعات زیادی برای مأموریت‌های آینده‌ی ماه به دست خواهد آمد و شرایط نزول و فرود تقریبا در تمام نقاط ماه یکسان هستند.
در مأموریت‌های آینده‌ی CLPS نقاط بیشتری از ماه بررسی می‌شوند؛ اما فعلا ابعاد پروژه‌ها کوچکتر است. جان تورنتون، مدیرعامل استروبیوتیک در جریان کنفرانس خبری گفت:
ما در ۴۶ سال گذشته، به‌عنوان یک کشور روی سطح ماه فرود نیامده‌ایم؛ درنتیجه باید بازگردیم و این کار را باید با گام‌های کوچک آغاز و به‌تدریج آن را بزرگتر کنیم.
هر سه شرکت مسئولیت کامل مأموریت‌های خود را بر عهده دارند. بااینکه ناسا تجهیزات را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد اما وظیفه‌ی ساخت سطح‌نشین‌ها، اتصال تجهیزات، پرتاب راکتی، عملیات در فضا و انتقال سخت‌افزار به سطح ماه بر عهده‌ی این شرکت‌ها خواهد بود. این مأموریت مشابه برنامه‌ی خدمه‌‌ی تجاری ناسا است که کنترل شرکت‌های خصوصی بر مأموریت‌ها و فضاپیماها را افزایش می‌دهد. مدیر بخش مأموریت‌های علمی می‌گوید:
این مأموریت روش جدیدی برای پژوهش در سطح ماه است و می‌توان آن را به نقاط دیگر هم توسعه داد. ما با این مأموریت درهای جدیدی را به روی پژوهش‌های علمی باز کردیم.