هند در آستانه فرود روی ماه، ارتباط با سطح‌نشین خود را از دست داد
هند در نخستین ساعات امروز شنبه ۷ سپتامبر (۱۶ شهریور) و در خلال تلاش شجاعانه برای تاریخ‌سازی با فرود در قطب جنوب ماه به‌عنوان اولین کشور دنیا، ارتباط خود با سطح‌نشین ویکرام را از دست داد. این اختلال احتمالا رؤیای هندی‌ها برای تبدیل به چهارمین کشور فاتح ماه را بر باد داده است.
در ساعات اولیه‌ی بامداد شنبه، در مرکز کنترل مأموریت سازمان فضایی هند (ISRO) تنش و اضطرابی عمیق حکم‌فرما بود. نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، تقریبا نیم‌ساعت پیش از آنکه فرود ویکرام طبق برنامه‌ریزی اتفاق بیفتد، در مرکز فضایی ساتیش داوان در سری‌هاری‌کوتا حضور پیدا کرد تا از نزدیک شاهد موفقیت تاریخی کشورش باشد. کایلاساوادیوو سیوان، مدیر سازمان فضایی هند، در ساعت ۱:۱۸ بامداد شنبه، در اعلانیه‌ای در کنترل مأموریت، خبر قطع ارتباط با سطح‌نشین را اعلام کرد:
نزول سطح‌نشین ویکرام طبق پیش‌بینی بود و عملکرد معمول فضاپیما تا ارتفاع ۲.۱ کیلومتری مشاهده و سپس، ارتباطات از سطح‌نشین با ایستگاه زمینی قطع شد. داده‌ها در حال تجزیه‌و‌تحلیل هستند.
نخست‌وزیر مودی پس از اعلام خبر قطع ارتباط، با هدف تقویت روحیه‌ی اعضای کنترل مأموریت که در حال بررسی مشکل بودند، به آن‌ها گفت شجاع باشند. او درادامه افزود:
آنچه به‌دست آوردیم، کوچک نیست. بهترین‌ها را برایتان آرزومندم.
سیوان دقیق اشاره نکرد سازمان فضایی هند چه زمانی می‌تواند درباره‌ی سرنوشت ویکرام خبر تازه‌تری ارائه دهد؛ درنتیجه، تا زمان نگارش این خبر همچنان امکان تأیید سقوط این سطح‌نشین روی ماه وجود ندارد. طبق داده‌هایی که در خلال نزول فضاپیما نشان داده شدند، پایین‌ترین ارتفاع گزارش‌شده‌ی ویکرام ۳۳۰ متر برفراز سطح ماه بود.
نمودار تصویر بالا که داده‌های زنده‌ی دریافت‌شده را با مسیر حرکت برنامه‌ریزی‌شده فضاپیما مقایسه می‌کرد، نشان می‌دهد وقتی ارتباطات قطع شد، ویکرام نزدیک به یک کیلومتر به‌طور افقی از محل فرود تعیین‌شده فاصله داشت. مودی اندکی پس از آگاهی از اختلال به‌وجودآمده، در توییتر نوشت:
هند به دانشمندانش افتخار می‌کند. آن‌ها بهترین عملکرد خود را ارائه داده و همیشه هند را سربلند کرده‌اند. در این لحظات، باید شجاع بود و ما همین‌گونه خواهیم بود.
نخست‌وزیر هند درادامه نوشت:
امیدوار می‌مانیم و با جدیت به برنامه‌ی فضایی‌مان ادامه خواهیم داد.
چاندرایان ۲ (Chandrayaan-2) از سه بخش مدارگرد و سطح‌نشین ویکرام و ماه‌نوردی به‌نام پراگیان تشکیل شده است و روز ۳۱ تیر سوار بر ماهواره‌بر زمین‌آهنگ مارک ۳ به فضا پرتاب شد. چاندرایان پس از گذشت نزدیک به یک ماه، ۲۹ مرداد در دومین مأموریت به مدار ماه وارد شد. سپس، سطح‌نشین ۱۱ شهریور از مدارگرد جدا شد و نزول خود به سطح ماه را آغاز کرد.
سطح‌نشین و ماه‌نورد به‌نحوی طراحی شده بودند که تنها یک روز قمری (نزدیک به ۱۴ روز زمینی) دوام بیاورند و قرار بود در این مدت، سطح ماه را با ابزارهای علمی متعدد کاوش کنند؛ از‌این‌رو، انتظار می‌رفت فعالیت هر دو فضاپیما با فرارسیدن شبانگاه در قطب جنوب ماه متوقف شود؛ زیرا آن‌ها به‌نحوی ساخته نشده بودند که بتوانند دمای منجمدکننده‌ی شب‌هنگام ماه را تاب بیاورند.
با وجود از‌دست‌رفتن ماه‌نورد پراگیان و سطح‌نشین ویکرام، مدارگرد چاندرایان ۲ نزدیک به یک سال به مطالعه‌ی ماه از مدار ادامه خواهد داد. این مدارگرد از ارتفاع تقریبا ۱۰۰ کیلومتری برفراز سطح ماه و با استفاده از هشت ابزار علمی و چند دوربین خود به حیات مأموریت چاندرایان ۲ تداوم خواهد بخشید. برخی از ابزارهای مدارگرد عبارت‌اند از:
ناکامی امروز احتمالا دومین حادثه‌ی سقوط فضاپیما روی ماه را برای سازمان فضایی هند رقم زده است. چاندرایان ۱، نخستین مأموریت قمری هند، در سال ۲۰۰۸ پرتاب شد و متشکل از مدارگرد و سطح‌نشینی بود که اولی نزدیک به ۱۰ ماه با موفقیت در مدار چرخید و دومی به سطح ماه برخورد کرد.
چاندرایان ۲ تا حدی با چاندرایان ۱ شباهت داشت؛ اما فناوری‌های تازه و بهبودیافته‌ای را حمل می‌کرد که سازمان فضایی هند برای مأموریت‌های سیاره‌ای آتی خود نظیر مأموریت بعدی به مریخ در حال آزمایش آن‌ها است. هند پیش‌تر برنامه‌های خود برای پرتاب سومین مأموریت قمری به‌نام چاندرایان ۳ در سال ۲۰۲۴ را اعلام کرده بود.
هند با جدیت درصدد آن بود که پس از ایالات متحده و روسیه و چین، به چهارمین کشوری تبدیل شود که تاکنون به‌صورت آرام روی سطح ماه فرود آمده است. حادثه‌ی فاجعه‌بار ویکرام، تنها چند ماه پس از آن به‌وقوع می‌پیوندد که سطح‌نشینی خصوصی به‌نام برشیت نیز به همان سرنوشت مشابه دچار شد؛ اما برخلاف آن مأموریت، حیات چاندرایان ۲ همچنان در قالب مدارگرد در حال چرخش به دور ماه ادامه پیدا خواهد کرد.
نظرات