نشتی شیر؛ عامل انفجار کپسول کرو دراگون اسپیس ایکس

در آوریل سال جاری، ویدئویی در توییتر منتشر شد که کپسول کرو دراگون (Crew Dragon) اسپیس ایکس را در ابری از دود نشان می‌داد. چند هفته بعد، هانس کوینگزمن، معاون بخش ایمنی پرواز اسپیس ایکس، خبر انفجار کپسول بر اثر حادثه را تأیید کرد. جیم برایدنستاین، مدیر ناسا، دلیل اصلی تأخیر برنامه‌ی اسپیس ایکس برای فرستادن فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی را همین انفجار می‌دانست.

انفجار کرو دراگون خسارت جانی یا جراحت‌های فیزیکی در پی نداشت؛ اما تلاش‌های اسپیس ایکس برای فرستادن فضانورد به ایستگاه فضایی بین‌المللی را به‌تعویق انداخت. ایالات‌ متحده تا امروز برای فرستادن فضانوردان به ایستگاه فضایی از موشک روسی سایوز کمک گرفته است.

آنچه اسپیس ایکس از دست داد، نسخه‌ی آزمایشی کرو دراگون این شرکت، یعنی همان کپسولی بود که برای ارسال فضانوردان ناسا به ایستگاه فضایی بین‌المللی طراحی شده بود. این کپسول ویژه اولین کرو دراگونی بود که اسپیس ایکس تا‌به‌حال به فضا پرتاب کرده است. در اسفند سال گذشته، کرو دراگون بدون سرنشین با موفقیت به ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) رسید و بدون هیچ خطایی به زمین بازگشت؛ اما درست در ۲۰ آوریل (۲۹ فروردین) و در جریان آزمایش‌های متداول، کپسول دچار نقص و حادثه شد.

اسپیس ایکس بلافاصله پس‌ازاین اتفاق، تیمی اضطراری برای بررسی حادثه و دلیل مشکل تشکیل داد و با ناسا هم در این زمینه همکاری کرد. اسپیس ایکس تا ۶ هفته‌ی پیش به‌ دلیل اصلی حادثه پی نبرده بود؛ اما اکنون این شرکت با شناسایی نشتی، اعلام کرده است ۸۰ درصد تحقیقات تکمیل شده است. هانس کوینگزمن، معاون ایمنی پرواز اسپیس ایکس، در جریان کنفرانسی مطبوعاتی گفت:

به‌سختی می‌توان گفت برای بستن پرونده‌ی این حادثه چقدر زمان نیاز داریم؛ اما به شما اطمینان می‌دهیم تمام اقدامات اصلاحی مناسب را تشخیص خواهیم داد.

به‌باور اسپیس ایکس، مشکل نشئت‌گرفته از سامانه‌ی فرار اضطراری کرو دراگون بوده است. این سامانه مجموعه‌ای از پیشرانه‌های کوچک تعبیه‌شده درون کپسول را دربردارد. اگر همه‌چیز حین مأموریت بدون اشکال پیش برود، این پیشرانه‌های کوچک هرگز استفاده نخواهند شد؛ اما اگر هرگونه نقصی حین پرتاب آتی پیش وجود داشته باشد، این پیشرانه‌ها می‌توانند روشن شوند و کرو دراگون را به سلامت از راکت در حال‌ متلاشی دور کنند.

اسپیس ایکس می‌گوید بخشی از سوخت موردنیاز برای پیشرانه‌های سامانه‌ی فرار از یکی از شیرها به بیرون نشت کرده است. این نشتی به عبور مقدار کمی نیتروژن تترواکسید (NTO) از سامانه‌ی پرفشار هلیوم منجر شده و در واکنشی زنجیره‌ای فضاپیما را منفجر کرده است.

خرابی قطعه‌ی تیتانیومی در محیط پرفشار NTO برای ایجاد احتراق شیر یک‌طرفه و وقوع انفجار کافی بود. واکنش بین تیتانیوم و NTO در فشار زیاد پیش‌بینی نشده بود.

درنتیجه‌ی انفجار، اسپیس ایکس اکنون اقداماتی ازجمله استفاده از قطعاتی به‌نام دیسک انفجاری به‌جای شیرهای یک‌طرفه را به‌ کار بسته است. دیسک‌های انفجاری تا وقتی به‌واسطه‌ی فشار زیاد باز نشوند، به‌طورکامل پلمپ هستند. اسپیس ایکس معتقد است این راهکار از ورود هرگونه سوخت مایع به سامانه‌ی فشاربالای گازی جلوگیری خواهد کرد.

درنتیجه‌، مشکل اصلی را می‌توان به طراحی نسبت داد. کوینگزمن در این باره می‌گوید:

یکی از بخش‌ها به‌خوبی کار نمی‌کرد؛ اما در عین حال، این اتفاق درس ارزشمندی برای افزایش ایمنی کرو دراگون به ما داد.

من بیشتر بر امنیت تأکید می‌کنم؛ بنابراین، فکر نمی‌کنم برنامه‌ریزی برای پرواز تا آخر سال امکان‌ناپذیر باشد؛ اما بسیار دشوار است.

جیم برایدنستاین، مدیر ناسا، در مصاحبه‌ای تلویزیونی با C-SPAN در ۱۲ جولای گفت:

 این مأموریت، تنها یک آزمایش بود و اصلا برای اطمینان از خرابی‌ها آزمایش می‌کنیم. خوشبختانه مشکل را پیدا کردیم و می‌توانیم با انجام تغییراتی رو به‌ جلو حرکت کنیم. ناسا هم همیشه به این شیوه عمل کرده است و همین انتظار را از دیگر شرکای خدمه‌ی تجاری دارد.

اسپیس ایکس در حال برنامه‌ریزی مجدد برای پرواز خدمه‌ی تجاری تا پایان امسال است. در این مأموریت، داگ هارلی و باب بنکن، فضانوردان ناسا، به ایستگاه فضایی بین‌المللی فرستاده خواهند شد. پس از آخرین پرواز شاتل فضایی در جولای‌ی ۲۰۱۱، برای اولین‌بار فضانوردان می‌توانند از خاک آمریکا به فضا بروند.