ناکامی در پرواز استارلاینر؛ فضاپیمای بوئینگ به ایستگاه فضایی بین‌المللی نخواهد رسید

استارلاینر فضاپیمای مسافربری جدید بوئینگ که دیروز بعدازظهر به وقت کشورمان زمین را به مقصد ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) ترک کرد، با بدبیاری بزرگی مواجه شد و پس از پرتاب در رسیدن به مدار صحیح ناکام ماند. هرچند هیچ فضانوردی درون فضاپیما حضور نداشت، این شکست پرسش‌هایی جدی درباره‌ی آینده‌ی استارلاینر و چگونگی و زمان انجام پرتاب‌های آتی مطرح می‌کند.

درحال‌حاضر، استارلاینر دست‌کم هنوز در فضا و در حال چرخش به دور زمین است و صرفا برای ملاقات با ایستگاه فضایی بین‌المللی در مدار تعیین‌شده قرار ندارد. منبع مشکل نقص در ساعت داخلی استارلاینر بود که باعث شد فضاپیما زمان اشتباهی را ثبت کند. اکنون این بدبیاری تمام مانورهایی را ناممکن کرده است که استارلاینر قرار بود برای رسیدن به مدار مدنظر انجام دهد و بختی وجود ندارد که فضاپیما بتواند با ایستگاه فضایی ملاقات کند و به آن متصل شود.

جیم برایدنستاین، مدیر ناسا، در کنفرانس خبری پس از پرتاب گفت:

در این نقطه، عقب‌نشینی خطری ندارد و تداوم مأموریت باتوجه‌به مقدار سوخت مصرف‌شده بی‌فایده است.

ناسا و بوئینگ به‌منظور تعیین گام بعدی برای فضاپیما در حال همکاری هستند. ازآنجاکه استارلاینر نمی‌تواند به ایستگاه فضایی بین‌المللی برسد، بوئینگ تلاش خواهد کرد فضاپیمایش را به سلامت به زمین بازگرداند و نحوه‌ی فرود آن را در مأموریت‌های آتی به‌نمایش بگذارد. این احتمال وجود دارد که استارلاینر در ۴۸ ساعت آینده به زمین بازگردد و در محدوده‌ی موشکی وایت سندز در نیومکزیکو فرود آید. با‌این‌حال، مقام‌ها هنوز این موضوع را تأیید نکرده‌اند و به‌گفته‌ی بوئینگ، این شرکت به‌روزرسانی‌های بعدی را اعلام خواهد کرد.

• بوئینگ در آستانه پرتاب کپسول فضایی استارلاینر به ایستگاه فضایی بین‌المللی
• بوئینگ سامانه فرار اضطراری کپسول استارلاینر را آزمایش کرد

ناکامی استارلاینر شکست بزرگی برای ناسا و بوئینگ محسوب می‌شود و درحالی اتفاق می‌افتد که سازمان فضایی آمریکا و بوئینگ از سال‌ها پیش برای رسیدن به لحظه‌ی مهم دیروز مشغول همکاری بوده‌اند. استارلاینر بوئینگ بخشی حیاتی از برنامه‌ی خدمه‌ی تجاری ناسا محسوب می‌شود. این برنامه پروژه‌ای برای توسعه‌ی وسایل نقلیه‌ی فضایی خصوصی آمریکایی است تا به‌کمک آن‌ها، حمل‌ونقل فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی مجددا از خاک آمریکا امکان‌پذیر شود. پرواز اخیر مأموریتی مهم برای استارلاینر بود تا توانایی‌های این فضاپیما در سفر به فضا و اتصال به ایستگاه فضایی نشان داده شود. اگر همه‌چیز به‌خوبی پیش می‌رفت، این مأموریت می‌توانست مسیر را برای پرواز فضانوردان ناسا با استارلاینر در سال آینده هموار کند. اکنون با شکست پرواز، برنامه‌ی خدمه‌ی تجاری بیش‌ازپیش با تأخیر مواجه خواهد شد.

استارلاینر بوئینگ در حال بلندشدن از زمین سوار بر راکت اتلس ۵

مشکل تقریبا ۳۰ دقیقه پس از پرتاب استارلاینر آغاز شد. کپسول بوئینگ سحرگاه روز جمعه به وقت محلی (بعدازظهر جمعه به وقت ایران) سوار بر راکت اتلس ۵ ساخت ائتلاف پرتاب و راه‌اندازی (ULV) از کیپ‌کاناورال فلوریدا پرتاب شد. راکت عملکرد کاملا مناسبی داشت و با موفقیت استارلاینر را در محل مدنظر رها کرد. با‌این‌حال، استارلاینر به‌محض جداشدن از راکت، نتوانست طبق برنامه‌ریزی عمل کند.

در اغلب پرتاب‌ها، راکت محموله‌اش را در کل مسیر تا مدار زمین حمل می‌کند؛ اما نحوه‌ی حمل کپسول بوئینگ با راکت در این مأموریت تفاوت داشت. اتلس ۵ استارلاینر را در مسیری زیرمداری از خود جدا کرد تا فضاپیما سایر مسیر را خودش طی کند. استارلاینر در این ارتفاع نمی‌تواند به‌‌طور نامحدود به دور زمین بچرخد؛ درنتیجه اگر موتور داخلی‌اش را روشن نکند و خودش را به مدار اصلی در ارتفاع بالاتر نرساند، در اقیانوس خواهد افتاد. رهاسازی کپسول در ارتفاع زیرمداری تصمیم آگاهانه‌ی تیم استارلاینر بود. آن‌ها درواقع درنظر داشتند اگر در پروازهای آینده برای مسافران حاضر در فضاپیما وضعیتی اضطراری پیش بیاید، کپسول در ارتفاعی نزدیک‌تر به زمین رها شود و امکان لغو راحت‌تر پرتاب و بازگشت آسوده‌تر خدمه به خانه فراهم باشد.

وضعیت آشفته‌ی فضاپیمای بوئینگ با معضل ارتباطات نیز آمیخته شده بود. به‌محض آنکه تیم مأموریت دریافت استارلاینر موتورهایش را روشن نمی‌کند، تیم مهندسی تلاش کرد با ارسال پیغام، این فرایند را آغاز کند؛‌ اما مشکل اینجا بود که استارلاینر در منطقه‌ی مرده‌ی ارتباطات قرار داشت و از ماهواره‌های منتقل‌کننده‌ی فرامین بسیار دور بود؛ درنتیجه، استارلاینر پیغام را به‌موقع دریافت نکرد و زمانی‌که ارتباطات برقرار شد، دیگر زمان از دست رفته بود. بوئینگ سپس تصمیم گرفت استارلاینر را به مدار متفاوتی وارد کند تا از آنجا بتواند فضاپیما را در چند روز آتی راحت‌تر به زمین بازگرداند.

ناسا و بوئینگ مدعی شدند اگر خدمه‌ای داخل فضاپیما حضور می‌داشت، می‌توانست کنترل وضعیت را به‌دست بگیرد. نیکول مان، فضانورد ناسا، قرار است در نخستین پرواز سرنشین‌دار فضاپیمای بوئینگ شرکت کند. وی در کنفرانس خبری گفت:

می‌توانیم کنترل خودکار را متوقف کنیم و هدایت فضاپیما را به‌طور دستی برعهده بگیریم.

مان اشاره کرد آن‌ها می‌توانستند احتراق پیشرانه‌ها را متوقف و از مصرف بیش از اندازه‌ی سوخت جلوگیری و به‌طور دستی موتورهای اصلی را روشن کنند. خدمه‌ی استارلاینر حتی می‌توانند در‌ صورت لازم کل فرایند فرود فضاپیما را نیز برعهده بگیرند.

جیم برایدنستاین، مدیر ناسا در کنفرانس خبری پس از پرتاب

اکنون معلوم نیست گام بعدی بوئینگ چه خواهد بود. این شرکت نخست باید استارلاینر را به سلامت به زمین بازگرداند که احتمالا تا فردا این کار را انجام خواهد داد. فضاپیمای بوئینگ برای فرود نرم روی زمین سخت، از مجموعه‌ای از چترهای نجات و کیسه‌های هوا استفاده می‌کند. نمایش توانایی استارلاینر در فرود بی‌دردسر می‌تواند نوعی پیروزی برای بوئینگ تلقی شود؛ زیرا فرود مرحله‌ای حیاتی در مأموریت استارلاینر به‌شمار می‌آید. به‌گفته‌ی برایدنستاین، هنوز زود است زمانی برای پرتاب دوم استارلاینر تعیین شود. با‌این‌حال به‌گفته‌ی مدیر ناسا، این احتمال وجود دارد بوئینگ بدون نیاز به نمایش توانایی فضاپیمایش در اتصال به ایستگاه فضایی، مأموریت بعدی استارلاینر را به‌همراه سرنشین انجام دهد. برایدنستاین گفت:

شاتل فضایی هرگز به‌طور خودکار پرواز نکرد و این اتفاق هرگز نیفتاد؛ درنتیجه، پاسخ مثبت است. ایستگاه فضایی را با شاتل‌های فضایی ساختیم و تک‌تک آن مأموریت‌ها سرنشین‌دار بود.

ناکامی بوئینگ در پایان سالی سخت برای بوئینگ رقم می‌خورد. این شرکت هم‌اکنون درگیر مشکلات مربوط به طراحی هواگرد ۷۳۷ مکس است که به دو سانحه‌ی دردناک منجر شدند. به پرواز استارلاینر به‌عنوان پیروزی برای شرکت سازنده نگریسته می‌شد. هرچند فضاپیما در وضعیت سالم و ایمن به‌سر می‌برد، تمام وظایفش نظیر اتصال به ایستگاه فضایی را انجام نخواهد داد.