ناسا برای انتقال محموله به مدار ماه، اسپیس ایکس را انتخاب کرد
با وجود گسترش بیشازپیش ابتلا به ویروس کرونا در ایالاتمتحده، سازمان فضایی این کشور، ناسا همچنان مصمم است تا در مسیر هدف بلند مدت خود یعنی بازگرداندن فضانوردان به ماه قدم بردارد. بهتازگی، این سازمان با امضای قراردادی با اسپیسایکس، مسئولیت ارسال بار و تجهیزات مورد نیاز به پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی را به این شرکت واگذار کرده است.
این مشارکت جدید با اسپیسایکس، بخش بزرگی از برنامهی ناسا در مسیر عملیسازی پروژهی آرتمیس است؛ پروژهای برای رساندن اولین فضانورد زن به سطح ماه در سال ۲۰۲۴. بهعنوان بخشی از این پروژه، ناسا طرح پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی را ارائه کرده است. این پلتفرم، ایستگاهی فضایی در مدار ماه خواهد بود که بهمنظور انجام تحقیقات و همچنین آموزش، آمادهسازی و تسهیل فرود فضانوردان روی سطح ماه ایجاد خواهد شد. همانند ایستگاه فضایی بینالمللی، پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی نیز نیازمند دریافت بار و محمولههای تحقیقاتی در فواصل زمانی خاصی است؛ محمولههایی که وظیفهی ارسال آنها اکنون برعهدهی اسپیسایکس است.
طرح مفهومی پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی
برای نزدیک به یک دهه، اسپیسایکس با استفاده از فضاپیمای باری دراگون و موشک فالکون ۹، محمولههای لازم را به ایستگاه فضایی بینالمللی رسانده است. برای رساندن محمولهها به پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی، این شرکت از فضاپیمای باری بهبودیافتهای موسوم به Dragon XL استفاده خواهد کرد. بهادعای اسپیسایکس، این فضاپیما که به شکل یک استوانهی سفیدرنگ است، میتواند بیش از ۵ تن بار را به مقصد خود در مدار ماه برساند. برای رساندن فضاپیمای جدید به مدار ماه، از راکت فالکون هوی استفاده میشود. این راکت قویترین موشک از خانوادهی فالکون است و مرحلهی اول آن از سه بوستر مورد استفاده در راکت فالکون ۹ تشکیلشده است.
ظرفیت حمل بار Dragon XL به پنج تن میرسد
در قرارداد بهامضا رسیده با اسپیس ایکس مبلغ ثابتی برای انجام پروژه در نظر گرفتهشده است و پس از شروع فعالیت پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی، این شرکت چندین محموله را به ایستگاه منتقل خواهد کرد. درحالیکه مأموریتهای فضاپیمای دراگون به ایستگاه فضایی بینالمللی حدودا یک ماه بهطول میانجامد، Dragon XL در هر سفر بهمدت ۶ تا ۱۲ ماه به پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی متصل خواهد بود. طبق اعلام ناسا:
این مأموریتها از برنامههای ناسا برای کاوشهای پایدار با همکاری شرکای بینالمللی و تجاری پشتیبانی خواهد کرد. در عین حال، [این مأموریتها] موجب افزایش تجربه و کسب ظرفیتهای لازم برای ارسال انسان به مریخ نیز خواهد شد.
گویین شاتول، مدیر کل اسپیسایکس در بیانیهای اعلام کرد:
بازگشت به ماه و پشتیبانی از کاوشهای فضایی آتی نیازمند ارسال حجم بالایی از محمولهها با قیمتی بهصرفه است. طی همکاری ما با ناسا، اسپیسایکس اقلام تحقیقاتی و وسائل حیاتی مورد نیاز را از سال ۲۰۱۲ به ایستگاه فضایی بینالمللی رسانده است. خرسندیم که وظیفهی انجام این کار در ورای مدار زمین و ارسال محمولههای پروژهی آرتمیس به پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی نیز برعهدهی ما گذاشتهشده است.
البته احتمالا اسپیسایکس تنها شرکتی نخواهد بود که وظیفهی ارسال بار به پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی را برعهده خواهد داشت. ناسا میتواند گزینهها و تأمینکنندگان دیگری را نیز برای رساندن محموله به ایستگاه انتخاب کند؛ مجموع بودجهی اختصاصی ناسا برای ارسال محمولهها طی پروژهی آرتمیس به ۷ میلیارد دلار میرسد. هرکدام از قراردادهای انتقال بار ناسا نیز حداقل شامل دو محموله میشوند و این سازمان میتواند مأموریتها را تا ۱۲ سال تمدید کند.
البته رساندن محموله تنها مأموریت مربوط به پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی نیست که انجام آن به شرکتهای تجاری واگذار شده است. برنامهی ناسا برای واگذاری قراردادهای مربوط به این پلتفرم به شرکتهای تجاری بسیار گسترده است. در حال حاضر، اسپیسایکس یکی از نامزدهای ارسال محمولههای رباتیک به سطح ماه نیز هست.
هرچند این قرارداد بهمنزلهی قدمی بزرگ برای اسپیسایکس و ناسا تلقی میشود، سوالات بسیاری در رابطه با آیندهی پروژهی آرتمیس مطرح هستند که تاکنون بیپاسخ ماندهاند. اول از همه، مشخص نیست که پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی چه زمانی ساخته خواهد شد. در چند سال گذشته، مسئولان ناسا ادعا کردهاند که ساخت گیتوی بخشی حیاتی از پروژهی آرتمیس است. چرا که این پروژه امکان حضور مداوم در مدار ماه را فراهم میکند و رسیدن به ماه، تنها به قدم گذاشتن بر سطح آن و برافراشتن پرچم محدود نخواهد بود.
از سوی دیگر، دولت فعلی ایالاتمتحده ناسا را تحت فشار قرار داده تا اولین فضانوردان پروژهی آرتمیس را تا سال ۲۰۲۴ به سطح ماه برساند. در چنین اوضاعی و با نزدیکتر شدن به این تاریخ، احتمالا ناسا وقت کافی برای ایجاد پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی در اختیار نخواهد داشت. در حقیقت، معاون جدید بخش کاوشهای انسانی ناسا اعلام کرده است که از این پس، پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی بخشی حیاتی از فرایند رساندن فضانوردان به سطح ماه در سال ۲۰۲۴ نخواهد بود. البته این بدین معنی نیست که این ایستگاه هیچوقت ساخته نخواهدشد؛ اما احتمالا تا زمان فرود اولین گروه از فضانوردان آرتمیس روی سطح ماه، شاهد ساختهشدن این ایستگاه نخواهیم بود.
اسپیس لانچ سیستم
کرونا؛ چالشی در مسیر توسعهی اسپیس لانچ سیستم
در عین حال، با گسترش شیوع بیماری کووید ۱۹ در ایالاتمتحده، دستیابی به هدف ناسا برای رساندن انسانها به سطح ماه در سال ۲۰۲۴ نیز بیشازپیش غیرممکن بهنظر میرسد. در حال حاضر، در اثر گسترش این بیماری، برخی از فعالیتهای ناسا به حالت تعلیق درآمده است. یکی از فعالیتهای کلیدی تعلیقشده، توسعهی پروژهی راکت بزرگ ناسا موسوم به اسپیس لانچ سیستم (Space Launch System) است که قرار است برای ارسال فضانوردان به سطح ماه مورد استفاده قرار گیرد.
در عین حال، بهلطف همکاری با وزارت دفاع ایالاتمتحده، ادامهی فعالیتهای اسپیسایکس در ایالت کالیفرنیا حیاتی شناختهشده و این شرکت در دوران مقابله با بیماری کووید ۱۹ نیز به فعالیتهای خود ادامه میدهد. باتوجه به این مسئله، احتمالا اسپیسایکس زمان بیشتری برای طراحی فضاپیمای باری جدیدش در اختیار دارد؛ هرچند که هنوز مشخص نیست پلتفرم مدارگرد قمری گیتوی چه زمانی آمادهی دریافت اولین محمولهی باری خود خواهد بود.