سیاره زهره در گذشتههای دور مانند زمین نبوده است
آیا زهره در گذشته سیارهای پوشیده از آب بوده است؟ براساس پژوهشی جدید این فرضیه حقیقت ندارد و بدینترتیب، احتمال وجود حیات در زهرهی میلیونها سال پیش کاهش مییابد. امروزه، آبوهوای زهره فاصلهی زیادی با شرایط ایدهآل دارد. جوّ این سیاره با ابرهای زیادی پوشیده شده و سطح آن جهنمی است؛ زیرا بهدلیل اثر گریز گلخانهای دمای سطح این سیاره به دمای ذوب ۳۷۰ درجهی سانتیگراد هم میرسد.
بهاعتقاد گروهی از دانشمندان، در اوایل شکلگیری منظومهی شمسی، زهره از پیشنیازهای حیات برخوردار بو تقریبا هماندازه و همجرم زمین بوده و حتی تکتونیک صفحهای دارد. شدت نور خورشید در گذشته کمتر بوده است؛ بنابراین، زهره با وجود فاصلهی نزدیک به خورشید در محدودهی سکونتپذیر قرار داشته؛ بهطوریکه امکان جاریشدن آب مایع روی سطح آن وجود داشته است.
دانشمندان به این فرضیه معتقدند سکونتپذیری زهره با افزایش شدت پرتوهای خورشیدی و تبخیر اقیانوسهای آن از بین رفته و بخار آب گازی گلخانهای مانع از فرار گرمای سیاره شده است. بدینترتیب، چرخهی افزایش دما در جوّ خیس زهره آغاز شده و تبخیر بیشتر اقیانوسها و افزایش بخار آب دما را بیشازپیش افزایش داده است.
در سپتامبر، گروهی از پژوهشگران مؤسسهی مطالعات فضایی گدارد ناسا، شبیهسازیهای بیشماری از سناریوهای متعدد را منتشر کردند که امکان جاریشدن آب مایع روی سطح زهره در میلیونها سال پیش و پیش از وقوع اثر گریز گلخانهای فراهم میکند. باوجوداین، براساس بررسیهای جدید، از همان ابتدا هم اقیانوس مایعی روی سطح زهره وجود نداشته است. با اینکه پژوهشهای گذشته براساس ویژگیهای شیمیایی جوّ و مناطق مرتفع زهره به محیط مرطوب و گرم آن اشاره کردهاند، پژوهشهای جدید نشان میدهند نقاط مرتفع براثر مواد مذاب شکل گرفتهاند نه آب.
با توجه به این یافته میتوان به ترکیب کوههای زهره پی برد. در گذشته، دانشمندان تصور میکردند کوهستانهای زهره درست مانند قارههای زمین از سنگهای گرانیتی تشکیل شدهاند. گرانیت برای شکلگیری به مقدار زیادی آب نیاز دارد؛ اما براساس دادههای مأموریت ماژلان از فلات Ovda Regio، کوهها و نقاط مرتفع زهره از بازالت تشکیل شدهاند. ماژلان بین سالهای ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۴ زهره را بررسی کرد. آلن تریمان، یکی از دانشمندان انجمن پژوهش فضایی دانشگاهها و مؤسسهی سیارهای و قمری میگوید:
اطلاعات کمی از سطح زهره داریم. اگر کوههای Ovda Regio مانند اکثر نقاط زهره از بازالت تشکیل شده باشند، احتمالا بهصورت فشرده و با نیروهای داخلی به ارتفاع فعلی رسیدهاند. این فرایند مشابه شکلگیری بعضی کوهستانهای زمین براثر حرکت تکتونیکهای صفحهای است.
نظرات