از نخستین پرواز سرنشین‌دار رسمی کرو دراگون اسپیس ایکس چه انتظاری داریم؟

دوشنبه صبح به وقت ایران، اسپیس ایکس قصد دارد دستاورد بزرگی را تکرار کند که چند ماه پیش با پرتاب فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) رقم زد. آن مأموریت، نقطه‌ی عطفی برای اسپیس ایکس و ناسا بود؛ زیرا نخستین پرواز سرنشین‌دار این شرکت و گامی به رو جلو در پرتاب منظم فضانوردان از خاک آمریکا به‌شمار می‌آمد.

اکنون در پرواز پیش‌رو با نام Crew 1، چهار فضانورد سوار بر فضاپیمای کرو دراگون اسپیس ایکس و برفراز راکت فالکون ۹ به ایستگاه فضایی بین‌المللی فرستاده خوهند شد. سه سرنشین این کپسول شامل مایکل هاپکینز، ویکتور گلوور و شانون واکر، فضانوردان ناسا هستند و مسافر چهارم به‌نام سوئیچی ناگوچی، فضانورد سازمان کاوش‌های هوافضای ژاپن است. این گروه چهارنفره به سه عضو خدمه‌ی کنونی در ISS ملحق خواهند شد و پس از ۶ ماه اقامت، در بهار سال ۲۰۲۱ به زمین بازخواهند گشت.

پرتاب چهار فضانورد با فضاپیمای مسافربری اسپیس ایکس درحالی انجام می‌شود که ناسا و این شرکت در ماه خرداد، باب بنکن و داگ هرلی را در نخستین پرواز سرنشین‌دار کپسول یادشده به ایستگاه فضایی فرستادند. هرچند شور و هیجان فراوانی آن مأموریت را احاطه کرده بود، اسپیس ایکس اکنون در آستانه‌ی برقراری الگوی پرواز کمابیش منظمی با کرو دراگون است؛ بدین معنا که ۶ ماه یک‌بار یا بیشتر، گروه‌های چهارنفره از فضانوردان را با فضاپیمای خود به ایستگاه فضایی بین‌المللی بفرستد و سپس به زمین بازگرداند. درواقع، کرو دراگون بدین دلیل در برنامه‌ی خدمه‌ی تجاری ناسا ساخته شد که به‌عنوان فضاپیمایی خصوصی برای حمل‌ونقل فضانوردان به مدار نزدیک زمین به‌کار رود.

اکنون با زومیت همراه باشید تا با چگونگی تحقق مأموریت پیش‌رو و انتظارها از نخستین پرواز عملیاتی کرو دراگون آشنا شوید.

مأموریت کرو ۱ پنج ماه پس از پرواز تاریخی اسپیس ایکس در دهم خرداد به‌وقوع می‌پیوندد که با انجام آن، داگ هرلی و باب بنکن به ایستگاه فضایی حمل شدند. در آن مأموریت برای نخستین‌بار شرکتی خصوصی انسان را تا مدار زمین به پرواز درآورد و همچنین نخستین فضانوردان از زمان پایان برنامه‌ی شاتل فضایی در سال ۲۰۱۱، از خاک آمریکا به فضا پرتاب شدند. ناسا درطول تقریبا یک دهه‌ی گذشته، برای ارسال فضانوردانش به فضا ناگزیر به اتکا به راکت‌های روسی بود که از خاک قزاقستان به‌پرواز درمی‌آمدند. وقتی کرو دراگون اسپیس ایکس به‌همراه هرلی و بنکن از کیپ کاناورال فلوریدا پرتاب شد، شکاف به‌وجود‌آمده در پروازهای فضایی انسانی آمریکا را به‌نحو مؤثر پایان داد.

پرواز خردادماه اسپیس ایکس، آزمایشی بود و به‌منظور نمایش توانایی‌های کرو دراگون پیش از آغاز ارسال منظم انسان به ایستگاه فضایی انجام شد. پس از بررسی دقیق داده‌های آن پرواز، ناسا تأیید کرد که کرو دراگون برای پرواز‌های انسانی منظم واقعا آمادگی دارد. این نخستین‌بار است که سازمان فضایی آمریکا به یک فضاپیمای مسافربری خصوصی برچسب تأیید می‌زند. بنجی رید، سرپرست ارشد برنامه‌ی پروازهای فضایی انسانی در اسپیس ایکس درجریان کنفرانسی مطبوعاتی گفت:

مفتخریم که پرتاب‌کننده‌ی مأموریت‌های سرنشین‌دار برای کشور هستیم و مسئولیتی را که ناسا برای حمل‌ونقل فضانوردان آمریکایی به ایستگاه فضایی به ما سپرده است، جدی می‌گیریم.

اسپیس ایکس براساس آنچه از مأموریت هرلی و بنکن آموخته بود، باید تغییرات اندکی در کرو دراگون اعمال می‌کرد. شاید بزرگ‌ترین تغییر، بهبود سپر حرارتی فضاپیما بود؛ قطعه‌ای سخت‌افزاری که مانع از گرمایش بیش از حد کپسول حین عبور از درون جو زمین می‌شود. اسپیس ایکس هنگام بازگشت کرو دراگون به زمین در ماه مرداد، دریافت که برخی از کاشی‌ها در سپر حرارتی بیش از حد انتظار شرکت فرسوده شده‌اند.

اسپیس ایکس ادعا می‌کند فرسودگی، خدمه را درمعرض هیچ خطری قرار نداد؛ اما شرکت درصدد بازطراحی بخشی از کاشی‌های سپر حرارتی و آزمایش آن‌ها پیش از مأموریت پیش‌رو است. اسپیس ایکس می‌گوید هیچ چیزی برای نگرانی درباره‌ی مأموریت پیشین وجود نداشت. به‌گفته‌ی هانس کونیگزمن، قائم‌مقام واحد اطمینان‌پذیری ساخت و پرواز، «درتمام لحظات، فضانوردان در سلامت بودند و فضاپیما عملکردی بی‌نظیر داشت.»

فرود کرو دراگون اسپیس ایکس روی آب پس از رساندن باب بنکن و داگ هرلی به ایستگاه فضایی بین‌المللی.

چترهای نجات کرو دراگون نیز در پرواز پیشین متفاوت از انتظار اسپیس ایکس عمل کردند و همین امر به به‌روزرسانی آن‌ها منجر شد. فضاپیما به‌منظور فرود آرام در اقیانوس، مجموعه‌ای از چترهای نجات را باز می‌کند تا سرعتش را کاهش دهد. چترها در ارتفاع اندکی پایین‌تر از حد برنامه‌ریزی‌شده گشوده شدند. از این‌رو، اسپیس ایکس چگونگی اندازه‌گیری فشار هوای خارجی به‌وسیله‌ی کرو دراگون را تغییر داد تا زمان قرارگیری فضاپیما در بخش مناسب از جو برای گشودن چترها را بهتر تعیین کند.

واپسین تغییری که اسپیس ایکس و ناسا اعمال کردند، حول محور دستورالعمل‌ها و نه طراحی فضاپیما است. وقتی کرو دراگون در ماه مرداد دور از ساحل در آب افتاد، با گروهی از قایق‌های تفریحی مواجه شد که برای دیدن فضاپیما از نزدیک کنجکاو بودند. تماشای نزدیک‌شدن قایق‌‌ها به کپسول بلافاصله موجب نگرانی، هم برای فضانوردان داخل فضاپیما و هم خود قایقرانان شد. کرو دراگون از پیشرانه‌ها و سوختی استفاده می‌کند که نزدیک‌شدن بیش از حد به آن بدون اتخاذ اقدامات احتیاطی مناسب می‌تواند برای انسان خطرناک باشد.

به‌منظور پیشگیری از تکرار صحنه‌ی یادشده، اسپیس ایکس و ناسا با گارد ساحلی ایالات متحده همکاری کرده‌اند تا منطقه‌ای ممنوعه به وسعت ۱۶ کیلومتر را به‌دور کرو دراگون ایجاد کنند تا هیچ قایق غیرمجازی به کپسول نزدیک نشود.

با وجود اعمال تمام تغییرات اشاره‌شده، پرتاب کرو ۱ تقریبا همانند پرتاب ماه خرداد خواهد بود؛ با این تفاوت که پرواز پیش‌رو در شب انجام خواهد شد. کرو دراگون قرار است یکشنبه در ساعت ۱۹:۲۷ به وقت محلی (۳:۵۷ دوشنبه به وقت ایران) برفراز راکت فالکون ۹ از مرکز فضایی کندی در فلوریدا از روی زمین برخیزد.

چهار فضانورد پس از پوشیدن لباس فشار سفید و خاکستری اسپیس ایکس، سوار بر دو خودرو سفید رنگ تسلا مدل ایکس به سکوی پرتاب در مرکز فضایی کندی ناسا سفر خواهند کرد. آن‌ها به‌محض خروج از خودروها، سوار آسانسور خواهند شد تا به فراز راکت برسند و با عبور از راهرویی محصور، وارد کرو دراگون خواهند شد. فضانوردان سپس روی صندلی‌ها خواهند نشست و با بستن کمربندها درانتظار پرتاب خواهند ماند.

اعضای خدمه کرو ۱. از چپ به راست: شانون واکر، ویکتور گلوور، مایکل هاپکینز و سوئیچی ناگوچی.

کرو دراگون تقریبا ۱۲ دقیقه پس از برخاست به مدار وارد خواهد شد. سفر بنکن و هرلی به ISS درحدود ۱۹ ساعت طول کشید؛ اما فضاپیما این‌بار پس از گذراندن نزدیک به ۸ ساعت و نیم در مدار، به ایستگاه فضایی بین‌المللی خواهد رسید و درحدود ساعت ۴:۲۰ به وقت محلی (۱۲:۵۰ به وقت ایران) به آن متصل خواهد شد.

کرو دراگون که به‌منظور اتصال خودکار به ایستگاه فضایی طراحی شده است، به‌آرامی به مقصدش در فضا نزدیک خواهد شد و با به‌کارگیری مجموعه‌ای از حسگرها و دوربین‌ها، خود را روبه‌روی یک درگاه اتصال آزاد قرار خواهد داد. به‌محض برقراری اتصال، کرو دراگون در جای خود قفل و اقامت ۶ ماهه‌ی خدمه درایستگاه فضایی آغاز خواهد شد.

• زوم‌کست: تحلیل پرتاب تاریخی کپسول کرو دراگون اسپیس ایکس
• فضاپیمای سایوز سه فضانورد را در پروازی فوق‌سریع به ایستگاه فضایی بین‌المللی حمل کرد

تیم چهار نفره‌ی کرو ۱ به سه عضو خدمه‌ی کنونی در ISS به‌نام‌های سرگئی ریژیکوف و سرگئی کودسیرچکوف، کیهان‌نوردان روس و کیت روبینز، فضانورد ناسا ملحق خواهند شد. ازآنجا که درطول ۱۰ سال گذشته معمولا حداکثر ۶ نفر هم‌زمان در ایستگاه حضور داشتند، این نخستین‌بار خواهد بود که هفت نفر به‌همراه یکدیگر در ایستگاه فضایی بین‌المللی زندگی و فعالیت خواهند کرد. هرچند ISS برای اقامت اعضای اضافی به‌اندازه‌ی کافی فضا دارد، جای خواب تنها برای ۶ نفر موجود است. ناسا امیدوار به ارسال یک جای خواب دیگر برای فضانورد هفتم است؛ اما مایکل هاپکینز، فرمانده‌ی مأموریت حین حضور در ایستگاه احتمالا در کرو دراگون خواهد خوابید.

در هر پرتاب، همواره خطر تأخیر وجود دارد. درواقع، مأموریت پیش‌رو ابتدا قرار بود ۱۰ آبان پرتاب شود؛ اما پس از آنکه اسپیس ایکس به عملکرد غیرعادی موتورهای اصلی راکت فالکون ۹ پی برد، ناسا پرواز را به فردا شنبه موکول کرد. اسپیس ایکس به‌منظور رفع مشکل ناگزیر شد دو موتور فالکون ۹ را تعویض کند.

علاوه‌براین، بزرگ‌ترین تهدید برای هر پرتاب به‌موقع، شرایط جوی است. درحال‌حاضر، هوا با احتمال مطلوبیت ۶۰ درصد، ظاهرا مناسب به‌نظر می‌آید. پوشش زنده‌ی ناسا فردا شنبه در ساعت ۱۵:۳۰ به وقت محلی (۱۲ نیمه‌شب به‌وقت ایران) آغاز خواهد شد.

به‌روزرسانی: جیم برایدنستاین، مدیر ناسا بامداد شنبه در توییتر اعلام کرد که به‌دلیل پیش‌بینی شرایط جوی نامساعد برای بازیابی بوستر، پرتاب کرو ۱ به ساعت ۱۹:۲۷ یکشنبه به وقت محلی (۳:۵۷ دوشنبه به وقت ایران) موکول شده است.