چهار مأموریت فضایی سال ۲۰۲۱

اکتشافات فضایی در سال ۲۰۲۰ با وجود دنیاگیری کووید ۱۹ با دستاوردهای چشمگیری مثل پرواز فضایی تجاری انسان و بازگشت نمونه‌های یک سیارک به زمین همراه بود. در سال جدید هم این اکتشافات ادامه خواهند داشت.

آرتمیس ۱ اولین پرواز به‌رهبری ناسا از برنامه‌ی بین‌المللی آرتمیس است که تا سال ۲۰۲۴ با هدف بازگشت فضانوردان به ماه آغاز می‌شود. این مأموریت شامل فضاپیمای بدون سرنشین اوریون است که سه‌هفته در مدار ماه پرواز خواهد کرد. این فضاپیما حداکثر به‌اندازه‌ی ۴۵۰ هزار کیلومتر از زمین دور خواهد شد که دورترین رکورد ثبت‌شده برای پرواز انسان است.

آرتمیس ۱ با سامانه‌ی پرتاب فضایی ناسا، قدرتمندترین راکت عملیاتی، به مدار زمین فرستاده خواهد شد. سپس، فضاپیمای اوریون از مدار زمین با مرحله‌ی پیشرانش کرایوژنیک راکت، مسیر متفاوتی به‌سمت ماه در پیش خواهد گرفت. سپس، کپسول اوریون با هدایت ماژول سرویس آژانس فضایی اروپا (ESA) به ماه سفر خواهد کرد.

این مأموریت به مهندسان مستقر در زمین امکان ارزیابی عملکرد فضاپیما در فضای عمیق را می‌دهد و مقدمه‌ای برای مأموریت‌های سرنشین‌دار به ماه خواهد بود. آرتمیس ۱ قرار است در اواخر سال ۲۰۲۱ پرتاب شود.

ماه فوریه، مریخ میزبان مهمان‌های رباتیک زمینی از چند کشور خواهد بود. فضاپیمای امید (الأمل) امارات متحده‌ی عربی اولین مأموریت بین‌سیاره‌ای جهان عرب خواهد بود. این فضاپیما تا ۹ فوریه در مدار مریخ قرار خواهد گرفت و دو سال برای نظارت بر آب‌و‌هوا و جوّ رقیق و ناپدیدشونده‌ی مریخ صرف خواهد کرد.

چند هفته پس از الأمل، فضاپیمای ملی چین به نام تیانون ۱ به مریخ خواهد رسید که شامل یک مدارپیما و یک مریخ‌نورد است. این فضاپیما قبل از فرود مریخ نورد روی سطح، چند ماه در مدار مریخ خواهند ماند. درصورت موفقیت این مأموریت، چین سومین کشوری خواهد بود که می‌تواند بر سطح مریخ فرود بیاید. این مأموریت اهداف مختلفی مثل نقشه‌برداری از ترکیب معدنی سطح و جستجوی منابع آبی زیرزمینی خواهد داشت.

مریخ‌نورد استقامت ناسا هم ۱۸ فوریه در دهانه‌ی جزرو فرود خواهد آمد و جست‌وجو برای علائم حیات کهن مریخ را آغاز خواهد کرد که ممکن است در رسوب‌های این دهانه مخفی شده باشد. این مریخ‌نورد از سطح مریخ نمونه‌برداری خواهد کرد و اولین برنامه‌ی بین‌المللی با هدف بازگشت نمونه‌ها از مریخ به زمین خواهد بود.

مارس ۲۰۲۱، سازمان پژوهش‌های فضایی هند (ISRO) سومین فضاپیمای قمری خود را پرتاب خواهد کرد: چاندرایان ۳. چاندرایان ۱ سال ۲۰۰۸ پرتاب شد و یکی از اولین مأموریت‌های اصلی برنامه‌ی فضایی هند بود. این فضاپیما شامل یک مدارپیما و کاوشگر نفوذکننده‌ به سطح بود و یکی از اولین مأموریت‌هایی بود که به وجود آب در ماه را تأیید کرد.

متأسفانه درست یک سال بعد از پرتاب چاندرایان ۱، ارتباط با ماهواره‌ی آن قطع و مأموریت بعدی، یعنی چاندرایان ۲، نیز دچار مشکل شد. این فضاپیما شامل یک مدارپیما و سطح‌نشین (ویکرام) و یک سطح‌نورد قمری بود (پراجیان) بود.

چند ماه بعد، چاندرایان ۳ معرفی شد. این فضاپیما فقط از یک سطح‌نشین و یک سطح‌نورد تشکیل می‌شود؛ زیرا مدارپیمای مأموریت قبلی هنوز در حال فعالیت و ارسال داده است. اگر همه‌چیز برای مأموریت چاندرایان ۳ به‌خوبی پیش برود، این فضاپیما در حوزه‌ی آیتکن قطب جنوب ماه فرود خواهد‌ آمد. این بخش احتمالا منابع یخ آب زیرزمینی را دربر می‌گیرد که ماده‌ای حیاتی برای سکونت پایدار انسان در ماه به‌شمار می‌رود.

تلسکوپ فضایی جیمزوب نسل بعدی تلسکوپ فضایی هابل است؛ اما مسیر دشواری برای پرتاب طی کرده است. این تلسکوپ در ابتدا قرار بود سال ۲۰۰۷ پرتاب شود؛ ولی تقریبا ۱۴ سال از آن زمان می‌گذرد و تلسکوپ وب ۱۰ میلیارد دلار هزینه‌ی اضافی را تحمیل کرده است.

در‌حالی‌که هابل چشم‌اندازهایی شگفت‌انگیز از جهان را در منطقه‌ی نور مرئی و فرابنفش ارسال کرده، وب قرار است در طیف مادون‌قرمز رصد کند؛ زیرا هنگام رصد اجرام دوردست، ابرهای گازی بر سر راه قرار می‌گیرند و طیف مادون‌قرمز نتیجه‌ی بهتری به‌دنبال خواهد داشت.

همچنین، تلسکوپ وب از آینه‌ای بزرگ به قطر ۶/۵ متر بهره می‌برد؛ در‌حالی‌که طول قطر آینه‌ی هابل به ۲/۴ متر می‌رسد؛ بنابراین، می‌توان جزئیات بیشتری با تلسکوپ وب رصد کرد.

مأموریت اصلی تلسکوپ جیمز وب بررسی کهکشان‌های لبه‌ی جهان است که می‌تواند اطلاعاتی درباره‌ی شکل‌گیری اولین ستاره‌ها و کهکشان‌ها و منظومه‌های سیاره‌ای ارائه دهد. این رصدها می‌توانند اطلاعاتی درباره‌ی منشأ حیات هم شامل باشند. تلسکوپ جیمز وب قرار است با جزئیات زیادی جوّ سیاره‌های فراخورشیدی و بلوک‌های سازنده‌ی حیات را رصد کند. تلسکوپ جیمز وب قرار است ۳۱ اکتبر ۲۰۲۱ با راکت آریان ۵ پرتاب شود.